Stotteren – Help mijn kind stottert, wat kan ik doen?

Ongeveer vijf procent van de kinderen heeft op enig moment in zijn leven “last” van stotteren. Ik zet last hier met opzet tussen haakjes, omdat het kind er vaak niet zoveel van merkt. Bij tachtig procent van de kinderen gaat het dan ook vanzelf over. Het is voor veel ouders echter even schrikken wanneer hun kind begint te stotteren. Het is dan ook niet gek dat ze pogingen willen doen om hun kind te helpen. Hoewel dat goed te begrijpen is, is het niet altijd verstandig. Die goedbedoelde hulp kan het namelijk ook erger maken. Om dat goed te begrijpen, moet je eerst beter weten wat stotteren eigenlijk is.

Wat is stotteren

Als we het hebben over stotteren, spreken we over het algemeen over twee soorten stotteren: het primaire- en het secundaire stotteren:

Het Primaire stotteren: wat veel mensen niet weten is dat stotterende volwassenen niet altijd stotteren. Als ze alleen zijn of wanneer ze tegen kinderen of dieren spreken, is er vaak niet of nauwelijks sprake van. Hooguit is er dan sprake van lichte haperingen die nauwelijks als “stotteren” omschreven kunnen worden.

Het Secundaire stotteren: deze soort ontstaat pas als volwassenen in de nabijheid van anderen zijn. Ze maken zich zorgen over hun spraak en gaan daar extra nadruk op leggen. Juist daardoor gaat het spreken minder goed. Spraak heeft immers helemaal geen aandacht nodig!

Je zou het kunnen vergelijken met de fabel van de duizendpoot. Deze kan prima lopen, totdat de mier hem vraagt: hoe doe je dat eigenlijk? Lopen met duizend poten? Zodra hij er over na gaat denken, wordt het lopen alleen maar erger en erger.

Stotteren bij kinderen

Wat betekent dit nu voor het stotteren bij kinderen? In het kort zou je kunnen zeggen dat zich bij veel kinderen het primaire stotteren ontwikkelt. De spraak hapert wat omdat deze vaak nog niet helemaal goed genoeg ontwikkelt is. Simplistisch gesteld zou je kunnen zeggen dat de hersenen sneller kunnen denken dan dat de mond kan spreken.

Het primaire stotteren kan zich ontwikkelen wanneer dit gezien wordt als een groot probleem. Dit kan bij de ouders vandaan komen, maar ook bij het kind.

Als het bij de ouders vandaan komt, is dit over het algemeen goed bedoeld. Ze willen het kind leren spreken en geven daarom veel aandacht aan het spreken. Onbewust bewerkstelligen ze hiermee dat het kind meer gaat nadenken over zijn spreken. Iets wat nu juist niet de bedoeling is.

Als het bij kinderen vandaan komt, heeft het vaak met de aard van het kind te maken of bepaalde denkwijzen. Gevoelige kinderen zullen zich meer zorgen maken over hun spreken en zullen proberen om spreeksituaties uit de weg te gaan. Ze schamen zich sneller en geven zich er ook sneller bij neer als het mislukt.

Kun je dan niets doen tegen stotterende kinderen

Bovenstaande uitleg kan misschien het idee wekken dat je absoluut niets kunt doen om de ontwikkeling van het secundaire stotteren te voorkomen. Dat is gelukkig niet waar. Hieronder geven we een aantal tips voor de omgang met kinderen die primair stotteren vertonen:

Begin niet meteen met therapie of met zorgen maken. Het stotteren zal in veel gevallen na een week al weer weg zijn.
Stuur het kind bij voorkeur niet naar een logopedist. Je kunt als ouders veel zelf doen en zodra een kind bij een therapeut loopt, zal het denken dat het een probleem heeft, wat de klachten alleen maar zal versterken.

Spreek er open over. Hoewel het op basis van bovenstaande informatie verstandig lijkt om over het stotteren te zwijgen, werkt dat vaak niet goed. Een kind voelt onbewust toch wel aan dat je je zorgen maakt. Vertel daarom liever dat het heel normaal is dat kinderen af en toe last hebben met spreken en maak duidelijk dat dit vanzelf weer over gaat.
Zing liedjes met het kind voor het slapen gaan, voor het eten of zelfs bij het opstaan. Zingen lijkt veel op natuurlijke spraak en zal deze ook versterken.

Neem zelf de rust voor je spreken en probeer met iets verlengde klinkers te spreken. Je hoeft je kind niet te vertellen dat je dit doet, hij of zij zal het vanzelf overnemen. Zo krijgt het spraaktherapie, zonder daar zelf van te weten.

Wanneer je kind primair stotteren ontwikkelt, is het dus verstandig om daar aandacht aan te besteden. Het is echter wel belangrijk om dat op de juiste manier te doen, om zeker te zijn dat je geen secundair stotteren aanmoedigt.

Meer informatie

Wereldstotterdag. Hoe ga je om met stotteren?
Hoe leren kinderen praten?
Spraakontwikkeling bij je peuter. Wat is een normaal verloop?
De eerste woordjes, taalontwikkeling bij peuters
Spraakontwikkeling van je baby
Geestelijke ontwikkeling van je peuter
De snelle ontwikkelingsfase van peuters

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com