Voor je kindje wordt geboren, fantaseer je wellicht over de kleur van zijn ogen. Krijgt hij jouw prachtige groene ogen, of juist die doordringende blauwe ogen van je partner? En als je nou beiden dezelfde kleur ogen hebt, krijgt je kindje dan automatisch jullie kleur? De belangrijkste rol bij het bepalen van de kleur van de ogen van je baby, zijn de genen. De uiteindelijke kleur van zijn ogen worden namelijk bepaald door de genen van jou, je partner, maar ook jullie voorouders. Het kan daarom zomaar voorkomen dat jullie baby een totaal andere kleur ogen krijgt, dan jou of je partner.
Kleur van d iris
Even een technisch verhaaltje. De iris bepaalt de kleur van het oog zoals wij die ervaren. Blauwe of bruine ogen zijn feitelijk blauwe of bruine irissen. Een oog met weinig pigmentatie is blauw en een oog met veel pigmentatie is bruin. Drie elementen in de iris dragen bij tot de uiteindelijke kleur. De hoeveelheid melanine in het pigmentepitheel, de hoeveelheid melanine in het stroma en de dichtheid van het stroma. Alle ogen bevatten in het epitheel het zwarte pigment eumelanine. De dichtheid van het stroma bepaalt vooral de hoeveelheid licht die geabsorbeerd wordt door het onderliggende epitheliumpigment. Ook kan iemand twee verschillende kleuren iris hebben. Dit wordt heterochromie genoemd.
Dominante genen
De genen kennen een bepaalde voorkeur. Bruin is dominant over groen en blauw, en groen is weer wat dominanter dan blauw. Dat betekent echter niet automatisch dat je kindje bruine ogen krijgen, wanneer jij of je partner bruine ogen heeft. Er wordt namelijk van beiden ouders maar één gen doorgegeven. Zo kan de ouder met de bruine ogen, zelf twee verschillende genen hebben (van zijn ouders), bijvoorbeeld een blauwe en een bruine. Wanneer hij de blauwe gen doorgeeft, kan het dus zomaar dat je kindje geen bruine ogen krijgt. Het kan daarom ook goed voorkomen dat wanneer je allebei bruine ogen hebt, maar ook allebei het gen mee draagt van de blauwe ogen, dat je toevallig beiden de blauwe doorgeeft en je kindje dus geen bruine ogen krijgt.
Erfelijkheid
De erfelijke eigenschappen van je baby worden dus niet alleen bepaald door de ouders, maar ook door alle voorouders. Zo kan er ineens een kleur ogen voorkomen, die in de naaste familie niet terug lijkt te komen. Die kleur is dan ergens afkomstig van één van de voorouders, langer geleden.
Overigens wordt de oogkleur door verschillende genen bepaald. De ene gen zorgt voor de kleur, de ander voor de spikkels en de stof waarmee het oog is samengesteld wordt weer door een ander gen bepaald. Alles heeft invloed op de uiteindelijke kleur.
In het schema kan je zien dat elk kind van deze ouders:
75% kans heeft op bruine ogen: minimaal één bruin (overheersend) kopie van de vader en/of moeder.
20% kans heeft op groene ogen: geen bruine kopieën en minimaal één groene kopie van de vader en/of moeder.
5% kans heeft op blauwe ogen: alleen blauwe kopieën van beide ouders
© afbeelding erfocentrum.nl
Blauwe ogen na geboorte
Veel blanke baby’s hebben blauwe ogen na de geboorte. Dit komt doordat het pigment dan nog niet is aangemaakt. De kleur van het oog kan in de loop der tijd veranderen. Na het derde levensjaar staat de oogkleur in principe vast. Maar oogkleurverandering komt heel frequent voor, namelijk door contact met zonlicht, net als de huid. Praktisch alle ogen die niet permanent bruin zijn worden bruiner door zonlicht. Zo kan iemand met groene ogen in de zomer veel bruine vlekken ontdekken. Bij blauwe ogen wordt het vaak een lichtbruine ring van bij de pupil (en wordt vaak als een gele ring gezien). In de winter keert de normale kleur terug.
Extra informatie
Genetisch materiaal van je baby
DNA en genen – Genetisch materiaal van je kindje
Erfelijkheid – Heb jij je niet laten testen dan?
Bloedverwantschap onthuld door glimlach
Linkshandig of rechtshandig? Wat betekent dit voor je kind?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
erfocentrum.nl
wikipedia.org
© afbeelding: 123rf.com
