Vitaminen en mineralen voor peuters en kleuters
‘Ik hou niet van groente!’ Om zijn woorden kracht bij te zetten schuift Dirk-Jan zijn bordje ruw van zich af. ‘Maar lieve schat, groente zijn gezond voor je, er zitten allemaal vitaminen in!’, probeert zijn moeder nog een hulpeloze poging. ‘En toch vind ik ze bah, bah, BAH!’, roept Dirk-Jan terug. En zijn mond gaat vervolgens op slot… Hoe komen die vitaminen nou in Dirk-Jan zijn buik?
Wat zijn vitaminen?
Het woord vitamine is afgeleid van ‘vitaal’. Dit betekent ‘noodzakelijk voor het leven’. Wij krijgen vitaminen voornamelijk via onze voeding binnen. Als we door slechte voeding of door een slechte opname van voedingsstoffen in de darmen onvoldoende vitaminen krijgen, kunnen er bepaalde ziekteverschijnselen optreden.
Het lichaam kan een aantal vitaminen zelf aanmaken maar slechts in kleine hoeveelheden zodat aanvulling vanuit voeding noodzakelijk is. De enige vitamine die in voldoende hoeveelheden door het lichaam zelf wordt aangemaakt, is vitamine K.
Het belang van vitaminen
Vitaminen zijn stoffen die in kleine hoeveelheden nodig zijn voor allerlei processen in het lichaam, zoals groei en ontwikkeling, spijsverteringsfuncties en de regeling van celfuncties. Door onderzoek is aangetoond dat bij opname van voldoende vitaminen het cholesterolgehalte lager wordt, wonden sneller genezen én meer spermacellen worden aangemaakt. Handig om te weten voor iedereen die zwanger wil worden…! Bij opname van voldoende vitaminen wordt ook je weerstand opgebouwd tegen verkoudheid of griep. Wist je trouwens dat vitamine C, E en bètacaroteen een gunstige remmende werking op het verouderingsproces hebben? Altijd goed om te weten…!
Mineralen
Naast vitaminen heeft ons lichaam ook dagelijks mineralen nodig. Bij mineralen moet je denken aan calcium, magnesium en natrium.
Met de pot mee eten
Als je kindje één jaar is, mag hij ‘met de pot mee eten’. Vanaf dat moment kunnen zijn darmen al wat grover voedsel verteren, dus kan je dreumes of peuter, meer gevarieerd eten. Blijf echter wel rekening houden dat het eten niet te vet, niet te zout en niet te gekruid is.
Behoefte verschilt
Je zult er al snel achter komen dat je kindje niet dagelijks dezelfde behoefte heeft. De ene dag zal hij wat meer eten dan de andere dag. In verhouding zal een peuter zelfs wat minder eten dan in zijn babytijd. Maar vergeet niet dat hij in zijn babytijd enorm is gegroeid! Gemiddeld van zo’n drie naar maar liefst zeven kilo! En waar gegroeid wordt… moet gegeten worden! Na een jaar, neemt deze snelheid van groeien (gelukkig) af en heeft je kindje daarom ook wat minder behoefte aan eten.
Geen groente, slecht?
Het komt vaker voor dat een peuter geen groente lust, maar als hij wél fruit eet is er eigenlijk niet zoveel aan de hand. In fruit zitten namelijk ook heel veel vitaminen! Het liefst drie stukken fruit op een dag met daarnaast volkoren producten (brood, bruine rijst, bruine macaroni) en het zit met de vitaminen en mineralen, helemaal goed.
Is je kindje echter ook niet zo’n fruiteter? Dan is hij vast gek op een overheerlijke, vers gemaakte smoothie! De meest heerlijke drankjes kun je maken van vers fruit waar kinderen én volwassenen van smullen! En gelijkertijd zijn deze smoothies een absolute vitaminenshot!
Hoeveel vitaminen en mineralen?
Zolang je kindje lekker actief is en goed groeit, gaat het eigenlijk prima. Natuurlijk zijn er wel richtlijnen wat kinderen van 1 tot 4 jaar, ongeveer binnen ‘moeten’ krijgen. De hoeveelheid die je peuter nodig heeft, vind je in deze tabel.
Benodigde vitaminen
| Vitamine | Jongens | Meisjes |
| A (mcg RE/dag) | 400 | 400 |
| B1 (mg/dag) | 0,3 | 0,3 |
| B2 (mg/dag) | 0,5 | 0,5 |
| B3 (mg niacine/dag) | 4 | 4 |
| B5 (mg/dag) | 2 | 2 |
| B6 (mg/dag) | 0,4 | 0,4 |
| B8 (mcg/dag) | – | – |
| B11, foliumzuur (mcg/dag) | 85 | 85 |
| B12 (mcg/dag) | 0,7 | 0,7 |
| C (mg/dag) | 40 | 40 |
| D b (mcg/dag) | 5 | 5 |
| E (áTE/dag) | 5,7 | 5,7 |
| K | – | – |
a Eenheden weergegeven in milligram (mg) of microgram (mcg), RE = retinol eenheden, NE = nicotine-equivalenten, áTE/dag = alfa tocoferol eenheden
b Geldt voor kinderen met een lichte huidskleur die dagelijks ten minste 15 minuten buiten zijn met in elk geval de handen en het gezicht onbedekt
– geen ADH vastgesteld in Nederland
Benodigde mineralen
| Mineraal | Jongens | Meisjes |
| Calcium (mg/dag) | 500 | 500 |
| Magnesium(mg/dag) | 60-70 | 60-70 |
| Natrium | – | – |
| Kalium | – | – |
| Chloride | – | – |
| Fosfor (mg/dag) | 400-800 | 400-800 |
| IJzer (mg/dag) | 7 | 7 |
| Zink (mg/dag) | 4 | 4 |
| Koper (mg/dag) | 0,3-0,7 | 0,3-0,7 |
| Jodium | – | – |
| Seleen (mcg/dag) | 10-30 | 10-30 |
| Chroom (mcg/dag) | – | – |
| Mangaan | – | – |
| Molybdeen | – | – |
a Eenheden weergegeven in milligram (mg) en microgram (mcg)
– in Nederland geen ADH vastgesteld
Richtlijnen voor een gezond menu voor je peuter
- 1 – 3 sneetjes brood per dag
- 1 – 2 porties fruit
- 1 – 2 aardappels, rijst of pasta
- 1 -2 opscheplepels groente
- halve liter melkproducten
- 5 gram margarine (op brood) en 15 gram voor de bereiding
- 2 – 3 bekers melk
- 50-75 gram vlees, vis of ei
- halve plak kaas
- halve plak vleeswaren
- 1 liter drinken
Voedingssupplementen
De deskundigen zijn er nog niet uit of het gebruik van voedingssupplementen noodzakelijk is voor kinderen. Ze zijn verdeeld in hun mening. De ene groep vindt van wel, de andere groep vindt het niet nodig zolang kinderen gezond en gevarieerd eten. Dit laatste heb je uiteraard zelf in de hand.
Aanvulling
Voedingssupplementen zijn slechts een aanvulling op de voeding en kan nooit als vervanging fungeren. Het grootste gedeelte van de vitaminen en mineralen moet je kindje gewoon uit voeding halen. Er gaat namelijk niets boven een zelfgemaakte maaltijd bereid met natuurlijke en verse ingrediënten. Een pilletje of poedertje kan de kwaliteit van deze voedingsstoffen nooit evenaren, of vervangen. Als je overweegt je kindje voedingssupplementen te geven, dan is dit altijd als aanvulling op de maaltijd en nooit als vervanging van de maaltijd.
Speciaal voor kinderen
Op de markt zijn voedingssupplementen te koop die speciaal geschikt zijn voor kinderen. Let hier op, want de voedingssupplementen – en de daarmee gepaarde dosering – voor volwassenen zijn zelfs uitermate óngeschikt voor kinderen.
Aanbevolen hoeveelheid
Op de verpakking van de supplementen vind je de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Deze hoeveelheid is afhankelijk van de leeftijd van je kindje. Houd je goed aan deze dosering en bewaar de supplementen op een veilig plek waar je kindje niet bij kan, want een overdosis vitamine A en D kan erg schadelijk en zelfs gevaarlijk zijn.
Vitamine D
Een groep van deskundigen (Gezondheidsraad en een speciale commissie) is van mening dat peuters extra vitamine D nodig hebben voor sterke tanden en botten. Volgens een bericht op de website dokterdokter.nl krijgt een kwart van de kinderen dit niet. Kinderen tot vier jaar zouden nog niet in staat zijn via de huid voldoende vitamine D op te nemen en kunnen ook niet voldoende vitamine D uit de voeding halen. Drinkt je kindje echter opvolgmelk of peutermelk, dan zit hier al extra vitamine D in verwerkt en is extra inname niet noodzakelijk. Kinderen vanaf 4 jaar en volwassenen maken voldoende vitamine D zelf aan, door het zonlicht dat op de huid straalt.
Meningen verdeeld
Ook over de inname van vitamine D zijn de meningen verschillend. Als je bijvoorbeeld dit artikel leest, zie je dat Stefan Kleintjes hier een eigen mening over heeft. Hij schrijft hier:
‘In de nieuwe voedingsrichtlijnen voor zuigelingen en peuters van de Inspectie voor de Gezondheidszorg staat dat baby’s vanaf twee weken vitamine D nodig hebben. Verder staat er: “Naast suppletie met vitamine D zijn er vanaf de leeftijd van drie maanden geen andere vitaminen en mineralen supplementen nodig, mits het kind een normaal voedingspatroon heeft.”
Overdreven
“Ik vind de aanbeveling om vitamine D te geven soms overdreven, vooral in de zomer, als baby’s vitamine D uit zonlicht aanmaken. In sommige landen, wordt vitamine D alleen aangeraden in risico-gevallen: kinderen met een donkere huid in een koud klimaat, kinderen waarvan de moeders nooit buitenkomen of alleen zwaar gesluierd, kinderen die fulltime in kinderdagverblijven zitten in de binnenstad en weinig buitenkomen. En prematuren.’
Nieuw advies
Het nieuwe advies is 10 microgram per dag voor alle kinderen tot 4 jaar en ook voor alle zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Ouders krijgen dit ook te horen bij het CB en de verloskundige.
Vitamine D speelt overigens niet alleen een rol bij het versterken van de botten, maar laatst is bijvoorbeeld ook bekend geworden dat kinderen met een tekort aan vitamine D vaker diabetes type 1 hebben.
Visolie
Het belang van visolie (omega-3 vetzuren) voor een kind is groot. Omega-3 vetzuren hebben namelijk een positief effect op het geheugen, het denkvermogen, de concentratie en het leerproces. Het is dus belangrijk dat de voeding van iedereen, maar zeker van een kind voldoende omega-3 vetzuren bevat. Vette vis is rijk aan omega-3 vetzuren, vandaar dat er één tot twee keer per week vette vis wordt aangeraden. Maar niet iedereen houdt van vette vis, zeker kinderen niet. Visolie in een capsule is dan een mogelijke oplossing.
Meer informatie
Het nut van magnesium supplementen voor jonge ouders
Top 10 kinderkwaaltjes
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
www.dokterdokter.nl
Wikipedia.org
Stockfoto: 123rf.com
