Wat zijn de regels van de leerplicht?

In Nederland maar ook in veel andere landen hebben kinderen recht op onderwijs. Vanaf 5 jaar bestaat de leerplicht en moet je naar school. Je kind is vanaf deze leeftijd leerplichtig Gelukkig maar want met een diploma op zak, heb je veel meer kans op een baan. Sinds 1900 kennen we daarom de Leerplichtwet. In deze wet staat dat kinderen naar school moeten en wat de rechten en plichten zijn van leerlingen, hun ouders/verzorgers en schooldirecteuren.

Startkwalificatie

Leerlingen van 5 tot 16 jaar zijn leerplichting in Nederland. Jongeren tussen de 16 en 18 jaar die nog geen startkwalificatie hebben behaald zijn kwalificatieplichting, dat betekent dat je minimaal een diploma havo, vwo of mbo moet zien te halen. Dit geldt trouwens weer niet voor jongeren die onderwijs gevolgd hebben in de uitstroomprofielen arbeidsmarktgericht of dagbesteding op het voortgezet speciaal onderwijs.

Vanaf zijn derde jaar (en tien maanden) mag je kleuter naar school, maar dit is nog niet verplicht. De leerplicht geldt ook voor kinderen met een andere nationaliteit die hier in Nederland wonen. Dus bijvoorbeeld ook voor kinderen van asielzoekers en vreemdelingen.

3 jaar

Als je kind drie jaar en tien maanden is, mag het meestal al op school komen om kennis te maken. Dat mag maximaal vijf dagen totdat het kind vier jaar geworden is. Scholen zijn niet verplicht aan een dergelijke kennismakingsperiode mee te werken.

4 jaar

Als je kind vier jaar wordt, mag het naar school. Zorg ervoor dat je je kind tijdig inschrijft, want sommige scholen kennen een wachtlijst. Houdt hiermee ook rekening als je binnenkort gaat verhuizen. Alleen openbare scholen zijn in principe verplicht om het kind toe te laten. Er zijn ook scholen waar je kind meteen de dag na de vierde verjaardag kan beginnen.

5 jaar

Als je kind vijf jaar wordt, is het geen zaak meer van mogen, maar van moeten. De eerste schooldag van de maand na de vijfde verjaardag is ieder kind namelijk verplicht om naar school te gaan. Je kunt je kind dat nog geen zes jaar is, gedurende maximaal vijf uur per week thuishouden. Je hoeft alleen de directeur van de school hierover te informeren. Kennisgeving is dus voldoende om gebruik te maken van deze gedeeltelijke vrijstelling van de leerplicht. De directeur beslist over de vrijstelling van nog eens vijf uur per week.

De leerplichtige leeftijd

De leerplicht begint op de eerste schooldag na de maand waarin een kind vijf jaar is geworden. De volledige leerplicht eindigt aan het eind van het schooljaar waarin een jongere zestien jaar is geworden, of na twaalf volledige schooljaren. Het schooljaar daarna is de jongere partieel (gedeeltelijk) leerplichtig.
De ouders of verzorgers zijn verantwoordelijk voor het aanmelden van een kind bij een school en voor het daadwerkelijke schoolbezoek. Vanaf twaalf jaar kan een jongeren ook zelf op zijn of haar schoolbezoek worden aangesproken.

De leerplicht

In Nederland staan de rechten en plichten van ouders/verzorgers, leerlingen en schooldirecteuren precies aangegeven in de Leerplichtwet. Deze wet is, kort gezegd, een rechtsmiddel waarmee gewaarborgd wordt dat alle jongeren in Nederland aan het onderwijs kunnen en zullen deelnemen. Het doel van de Leerplichtwet is dat jongeren zo goed mogelijk worden toegerust met kennis en vaardigheden die zij nodig hebben om een zelfstandige plek in de samenleving te verwerven. Een afgeronde schoolopleiding is daarvoor een eerste vereiste.

De afdeling leerplicht van de gemeente ziet erop toe dat ouders zich houden aan de leerplichtwet. Daarvoor zijn een aantal leerplichtambtenaren aangesteld. Wanneer ouders en/of leerlingen zich niet houden aan de Leerplichtwet, is de schooldirecteur verplicht contact op te nemen met de leerplichtambtenaar en wordt het verzuim gemeld. De ouders worden dan uitgenodigd voor een gesprek met de leerplichtambtenaar op het gemeentehuis.

Verlof buiten schoolvakanties

Ouders moeten zich houden aan de vastgestelde schoolvakanties. Dat geldt ook voor wintersportvakanties of een bezoek aan het land van herkomst. In één bijzonder geval mag de directeur van de school een leerling toestemming geven om buiten de schoolvakanties vrij te nemen. Het gaat daarbij om ouders die door de aard van hun beroep geen gebruik kunnen maken van de schoolvakanties bijvoorbeeld ouders hebben seizoensgebonden werk. Of als de ouder als zelfstandige een groot deel van het inkomen mist als hij met de schoolvakantie weg is.

Er kan dan hooguit eén keer per jaar voor een periode van maximaal tien schooldagen toestemming voor extra verlof worden gegeven. Je moet dan wel een verklaring van de werkgever laten zien waaruit blijkt dat je niet op een ander moment op vakantie kunt. Of een verklaring van de accountant. Er wordt geen toestemming gegeven voor verlof aansluitend aan een vakantie en ook niet in de eerste twee weken na de zomervakantie.

Extra verlof dient altijd schriftelijk te worden aangevraagd. Wanneer een aanvraag wordt afgewezen en je gaat toch op vakantie is de directeur verplicht het verzuim bij de leerplichtambtenaar te melden.

Extra verlof

Gewichtige omstandigheden kunnen een reden zijn om extra verlof aan te vragen. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld een huwelijk of een begrafenis van een familielid. Voor minder dan tien schooldagen dien je een schriftelijk verzoek in bij de schooldirecteur. De directeur beslist over de aanvraag. Betreft het een periode van meer dan tien schooldagen, dan stuurt de directeur de aanvraag door naar de leerplichtambtenaar. In dat geval krijg je een uitnodiging om op het stadhuis je verzoek toe te lichten. Wordt een aanvraag afgewezen door de directeur of de leerplichtambtenaar en is je kind toch afwezig, dan wordt dat gezien als ongeoorloofd verzuim en krijg je opnieuw een oproep bij de leerplichtambtenaar.

Verlofaanvraag

Verlofaanvragen worden altijd individueel beoordeeld. Een aanvraag voor verlof dien je zo vroeg mogelijk in bij de schooldirecteur, bij voorkeur minimaal acht weken van tevoren. De directeur kan vragen om een werkgeversverklaring of eigen verklaring zelfstandige om je aanvraag te kunnen beoordelen.

Bezwaar

Als je het niet eens bent met een beslissing over de vrijstelling, kun je schriftelijk bezwaar maken bij degene die de beslissing heeft genomen. Bij een aanvraag van verlof van langer dan 10 schooldagen en je bent het niet eens met de beslissing dan kun je bezwaar maken bij de leerplichtambtenaar.

Meer informatie

Eerste dag naar school. Zo spannend is dat!
Help, mijn kind moet naar het VMBO!
Wat als je kind naar Speciaal Basisonderwijs (SBO) moet?
Hoe vind je de beste basisschool voor je kind?
Basisonderwijs: Welke basisschool kies jij voor je kind?
Overblijven op de basisschool – Ja handig! Of toch maar liever niet?
Kiezen van de juiste basisschool – Belangrijker dan je denkt!
Tegemoetkoming in de kosten leerlingenvervoer
Vrijwillige ouderbijdrage, hoe vrijwillig is die?

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com