De voordelen en nadelen van het spiraaltje

Marion Middendorp

2 weken geleden

Laten we het hebben over het spiraaltje. Nee, niet het soort dat je in je haar draait voor een feestje, maar het kleine, T-vormige stukje wondertechnologie dat je baarmoeder kan veranderen in een impregneerbare vesting. De spiraal, ook wel intra-uterine device (IUD) genoemd, is een populaire keuze voor langdurige anticonceptie. Maar hoe werkt het nou precies, hoe veilig is het, en wat zijn de risico’s? En misschien wel het belangrijkst: doet het pijn om het ding erin en eruit te krijgen?

Hoe werkt een spiraaltje?

Het spiraaltje komt in twee smaken: het hormoonspiraaltje en het koperspiraaltje. Beide hebben als doel om zwangerschap te voorkomen, maar ze doen dit op verschillende manieren.

Het hormoonspiraaltje, zoals Mirena, geeft een kleine hoeveelheid hormonen (levonorgestrel) af die het baarmoederslijmvlies dun houden, het baarmoederhalsslijm dikker maken (waardoor sperma moeilijker kan zwemmen) en soms zelfs de eisprong onderdrukken. Klinkt als een hele klus voor zo’n klein ding, nietwaar?

Het koperspiraaltje, daarentegen, heeft geen hormonen. In plaats daarvan geeft het continu koperionen af die zaadcellen verlammen. Met een verlamd zaadje kun je geen ei bevruchten, dus dat is einde verhaal voor die kleine zwemmers.

Hoe veilig is een spiraaltje?

Het korte antwoord: heel veilig. Het lange antwoord: echt heel veilig. Spiraaltjes zijn meer dan 99% effectief in het voorkomen van zwangerschap, wat betekent dat ze tot de meest betrouwbare vormen van anticonceptie behoren. Ter vergelijking: de pil is zo’n 91% effectief bij typisch gebruik, wat betekent dat het spiraaltje een uitstekende keuze is als je liever geen verrassingen wilt.

Pijn bij het aanbrengen en verwijderen

Een belangrijke vraag: doet het pijn? Helaas, hier komt een waarheid als een koe: ja, het kan pijn doen, maar hoeveel pijn hangt af van je pijngrens en een aantal andere factoren. Het inbrengen van een spiraaltje gebeurt meestal door een arts of verloskundige en kan aanvoelen als een scherpe kramp. Voor sommigen is het een niet noemenswaardige ongemak, terwijl anderen het beschrijven als vrij intens. Tip: neem vooraf een pijnstiller en zorg dat je iemand meeneemt voor morele steun (en een lift naar huis).

Het verwijderen is vaak minder pijnlijk en meestal sneller gedaan. Veel vrouwen voelen slechts een lichte steek, maar er zijn altijd uitzonderingen.

Risico’s en bijwerkingen

Zoals bij elke medische ingreep zijn er risico’s. Hoewel zeldzaam, kan het spiraaltje verschuiven, uitvallen of (in uiterst zeldzame gevallen) door de baarmoederwand heen prikken. Bijwerkingen kunnen onder andere zijn: onregelmatige menstruatie, krampen, en in het geval van het hormoonspiraaltje, hormoongerelateerde symptomen zoals stemmingswisselingen of acne.

Het koperspiraaltje kan leiden tot hevigere menstruaties en krampen, vooral in de eerste maanden. Maar goed nieuws: de meeste bijwerkingen verminderen of verdwijnen na een paar maanden.

Waarom zou je voor een spiraaltje kiezen?

Waarom zou je niet? Het spiraaltje is een ‘zet-en-vergeet’ methode, ideaal voor wie niet dagelijks aan anticonceptie wil denken. Het is kosteneffectief op de lange termijn, kan vijf tot tien jaar meegaan en biedt omkeerbare anticonceptie zonder dat je dagelijks pillen hoeft te slikken of wekelijks pleisters hoeft te plakken. Bovendien, als hormonen niet jouw ding zijn, is er altijd het koperspiraaltje.

Zwanger worden na het verwijderen

Ben je klaar voor kinderen? Goed nieuws! De vruchtbaarheid herstelt zich vrijwel onmiddellijk na het verwijderen van het spiraaltje. Of je nu kiest voor het koperspiraaltje of het hormoonspiraaltje, je kunt in theorie meteen zwanger worden zodra het eruit is. Geen lange wachttijden of detoxperiodes nodig, jouw lichaam is meteen weer in de baby-making business.