Vruchtwaterpunctie (Amniocentese)

Marion Middendorp

3 jaar geleden

Een vruchtwaterpunctie of Amniocentese is een prenataal onderzoek waarbij een arts een beetje vruchtwater van een zwangere vrouw afneemt. De cellen van de foetus, die zich in het vruchtwater bevinden, zet hij op kweek. In een gespecialiseerd laboratorium onderzoeken ze het chromosomenpatroon. Eventuele chromosomale afwijkingen, zoals het Syndroom van Down of een open ruggetje, kunnen met dit onderzoek worden aangetoond.

Hoe gaat een vruchtwaterpunctie

Tijdens de vruchtwaterpunctie lig je op je rug op een tafel. De arts ontsmet je buik met een desinfectiemiddel (Jodium of als je allergisch bent met een ander middel). Wanneer het (echo)beeld van je kindje op het beeldscherm te zien is, prikt de arts (gynaecoloog) met een holle naald in je onderbuik, tot de naald de vruchtzak heeft bereikt.

De arts zuigt vervolgens wat vruchtwater op (meestal zo’n vijftien tot twintig milliliter, dit is 10 tot 15% van de totale hoeveelheid vruchtwater). Voor het opzuigen van het vruchtwater heeft de arts zo’n twintig tot dertig seconden nodig. De totale behandeling duurt niet lang, meestal slechts zo’n één of twee minuten.

Doet een vruchtwaterpunctie pijn?

Veel vrouwen omschrijven het gevoel als ‘buikpijn of menstruatiepijn’ als de naald de buik ingaat en een vreemd trekkend gevoel als het vruchtwater wordt opgezogen. Het prikken kan wel eventueel pijnlijk zijn.

De behandeling is niet altijd volledig pijnloos, maar de meeste vrouwen vinden het uiteindelijk toch meevallen. Tijdens het onderzoek kun je een lokale verdoving krijgen. Vraag hier eventueel naar bij je arts. Er zijn ook vrouwen die zich na het onderzoek beroerd voelen. Het is daarom aan te raden niet alleen naar het onderzoek te gaan.

Wie komt er voor in aanmerking?

Als je 36 jaar of ouder bent, kun je een amniocentese laten doen, maar ook als je een verhoogd AFG-gehalte hebt, of je een verhoogde kans hebt op een kind met een erfelijke afwijking. Soms wordt deze behandeling ook toegepast wanneer je teveel vruchtwater hebt. Je kunt rond 15 of 16 weken van de zwangerschap een vruchtwaterpunctie laten uitvoeren.

Wat kan het onderzoek uitwijzen?

Het uiteindelijke resultaat van het onderzoek geeft betrouwbare informatie over de dragers van het erfelijk materiaal (de chromosomen). Hiermee kan worden nagegaan of er sprake is van bepaalde erfelijke aandoeningen maar ook bijvoorbeeld een open ruggetje of open hoofdje kan met dit onderzoek worden aangetoond. In Nederland wordt bij ongeveer 5% van de vruchtwateronderzoeken, een aandoening gevonden.

Als je wilt kun je meekijken op de echo. Met de echo kunnen ze de juiste prikplaats bepalen. Met een naald zuigen ze een beetje vruchtwater uit je baarmoeder.

Uitslag

De cellen worden op kweek gezet en dat heeft even tijd nodig. Het opkweken van de cellen is noodzakelijk om de cellen zich te laten vermeerderen. De kweekperiode die nodig is, wisselt per persoon. Meestal is na een periode van ongeveer twee tot drie weken de uitslag bekend. In een enkel geval kan er geen betrouwbare uitslag worden gegeven omdat er te weinig vruchtwater is opgezogen. Je zou dan kunnen kiezen voor een nieuwe punctie.

Vergoeding

Je zorgverzekeraar vergoedt het onderzoek volgens de polisvoorwaarden.

Mogelijke complicaties

De complicaties die kunnen optreden tijdens een vruchtwaterpunctie zijn: verlies van bloed of vruchtwater, infectie, weeënactiviteit en zelfs een miskraam. De kans op een miskraam is ongeveer 0,3%.

Je lichaam gaat snel aan de slag om het afgenomen vruchtwater (15-20 ml) weer aan te maken. Je kunt na de ingreep één tot twee dagen last hebben van menstruatieachtige pijn of een trekkerig gevoel bij de onderbuik.

Voor- en nadelen vruchtwateronderzoek

De vruchtwaterpunctie is iets betrouwbaarder dan de vlokkentest en de kans op een miskraam is ook iets kleiner. Een nadeel is echter dat het onderzoek pas laat in de zwangerschap kan worden uitgevoerd (na 16 weken). De uitslag laat ook iets langer op zich wachten als bij de vlokkentest. Wanneer na een vruchtwaterpunctie wordt besloten – op basis van de uitslag – de zwangerschap te beëindigen kan dit – zo ver in de zwangerschap – alleen nog maar door het opwekken van de bevalling.

Aangezien een vlokkentest eerder in de zwangerschap kan worden uitgevoerd kan bij een ongunstige uitslag de zwangerschap vaak worden afgebroken via een vacuüm-curettage. Dit is een ingreep waarbij de baarmoeder met een dun slangetje wordt leeggezogen. Natuurlijk zijn beide vormen van verlies een emotionele gebeurtenis.

Resusnegatieve bloedgroep en anti-D

Als je een resusnegatieve bloedgroep hebt, krijg je na de vruchtwaterpunctie een injectie met anti-D. Dit gebeurt om te voorkomen dat er afweerstoffen ontstaan tegen de bloedcellen van de baby. Als zeker is dat de vader van de baby ook resusnegatief is, kun je overwegen om af te zien van de anti-D.