Wanneer spreken we van kindermishandeling?

Irene Storm

5 jaar geleden

De meeste mensen worden al misselijk bij het idee van kindermishandeling. We denken aan een vader die zijn zoon veelvuldig slaat en schopt; een moeder die haar dochter continu uitscheldt; we denken aan seksueel misbruik, aan ernstige verwaarlozing. Maar waar ligt eigenlijk de grens? Is een corrigerende tik óók kindermishandeling?

Pedagogische tik

Om kort te zijn: ja, een corrigerende tik wordt inderdaad gezien als een vorm van kindermishandeling. Sinds 2007 is de pedagogische of corrigerende tik namelijk bij wet verboden. Elk kind heeft recht op bescherming tegen mishandeling, en dat probeert de overheid onder andere te doen door mishandeling strafbaar te maken.

Maar de wet is niet bedoeld om ouders op het matje te roepen in hun poging een kind op te voeden: bijvoorbeeld met een tik op de vingers wanneer het kind bij een hete oven in de buurt komt. De wet is bedoeld om ouders duidelijk te maken dat geweld tegen kinderen not done is. Zeer schadelijk voor het kind, en dus verboden.

Wat is kindermishandeling precies?

Kindermishandeling is elke vorm van mishandeling die voor een kind bedreigend of gewelddadig is. Van lichamelijke mishandeling is sprake wanneer een volwassene een kind slaat of schopt. Maar de mishandeling kan ook op emotioneel niveau plaats vinden: door het kind veelvuldig uit te schelden, vernederen, bang te maken.

Een andere vorm van kindermishandeling is verwaarlozing. Ook dit kan op lichamelijk of emotioneel niveau zijn. Lichamelijke verwaarlozing houdt in dat een kind niet de zorg krijgt die het nodig heeft, bij gebrek aan bijvoorbeeld eten, medische zorg of onderwijs. Van emotionele verwaarlozing is sprake wanneer een kind geen liefde, warmte en positieve aandacht krijgt van de verzorger. Ook wanneer het kind getuige is van geweld tussen de ouders is dit een vorm van emotionele verwaarlozing.

Tot slot valt ook seksueel misbruik onder kindermishandeling. Het gaat dan om seksuele aanrakingen die een volwassene aan een kind opdringt.

Grijs gebied

Alle vormen van mishandeling zijn verboden. Toch is er niet direct sprake van kindermishandeling wanneer je je kind een keer zonder eten naar bed stuurt. Komt het vaker voor, en voelt een kind zich niet veilig thuis? Dat is een ander verhaal: dan is er wel degelijk sprake van kindermishandeling.

Het is erg moeilijk om de grenzen te zien. Wanneer is jouw gedrag als ouder onderdeel van een gezonde opvoedmethode, en wanneer moeten je buren een melding maken van kindermishandeling? Uit onmacht of frustratie, doet elke ouder wel eens iets dat hij of zij graag terug zou draaien. De peuterpuberteit bijvoorbeeld vraagt het uiterste van je geduld als ouder, en ouders van huilbaby’s hebben een grotere kans hun kind iets aan te doen.

Belangrijk is om goed te onthouden dat elk kind het recht heeft om veilig te zijn. Mishandeling wil zeggen dat een kind zich serieus bedreigd voelt; dus óók met een opvoedkundige les in het achterhoofd is een klap in het gezicht van je kind mishandeling.

Jonge influencers

Maar hoe zit het dan met bijvoorbeeld de jonge ‘influencers’? Peuters die op instagram te volgen zijn en zo voor de ouders heel wat geld binnen halen; is dat ethisch wel verantwoord? Het inzetten van je kind voor commerciële doeleinden, valt dat niet onder de noemer “kinderarbeid” of “kindermishandeling”?

Grenzen opnieuw bekijken en afbakenen

We gaan wat dit betreft een nieuw tijdperk in, waarbij de grenzen van kinderbescherming opnieuw moeten worden afgebakend. Zoals in 2007 Nederland verscheidene Europese landen volgde met het wettelijk strafbaar maken van de corrigerende tik – deels omdat kindermishandeling moeilijker te bestrijden is wanneer de corrigerende tik wél mag plaatsvinden. In een ontwikkelende maatschappij dienen zich steeds nieuwe situaties aan waarover wij als samenleving een oordeel moeten vellen; soms met nieuwe wetten ter bescherming van het kind als gevolg.

Maar als jij, in de tussentijd, jezelf stilletjes afvraagt of hetgeen wat je je kind aandoet wel moreel verantwoord is…? Dan kun je het waarschijnlijk beter laten.