Wat als je kind naar speciaal basisonderwijs moet?
Het kan even schrikken zijn: je krijgt te horen dat je kind naar het speciaal basisonderwijs moet. Grote kans dat je veel vragen hebt. Wat staat je kind te wachten? Hoe is de kwaliteit van dit nderwijs? En krijgt je kind op een dergelijke school wel de kansen die hij of zij verdient? We vonden het de hoogste tijd om eens in de materie te duiken: wat is het speciaal basisonderwijs precies en wat kun jij als ouder verwachten?
Naar het speciaal basisonderwijs: waarom?
Misschien lag het al in de lijn der verwachtingen, of komt het juist als een totale verrassing: de basisschool meldt dat je kind waarschijnlijk beter op zijn of haar plek zou zijn op het speciaal basisonderwijs. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom jouw kind niet tot volle wasdom komt in het regulier basisonderwijs: van concentratieproblemen tot dyslexie of van lichte gedragsproblematiek tot een rekenprobleem. Ook kinderen met ADHD of Autisme Spectrum Stoornis (ASS) komen soms op het speciaal basisonderwijs terecht.
Wat is het SBO precies?
Op het speciaal basisonderwijs (SBO) zijn de klassen kleiner. Hierdoor is er meer persoonlijke aandacht voor elk kind. Ook hebben de leerkrachten meer ervaring en ruime kennis van de verschillende soorten leer- en gedragsproblematiek waarmee leerlingen in het SBO te maken kunnen hebben. Er wordt voor elk kind een onderwijsplan op maat gemaakt, waardoor de leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen op een manier die bij hen past.
Wat is het verschil tussen speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs?
Veel ouders weten het niet, maar er is een verschil tussen speciaal onderwijs (SO) en speciaal basisonderwijs (SBO). Op het speciaal onderwijs zitten vooral kinderen met complexe gedragsproblematiek, een verstandelijke of zintuigelijke beperking of psychische problemen. Op het SBO zitten leerlingen met lichtere problematiek. Veel ouders kennen het verschil tussen het SO en het SBO niet. Zelfs leerkrachten gebruiken de termen nog weleens door elkaar.
Wat staat mijn kind op het speciaal basisonderwijs te wachten?
De bedoeling van de plaatsing van je kind op het speciaal basisonderwijs is dat hij of zij zich op de beste manier kan ontwikkelen. Op het speciaal basisonderwijs wordt alles uit je kind gehaald wat er op het reguliere basisonderwijs in blijft zitten door (veel te) grote klassen en gebrek aan persoonlijke aandacht.
Wat voor kinderen zitten er op het SBO?
Op het SBO kom je, net als in het regulier basisonderwijs, kinderen uit verschillende lagen van de bevolking tegen. Een vooroordeel dat over het speciaal basisonderwijs bestaat is dat er vooral kinderen uit probleemgezinnen te vinden zijn. Dit klopt echter niet. Het speciaal basisonderwijs is een afspiegeling van de maatschappij, net zoals het regulier basisonderwijs dat is. Er zitten dus kinderen van hoogopgeleide ouders, lager opgeleide ouders, fulltime werkende ouders, ouders zonder werk en alles daartussenin.
Krijgt mijn kind na het speciaal basisonderwijs wel eerlijke kansen?
Een deel van de kinderen stroomt na het speciaal basisonderwijs door naar elk niveau van het regulier voortgezet onderwijs. Een ander deel van de leerlingen gaat naar het speciaal voortgezet onderwijs: een school voor voortgezet onderwijs met kleinere klassen en meer persoonlijke begeleiding. Voortgezet speciaal onderwijs is er op elk niveau. Je kind kan dus op het vmbo terechtkomen, maar ook op de havo of het vwo. Een diploma van het voortgezet speciaal onderwijs is evenveel waard als een ‘gewoon’ vmbo-, havo- of vwo-diploma. Ook stromen sommige leerlingen van het SBO door naar praktijkonderwijs.
Wat kan ik doen om mijn kind te ondersteunen?
Ons advies is om de lijnen tussen jullie als ouders en de school kort te houden. Bespreek wat je kind nodig heeft en vraag de school hoe ze dat gaan realiseren. Soms heeft een kind op het speciaal basisonderwijs extra begeleiding nodig op het gebied van rekenen, taal of andere vakken. Meestal zal de school hiervoor zorgen. Uiteraard kun je je kind ook thuis helpen met schoolwerk of voor bijles zorgen. Probeer je kind in ieder geval niet te pushen: dit is niet goed voor zijn of haar zelfvertrouwen en haalt ook niets uit.
Wat als ik het niet eens ben met de plaatsing op het SBO?
Het kan natuurlijk ook zijn dat je -om welke reden dan ook- niet wil dat je kind op het speciaal basisonderwijs geplaatst wordt. Bijvoorbeeld omdat je vindt dat je kind daar niet op z’n plek is, of omdat je denkt dat de huidige school niet genoeg heeft gedaan om je kind te ondersteunen. Ga in deze gevallen in gesprek met de school. Bespreek wat er niet goed gaat en hoe dat samen kan worden opgelost. Kom je er met de school niet uit? Dan kun je ervoor kiezen om naar het samenwerkingsverband te stappen.
Als je het niet eens bent met de plaatsing van je kind op het speciaal basisonderwijs kun je binnen 6 weken bezwaar indienen bij de adviescommissie van het samenwerkingsverband. Doe dit altijd schriftelijk. Heeft ook dit niet het gewenste effect? Maak dan (ook binnen 6 weken) bezwaar bij de geschillencommissie passend onderwijs.
Heb jij ervaring met het speciaal basisonderwijs, of heb je hier misschien een of meerdere kinderen zitten? We zijn benieuwd naar jouw ervaringen! Laat het ons weten in de comments.
Meer informatie
Voor het eerst naar de basisschool, maar welke kies je?
Spannend naar school! Wat leert je kind in groep 1?
Tips voor een optimaal tien minuten gesprek
Dyslexie, hoe ga je hiermee om?
Hoe vergroot je zijn zelfvertrouwen?
Wanneer is er sprake van autisme?
Hoe vind je de beste basisschool voor je kind?
Openbaar vervoer en autisme
Kiezen van de juiste basisschool – Belangrijker dan je denkt!
Bronvermelding
Tekst: Amber Fernandes
Stockfoto: 123rf.com
Mooi dat hier aandacht aan wordt besteed! Ik schrik alleen wel van dit artikel. Want het beeld wat wordt geschetst van speciaal basis- en vervolgonderwijs is wel heel erg positief.
In de werkelijkheid die ik ken, is de kwaliteit van het onderwijs vaak bijzaak (zie bijvoorbeeld `de staat van het onderwijs, 2019`). Het is gelukkig niet altijd zo, maar vaak genoeg voor mij om hier een reactie aan te wijden.
Zelf heb ik op het speciaal basis- en vervolgonderwijs gezeten. Voor mijn werk voer ik diverse onderzoeken uit over mensen met een beperking en daarnaast ben ik al jaren maatschappelijk betrokken, met name bij mensen met autisme.
Goed voor ouders om mee te wegen, is dat door gebrekkige onderwijskwaliteit het voorkomt dat er een beperking gelegd wordt op het maximum haalbare niveau van het vervolgonderwijs, bijvoorbeeld mavo. Ook is het bij lange na niet vanzelfsprekend dat er op het vervolgonderwijs onderwezen wordt door vakdocenten – iets wat op het reguliere voortgezet onderwijs wel gebeurt. Terwijl uit verschillende onderzoeken blijkt dat de docent de grootste impact heeft op het succes van diens studenten (zie bijvoorbeeld `Kwaliteit in de Klas` van Ron Bormans et al, 2015). Zo ken ik studenten die les kregen op mavo en vwo-niveau van dezelfde docent die op de pabo gezeten had en dus niet geschoold was in de vakken die zij moest geven.
Ook zijn er bij mij verhalen bekend van leerlingen op het speciaal vervolgonderwijs waar er geen internet aanwezig was en kinderen met gedragsproblematiek en autisme met elkaar gemixt worden (met zware pesterijen en uitval tot gevolg).
Hoewel ik dankbaar ben dat er een uitstroommogelijkheid is voor kinderen die niet passen in de strikte norm van het regulieren onderwijs, ben ik zeer kritisch over de mogelijkheden die zij aangereikt krijgen op dit onderwijs. Ik ben bezorgd dat een kwetsbare groep nog kwetsbaarder gemaakt wordt, doordat scholen niet de gereedschappen hebben om hun leerlingen volwaardig onderwijs te kunnen bieden (zoals op regulier onderwijs). Wel is het mooi dat er iets geregeld is. Het is alleen de vraag of het voldoende is.
Maar ik kan mij voorstellen dat een ouder in de zoektocht naar een school, gewoon al blij is als deze een plek heeft gevonden waar diens kind mag `zijn`
Goedemorgen Anne,
Bedankt voor je uitgebreide reactie. Goed dat je aandacht vraagt voor mogelijke problemen waar kinderen en hun ouders tegenaan kunnen lopen op het speciaal onderwijs. Het klopt dat er een behoorlijk verschil in kwaliteit is tussen speciaal basisonderwijs en speciaal voortgezet onderwijs, hoewel ook dat per school zal verschillen. Aan het einde van de dag hebben juist deze kinderen misschien vooral baat bij maatwerk, en dat is er te weinig. Tel daarbij op dat het lerarentekort enorm is en iedereen begrijpt dat dit geen ideale omstandigheden zijn voor een kwetsbare groep kinderen.
Nogmaals bedankt voor je reactie, misschien ga ik in de toekomst ook nog een artikel schrijven over speciaal voortgezet onderwijs en dan ga ik deze kant zeker ook belichten.
Met vriendelijke groet,
Amber Fernandes