Verlies van een kleinkind, het dubbele verdriet
Je voelt tranen van geluk in je ogen opwellen, terwijl je naar het kleine zwart/wit fotootje in je handen kijkt. Je dochter heeft het je net gegeven… een afdruk van de echo. Het duurde even voordat je precies doorhad wat je dochter je hiermee wilde vertellen: Je wordt oma en opa! Het gevoel dat door je heen gaat is misschien nog specialer als toen je destijds zelf zwanger was. Jullie kind krijgt nu zelf een kind! Het leven wordt verder doorgegeven en naast jouw rol als vader of moeder, krijg je nog een extra rol of eretitel: opa of oma! Maar als het mis gaat, het verlies van een kleinkind, dat voelt misschien wel twee keer zo sterk…
Meeleven met de zwangerschap
Jullie leven volop mee met deze zwangerschap. De eerste bewegingen, de echo’s, de ervaringen, de kwaaltjes, jullie volgen alles op de voet. Samen maken jullie grapjes: ‘Hé opa, schiet eens op!’ of ‘Je kunt wel zien dat je oma wordt!’ Er worden plannen gemaakt over vaste oppasdagen, cadeautjes gekocht, je kijkt steeds meer uit naar het moment dat je het kleine prinsje of prinsesje in je armen mag houden en stiekem fantaseer je hoe het kindje eruit zal zien.
En dan… gaat het mis. Je (schoon)dochter krijgt een miskraam of het kindje komt tijdens of vlak na de bevalling te overlijden. Alle dromen lijken te verdwijnen en alles wat er over lijkt te blijven is een intens verdriet…
Dubbel verdriet
Het verdriet lijkt je in twee delen te splitsen. Natuurlijk is daar je eigen verdriet om het verlies van je kleinkindje, dat nooit naar je heeft mogen lachen of van je knuffels heeft mogen genieten, het verdriet om het wegvallen van een stukje toekomst omdat deze van het een op het andere moment van zonneschijn is veranderd in donkere regenbuien… Alle gemaakte plannen hebben van het een op het andere moment alle bestaansrecht verloren.
Maar er is ook groot verdriet om je (schoon)zoon en/of (schoon)dochter die hun kindje hebben verloren. Je wilt er voor ze zijn, natúúrlijk wil je dat, maar wat doe je ondertussen met je eigen verdriet? De dubbele vreugde die je voelde bij het bekijken van die eerste echo, lijkt te zijn veranderd in dubbel verdriet.
Rouwproces
Niet alleen je zoon of dochter maken een proces van diepe rouw mee, dit geldt ook zeker voor jou en je partner. Op dit moment is jullie zoon of dochter niet de juiste personen je diepe verdriet bij kwijt te raken – zij hebben het immers al zwaar genoeg – het is echter wel belangrijk dat je over dit verdriet met mensen praat. Natuurlijk mag je best je verdriet uiten naar je kind toe, maar probeer daarbij jezelf niet op de voorgrond te plaatsen. In het belang van je kind, kun je je verdriet naar hem of haar beter iets beteugelen en proberen sterk te zijn en hem of haar zo veel mogelijk in het verdriet te steunen. De kans dat je kind zich – bovenop alle mogelijke schuldgevoelens – zich ook nog eens schuldig gaat voelen voor jullie verdriet, is groot aanwezig.
Moeilijk proces
Het is een moeilijk proces je eigen verdriet op sommige momenten even aan de kant te zetten en er zoveel mogelijk voor je kind te zijn, maar wel noodzakelijk. Realiseer je echter wel dat ook jullie in een rouwproces zitten en het daarom belangrijk is over dit verdriet te praten. Praat met je partner, familie, vrienden en kennissen of misschien vind je het prettig je verhaal of een prachtig gedicht te schrijven, schrijven kan een zeer heilzame werking hebben! Maar duw je verdriet niet weg!
Doorbreek het taboe
Over het onderwerp ‘afscheid van een kleinkind’ is maar weinig geschreven, het lijkt wel alsof er een nog groter taboe op dit onderwerp rust, dan op het verlies van een kind. Het verdriet is echter net zo wezenlijk als het verdriet om het verlies van een kind, partner, goede vriend, vader of moeder. Mensen in je omgeving weten misschien niet zo goed hoe ze erover moeten beginnen, maak het ze makkelijk en begin desnoods zelf. Doorbreek het taboe… want dit soort onderwerpen horen niet in stilte verwerkt te worden!
Meer informatie
Het verlies van een kleinkind, hoe ga je hiermee om?
Op het verlies van een kind ben je nooit goed voorbereid
Hoe kun je iemand troosten?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto’s: 123rf.com
Er is inderdaad niet veel geschreven over het thema rouw bij grootouders. Daarom schreef ik 6 jaar geleden het boek Het regent in mijn toekomst, vol met lotgenotenverhalen over en voor opa’s en oma’s. Nog steeds verkrijgbaar!
Ik heb het boek al 4 weken geleden bestelt maar het lijkt er niet op dat het geleverd kan worden…. Klopt dit?
Beste Inge,
ik zie nu je post over een bestelling.
Het regent in mijn toekomst is bij mijzelf verkrijgbaar. Dus mocht je het nog willen hebben, mail me gerust: info@mariadegreef.nl
Fijn om dit te lezen, doet me goed, zo heftig allemaal, ben kraamverzorgster en nu dus bij mijn dochter en schoonzoon! Ze hebben een prachtig zoontje gekregen van 20 weken, zo klein en zo mooi! Zo verdrietig dat ze afscheid moeten nemen, het was ze zo gegund! Gevoelens gaan zo heen en weer en ik wil zo graag er voor hun zijn! Maar het is net of je gevoel wordt uitgeschakeld, maar dan komt het in eens weer keihard binnen, en dat mag ook! Zal het boekje opzoeken van het regent in mijn toekomst! Bedankt
Ik huil elke dag om het gemis van mijn kleinzoon. Na 6 dagen overleden door medische fouten. Dat maakt het extra wrang. Ik huil nog harder om mijn lieve dochter die zo graag moeder had willen zijn.
Ik snap wat je voelt Regina ook mijn dochter is haar kindje na negentien dagen verloren door medische fout het verdriet van haar is verschrikkelijk ik ben zelf voor achttien jaar terug mijn zoon verloren toen die achttien was dit verlies is moeilijk te verwerken ik huil elke dag nog om mijn zoon en kleinzoon en zie en voel het verdriet van mijn dochter elke dag het is gewoon niet te bevatten maar toch moeten we weer verder vechten elke dag weer een dikke knuffel voor je dochter en jou gr Marietje
Ook ik huil, onze kleinzoon mayson is 7-5-18 overleden en 8-5-18 geboren na 40+ weken zwangerschap.
Compleet en volmaakt maar bij de echo’s Iets niet gezien.
Het verdriet van je dochter is niet te omschrijven maar dan ook nog je eigen verdriet.
Het boek heb ik ook besteld maar voor de rest weinig tot niets over te vinden hoe zijn jullie hiermee omgegaan en zijn daar groepen voor
Hoi…graag zou ik willen delen met andere ouders van wie een kleinkind is overleden. Mijn kleinzoon Milan overleed tijdens de bevalling na 41 weken zwangerschap. Hij is 9-4-2018 levenloos geboren.
Ik werd getipt voor een aangrijpend boek waar ik veel steun en erkenning aan ontleen uit 2006 (nog steeds verkrijgbaar). Hemelpoort op een kier, door An Mehlgarten. Oma vertelt over verlies 5-jarige kleindochter met ernstige hartkwaal. Antroposofische visie. Warm aanbevolen.
Ook wij zijn deze week getroffen door dit grote verdriet onze kleindochter Liv is op
12 juli 2018 levenloos geboren na een zwangerschap van 27 weken. Een compleet mensje alles er op en eraan ze was alleen veel te licht voor het aantal zwangere weken.
Vreselijk om mee te maken hoe je dochter bevalt van haar overleden kindje.
Dan moeten ze als jonge ouders ook nog eens een crematie gaan regelen deze was op 14 juli 2018.
Ook wij weten nu dat alles niet zo van zelfsprekend is en dat er altijd iets mis kan gaan.
Wij wensen alle ouders en grootouders die dit meemaken heel veel sterkte.
Ik wil jullie heel veel sterkte wensen met die grote verdriet. Dit is niet de roze wolk waar je negen maanden naar toe leeft. Weet dat jullie engeltje misschien niet zichtbaar maar wel in liefde om jullie heen is. Sterkte…
http://www.youtube.com/watch?v=lOOpFEfZilM
Onze kleindochter overleed door ook een medische fout ze was 9 jaar en klaagde heel vaak over hoofdpijn. Dit deed ze vanaf her moment dat ze kon praten au koppie maar de artsen zeiden een kind geeft vaak aan buikpijn dus dit kan niet. Uiteindelijk zagen ze een hersentumor over het hoofd nu 10 jaar later kan ik zomaar in huilen uitbarsten en droom regelmatig over haar. Mijn dochter heeft het er erg moeilijk mee want ze lag samen met haar dochtertje aan de gemokuren. Iedereen heel veel sterkte en stop je verdriet niet weg praat er over hoe moeilijk het ook is.
Zo triest en oneerlijk.mijn kleinkindje overleed op12juli.soms overvalt het me weer het verdriet en zie ik de beelden terug voor me.
Als eerste wil ik je graag sterkte wensen met dit grote verdriet. Het verwerken van zo’n groot verlies, heeft tijd nodig. Op het ene moment zal het wat beter gaan dan op andere momenten. Vooral nu de dagen wat donkerder worden, de feestdagen in het vizier zijn, kan je ineens overvallen worden door dit verdriet. Stop het niet weg, het verdriet, de tranen, het gemis, het mag er allemaal zijn. Tranen nemen een stukje van de pijn met zich mee en maken plaats voor herinneringen.
Ik wens je heel veel sterkte.
Liefs Marion
@onze dochter was zwanger, groot feest, blij gevoel. Na de ‘ nipt’ bleek dat het kindje het edwardssyndroom had… heel ernstig en verdrietig…de zwangerschap is afgebroken… ongeveer 9 maanden daarna ging ik met mijn dochter naar een ‘onverwachte’ echo, haar man kon niet mee… in eerste instantie was alkes goed en mooi… maar ineens zei de echoscopiste niets meer… ik dacht nee he, niet weer.. maar helaas, zij vermoedde dat het kindje een open ruggetje had.. de bevestiging volgde de dag erna, na een echoscopie in het ziekenhuis… totale ontreddering.. 2x pech is te veel.. zo’n diep verdriet, zoveel pech kan niemand hebben..
tegelijkertijd is inze schoondochter zwanger, ze heeft het samen met onze dochter een weekje kunnen delen, tot het onheilsbericht kwam…kinderen doen het heel goed en zijn lief voor elkaar, maar dit verdriet is zo groot voor ons allemaal..
Wat vreselijk… Hoeveel pijn en verdriet kan een mens dragen?! Ik wens jullie heel veel sterkte in deze zware tijd.
Liefs Marion
Op 11 December 2018 hebben wij ons kleinzoon Job verloren met een zwangerschap van 25 weken.
Pfffff wat is wijsheid ze hebben ook nog een zoontje Tim van 11 maanden die heel veel bij ons is en ook slaapt.
Je wilt ze helpen met oppassen maar wij merken dat Tim beter af zijn bij zijn ouders.
Zelf trek ik het ook niet meer.
Over twee weken moet ik weer aan mijn werk.
Het is zo lastig.
Na de geboorte van ons eerste kleinkind een zware periode gehad door meningitis. Proberen er te zijn voor de kinderen en de angst om ons kleinkind wat zo ziek was. Gelukkig is dit met een lange nasleep goed gekomen.
Bijna 3 maanden geleden kregen wij te horen dat we weer opa en oma zouden worden.
Helaas heeft dit kleine hummeltje niet geboren mogen worden. Vandaag na een heftige week voor mijn kind en schoonkind en veel verdriet…komen bij mij de tranen.
Lief klein hummeltje…ik heb even je hartje mogen zien kloppen….helaas stond het vlak daarna stil . Wat was je ontzettend welkom in ons leven…wat keken we naar je uit.
We proberen er zoveel en goed mogelijk voor je papa en mama te zijn.
Lief klein engeltje….voor altijd in ons hart ❤
Xxx je opa en oma
Verdriet nooit wegstoppen. Altijd bespreekbaar maken. Wat ik wel cynisch vind is dat er een advertentie onderstaat met babykleertjes. Ik kan mij voorstellen dat het geld opleverd maar zoek dan een andere adverteerder
opa
Beste opa,
Ik snap de reactie heel goed, helaas hebben we dit zelf niet in de hand. Deze advertenties worden via Google Adsense automatisch gegenereerd, veelal op basis van cookies, zoekgedrag (bezoeker) of content. We kunnen dus vooraf niet aangegeven welke advertenties zichtbaar zullen zijn.
De enige optie is géén advertenties maar helaas zouden we dan moeten stoppen met onze site, terwijl het juist belangrijk is om aandacht te geven aan dit onderwerp omdat het al veel te weinig wordt gedaan.
Met vriendelijke groet,
Marion Middendorp
Op 16 Februari 2021 is mijn kleinzoontje van 4,5 jaar overleden als gevolg van een epileptisch aanval.
Vanaf zijn eerste jaar had hij deze aanvallen.
Elke dag kreeg hij medicijnen en controles in het ziekenhuis.
Ik paste heel vaak op hem.
Ik weet me geen raad met mijn verdriet!!
Wat vreselijk. Ik wil je heel veel sterkte wensen met dit grote verlies. Ik snap zo goed hoe groot je verdriet is. Soms bestaan er geen woorden om te kunnen troosten…
Sterkte.
Liefs Marion
28 september 2021 36 weken zwanger heb ik mijn kleinzoontje levenloos te wereld zien komen. Mijn 1ste kleinkind. Had er zo erg naar uitgekeken. Heb er geen woorden voor. Weet geen blijf met men verdriet en sommige mensen draaien met hun ogen als je erover wil praten. Vreselijk.
Soms kan verdriet heel eenzaam voelen. Jammer dat de mensen in je omgeving hier niet voor open staan, het is juist zo belangrijk dat je erover praat. Het is een stuk verwerking, juist door erover te praten. Want steeds wanneer jij je verhaal vertelt, leeft je kleinzoon weer voor even. Ik wens jou en je (schoon)zoon en (schoon)dochter heel veel sterkte. Nu lijkt misschien alsof iemand het licht heeft uitgedaan, maar de pijn zal in kleine beetjes vervagen zodat je uiteindelijk met een glimlach aan dit prachtige engeltje kunt terug denken. Weet (en voel) dat dit kleine engeltje altijd bij jullie zal zijn. In liefde.
Mijn kleinzoon van 19 kwam om het leven bij een auto ongeluk ,niet zijn schuld ,een ander nam de verkeerde beslissing .er is zo weinig te vinden over het verlies van een groot kleinkind ,het gaat meestal over baby’s, hoe triest ook maar er zijn ook grote kleinkinderen die overlijden. Ik voel mij daarin echt alleen.
Een oma met een kleinkind te kort .
Ellen
Wat vreselijk, gecondoleerd met dit grote verlies. Op het afscheid nemen van (klein)kinderen ligt nog een groot taboe. Weinig willen aandacht besteden aan dit soort grote onderwerpen. Vinden het lastig, weten misschien de juiste insteek niet te vinden of, nou ja er kunnen heel veel redenen voor zijn. Ik vind dat je hier terecht op wijst. Ik heb je suggestie genoteerd en ik wil er graag aandacht aan gaan besteden. Ik durf je nog niet te zeggen wanneer dit gaat gebeuren, want het is op dit moment nogal hectisch om mij heen en dit is een onderwerp waarbij ik mijn hoofd volledig leeg moeten maken en in mijn diepste gevoel moet duiken. Ik beloof je echter wel dat ik er iets mee ga doen, want je hebt volledig gelijk.
Ik wens je veel sterkte met het verwerken van dit grote verlies…
Liefs Marion
Hai Ellen,
Zoals beloofd. Vandaag hebben we een blog live geplaatst hierover:
https://www.oudersenzo.nl/het-verlies-van-een-kleinkind/
Wellicht dat we in de toekomst hier nog meer aandacht aan gaan besteden.
Sterkte met het verlies.
Mijn kleindochter is geboren op 24 november na een zwangerschap van 24 weken en 5 dagen. Ze woog 620 gram en eigenlijk ging het best goed. Tot de nacht van zaterdag op zondag. Ze kreeg een hersenbloeding. Een forse. Daarnaast heeft Zoé, want zo heet ze, ook last van haar longetjes. Ze krijgt eerst “snorbeademing” Daarna gaan ze over op een soort pufjes, er wordt 300 keer per minuut wat zuurstof haar longetjes in geblazen.
Alle dagen en nachten hebben we met 1 oog open en 1 oor op de telefoon geslapen. Extra moeilijk is dat mijn dochter en haar vriend in Frankrijk wonen. We konden alleen maar bellen hoe hoe ging, we mochten er niet naar toe omdat in Frankrijk nog een heleboel coronaregels gelden. Uiteindelijk mocht mijn dochter naar huis. Zonder haar kleine vechter. Toen zijn we een paar dagen daar geweest. Alleen om er te zijn voor de kinderen. Naar het ziekenhuis mochten we nog steeds niet. Toch gaf het een zekere rust. We zijn na ongeveer een week naar huis gegaan. We konden alles een beetje beter aan.
Tot het telefoontje kwam met mededeling dat ze alles voor Zoé hadden gedaan wat mogelijk was. De kinderen zeiden dat ze zeker wisten dat Zoé ons zou willen leren kennen. Dat daar ook de mogelijkheid voor was. Ze zouden namelijk ophouden met behandelen. maar ze zouden wachten op ons. Wij zijn samen met onze zoon en schoondochter naar Frankrijk gegaan. De moeilijkste reis van ons leven. We hebben Zoé vast kunnen houden, voorzichtig kunnen aaien en een kusje op haar handje kunnen geven. We hebben haar 3 keer gezien. Toen was het klaar. De kinderen wilden de rest samen doen. Dat respecteren we. Op20 december kort na 11 uur in de ochtend is Zoé gegaan, in de armen van haar dappere ouders. Hun eerste kindje, onze eerste kleindochter.
Dag lieve kleine Zoé, oma mist je
Als eerste wil ik je sterkte wensen met dit enorme verlies. Wat zal het een moeilijke en zware tijd geweest zijn, vol hoogte en dieptepunten. Een ware rollercoaster aan emoties. Wat ontzettend fijn dat jullie toch nog kennis hebben kunnen maken met jullie eerste kleindochter, Zoé. Zoé zal in gedachten er altijd bij horen, nu en voor altijd. Helaas niet meer tastbaar bij jullie, maar zeker in jullie hart.
Nogmaals sterkte voor jullie allemaal.
Liefs Marion