Vergeten baby in de auto? Zo gevaarlijk is het!

Denk jij dat een vergeten baby in de auto, jou niet gaat overkomen? Misschien is die gedachte of overtuiging wel het grootste risico. Het kan namelijk iedereen overkomen, want misschien is onderstaande situatie ook voor jou herkenbaar:

“Telefoon. Met een behendige zwaai legt ze kleine Femke over haar schouder voor een boertje, en vist met haar vrije hand de Nokia uit haar tas.

“Hoi. Ja, nee… Ik kom er aan. Powerpoint deed het gisteren gelukkig weer en ik heb alles verder klaargezet. Nee, wacht maar… doe ik wel. Als ik Max naar school heb gebracht rijd ik toch die kant op. Ik heb nog wel speling voor ik Femke op het kinderdagverblijf moet brengen en dan stop ik even bij dat reclamebureau. Hoeveel brochures liggen er klaar? Oké, ja… je ziet me zo.”

Met een zucht gooit ze haar telefoon aan de kant. Ze wordt gek van al het geregel en uitgerekend deze week moest Paul naar Milaan – ze had thuis wel wat support kunnen gebruiken!
“Maaamaaa,” gilt Max ongeduldig vanuit de badkamer. “Ik heb gepoept!”

Ze rent de deur uit…

Ze rent naar boven, veegt zijn billen af en doet zijn kleertjes weer goed. Snel kijkt ze op haar horloge: 8.25 uur, over 5 minuten moet Max op school zijn. Net op dat moment voelt ze een warme golf vocht in haar nek: Femke heeft over haar nieuwe topje gespuugd.
“O, nee hè, niet nu!”
Gehaast kleedt ze zich om en vliegt weer naar beneden. Ze doet Max zijn jas aan – hij werkt voor de verandering eens gelijk mee – pakt Femke uit de box en doet ook haar een jasje aan.
Met haar twee kinderen onder de arm, vier verschillende tassen en een boterham met pindakaas, rent ze de deur uit. Femke sputtert tegen terwijl ze in de MaxiCosy wordt vastgesnoerd; het kleintje vecht tegen de slaap maar zodra ze haar fopje krijgt, zakt ze gelukkig weg. Nu Max nog veilig in zijn autostoeltje; ze geeft hem zijn boterham voor onderweg – klaar. Ze start en rijdt de garage uit.

Laptop vergeten!

Shit! Laptop vergeten… Ze rent weer terug naar binnen, pakt haar laptop en rent snel weer naar buiten. Als ze halverwege het pad is, bedenkt ze dat ze de deur nog op slot moet doen…
Hijgend komt ze weer terug bij de auto. Femke slaapt nu rustig en onderweg kletst Max haar de oren van het hoofd. Wanneer ze hem heeft afgezet op school is de rust in de auto een verademing. Ze rijdt door naar het reclamebureau en repeteert in gedachten nogmaals de verschillende onderdelen van de presentatie: het móet gewoon een knaller worden!
Op haar automatische piloot rijdt ze naar kantoor.

Femke slaapt…“

Baby vergeten

Meerdere keren lazen we persberichten waarin vermeld werd dat er een baby’tje dood was aangetroffen in een auto. Al deze baby’tjes kwamen door oververhitting en uitdroging om het leven; hun moeder of vader had hen vergeten…

In Amerika zijn er meer gevallen bekend, maar ook in Nederland komt het voor. Toch spreekt het Openbaar Ministerie van extreme incidenten, die als uitzondering moeten worden gezien. Maar het zet wel tot denken… Je baby vergeten is een angstscenario waar elke kersverse ouder wel eens nachtmerries van heeft. Kan zoiets je zo maar overkomen? Gezien de regelmaat waarin het plaatsvindt, lijkt het van wel. De ouders die het is overkomen hebben waarschijnlijk ook ooit gedacht: “Mij zou zoiets nooit overkomen! Hoe kan iemand zijn kind nou vergeten? Ondenkbaar!”

Vergeten kinderen in Amerika

In Amerika zijn er meerdere gevallen bekend (ongeveer 40 per jaar!) en in de Oprah Winfrey Show spreekt een vader openhartig over de verstikkingsdood van zijn babyzoontje, nadat hij hem op een drukke dag vergeten was naar de opvang te brengen. Ook dit baby’tje zat een hele dag in een auto opgesloten…

Moederinstinct

In de natuur zal geen dier zijn kind onbeschermd achterlaten. Moeder en kind zijn permanent samen. Bij apen zie je dat heel sterk: een babyaapje klampt zich constant vast aan de vacht van zijn moeder en zij draagt hem tot bijna drie jaar bij zich op haar rug – dit is puur instinct. Mensen stammen af van de apen: de primaten, een groep van zeer toegewijde ouders. Van nature zou ons gedrag dus beschermend en instinctief moeten zijn.

In de biologie en psychologie wordt druk gediscussieerd over het zogenaamde moederinstinct. Ook het feminisme mengt zich graag in deze discussie. De vraag is: hebben mensen een moederinstinct of onderscheiden we ons daarin van dieren – zijn wij zo uit onze natuurlijke context gehaald dat zorgen voor ons kroost niet meer vanzelf gaat? Het antwoord luidt voorlopig: ja en nee. Ja, instincten zijn aangeboren gedrag en erfelijk bepaald, dus ook het moederinstinct – mannen en vrouwen kunnen overigens een even sterk moederinstinct hebben. Nee, wij onderscheiden ons hierin niet van dieren. Hoe kan het dan toch gebeuren dat een moeder haar kind vergeet?

Wegvallen van de rolpatronen van man en vrouw

Eeuwenlang lagen de rolpatronen van mannen en vrouwen muurvast: hij voorzag in voedsel en bood bescherming aan zijn gezin, zij zorgde voor huis en haard. Het moederinstinct zat toen nog diep en de zorgzaken verliepen van nature. Maar er is een nieuw tijdperk aangebroken waarin de zaken sterk veranderd zijn.

Mede dankzij de industriële revolutie, vergaande technologische ontwikkelingen en de vrouwenemancipatie – goede zaken overigens – zijn mannen en vrouwen losgemaakt van die eeuwenoude patronen. We zitten niet meer vast aan voedsel vergaren, bescherming bieden en voor het nageslacht zorgen, maar we gaan studeren, werken, carrière maken, geld te verdienen – veel geld! In plaats van koren te verbouwen en brood te bakken, rijden we nu in onze stationcar naar Appie Hein voor een verse baguette…

Werk en kind – Druk, druk, druk

Hoewel de gruwelijke incidenten met de baby’s in Halle (2007), Baarle Nassau (2007), Kessel-Lo (2009) extreme voorbeelden zijn, is het niet denkbeeldig dat moeders vandaag de dag hun kinderen ‘vergeten’.
Werkende ouders hebben een druk wisselend schema van werk, school, opvang, sport- en speelafspraken. We brengen onze kinderen bij de voor- en naschoolse opvang, het kinderdagverblijf, de oppasoma of we hebben onze zorgdagen thuis.

Hoe meer leden een gezin telt, hoe onoverzichtelijker het geheel. Kijk maar naar Daniëlle, werkende moeder met drie kinderen van 10, 8 en 2 jaar: “Bas gaat vanaf de naschoolse opvang direct naar het voetbalveld waar hij van vijf uur tot kwart voor zes moet trainen. Marleen komt om half vijf van blokfluitles zelfstandig op de fiets naar huis en ze moet dan om zes uur weer turnen. Vandaag probeer ik dus vroeg te eten, maar Henk komt pas laat thuis van een vergadering. Normaal haalt hij Jesper van het kinderdagverblijf, maar dat moet ik nu doen. Ik zou het gemakkelijk vergeten…“

Druk, druk, druk. Werken en een gezin combineren vergt veel handigheid, een goed afgestemde agenda en veel overleg met de andere partij. Dat er in alle haast en drukte een keer een afspraak of regeling wordt vergeten is heel logisch. Maar je kind vergeten is wat anders…

Automatische piloot

Er bestaat gelukkig geen profiel van moeders die meer risico lopen hun kind te vergeten of te veronachtzamen dan andere. Wel kan er sprake zijn van een duidelijke aanleiding, bijvoorbeeld: een postnatale depressie, medicijngebruik, labiliteit of een psychische aandoening. Een veel logischer verklaring voor het vergeten van je kind, en daarmee een risico voor álle moeders, is dat vrouwen vandaag de dag te snel, te veel, te gehaast moeten doen. Wij kúnnen nu eenmaal tien dingen tegelijk… dat is een feit – tot grote ergernis van mannen! We werken met vaste patronen, ritmes en routines. In sommige gevallen, waarin je geen tien maar twintig dingen tegelijk moet/doet, schakelt je brein over op je automatische piloot: je bent ineens thuis terwijl je je niet bewust kan herinneren de juiste straat te zijn ingeslagen. Geen punt, je bent veilig, je bent thuis.

Wanneer er echter grote veranderingen in je leven plaatsvinden – en een kind krijgen is nu eenmaal een gróte verandering – dan vergt dit bewuste aanpassing van je ritme en routine. Als daar onverwacht een verstoring in op treedt kan het zijn dat de automatische piloot het in zijn oude modus, spontaan overneemt. Je zou dan zo maar je kindje kunnen vergeten…

Sluipmoordenaar

We zijn allemaal moderne vrouwen en we willen (en in veel gevallen is het zelfs financieel noodzakelijk) allemaal werken, carrière maken, geld verdienen en het vooral “leuk hebben”. We willen ook allemaal een kind… Maar waar ligt onze prioriteit: bij ons werk of bij ons kind? Wanneer we zonder nadenken blijven hollen gebeuren er ongelukken. Beatrijs Smulders pleit niet voor niets voor meer tijd en rust tijdens dat eerste belangrijke jaar van je baby, waarin alles om veilige hechting draait.

Oudersenzo.nl wil een waarschuwing geven: denk goed na bij de keuzes die je maakt. Natuurlijk zal jíj je kind nooit vergeten, dat weten we ook wel! Maar tja, dat dacht die moeder die het wel overkwam ook… En het kan toch niet zo zijn dat onze carrière een sluipmoordenaar wordt van ons kind!

Tips en adviezen

Om te voorkomen dat je de fout in gaat bij de vele handelingen die er moeten gebeuren voor je uiteindelijk op je werk zit – en ook voor de zorg en taken daarbuiten – is structuur het sleutelwoord. Structuur geeft je houvast, structuur is herkenning en structuur geeft overzicht. Niet alleen voor jou maar ook voor je partner en kinderen. Je kunt structuur aanbrengen door:

vaste volgorden te hanteren: eerst eten, dan tanden poetsen, plassen en jas aan

terugkerende handelingen op vaste tijden inplannen: tassen en lunchpakketten klaarmaken

vaste routes te nemen: Max naar school, Jelle naar opvang, baby Sem naar oppasmoeder

check, recheck, dubbelcheck. Brengt je partner je kindje weg? bel hem na een uurtje hoe het is gegaan!

leg in de auto je (hand)tas of koffer op de achterbank naast je kindje, je bent dan altijd verplicht op de achterbank te kijken

met to-do lijstjes of andere herkenbare reminders werken: vaatdoek op de trap betekent wasdroger leeghalen…

Reset de automatische piloot

Na een grote verandering moet je automatische piloot worden gereset. Dit gebeurt onbewust door het inslijten van nieuwe patronen in je routine. Zelf kun je bewust:

een vaste werkvolgorde bij het vertrek van huis hanteren

geen telefoon aan nemen vlak voor je vertrek

geen werkzaamheden (pc, laptop, mail/telefoon) verrichten voor je vertrek
to-do-lijstjes, post-its of andere kattebelletjes gebruiken

rust creëren (in je hoofd)

Wij oordelen niet. We zijn van mening dat iedereen fouten kan maken. Herkenning, advies en bewustwording zijn de eerste stappen in de goede richting. Je kop in het zand steken en denken dat het jou niet kan overkomen is niet alleen dom, maar ook nog eens ronduit gevaarlijk…

Meer informatie

De impact van verwaarlozing bij kinderen
Tips voor een lange autorit
Geen auto, wel kinderen. Ouders vertellen hoe dat is!
De meest voorkomende ongelukken in huis
Hechtingsproblematiek, wanneer een veilige hechting niet lukt
Je kind even alleen laten, vanaf welke leeftijd kan dit?
Wanneer spreken we van kindermishandeling?
Zo houd je het huis koel tijdens een hittegolf!

Bronvermelding

Tekst: Monique Hordijk
NRC, Tycho Malmberg, coördinator Expertisecentrum Biologie (ECB) en redacteur onderwijs Bionieuws, NIBI – Nederlands instituut voor Biologie
Waarom vrouwen altijd praten en mannen alles beter weten, Jutta Blume, Uitgeverij BBNC Den Haag 2003
Elzeline Strijker, orthopedagoog/gz-psycholoog, afdeling Jeugdgezondheidszorg GGD Midden Nederland
Drs. J.M.G. Hordijk, ontwikkelingspsycholoog
Martine Pilaar, parketvoorlichting OM Breda
Stockfoto: 123rf.com