Plagiocefalie, brachycephalie of afgeplat hoofdje bij een baby
Asymmetrie van de schedel die bij een pasgeboren baby kan optreden na een bevalling door een te nauw geboortekanaal, gaat in de meeste gevallen na een paar weken weer over. Deze asymmetrie wordt ook wel plagiocefalie, scheef hoofdje of afgeplat hoofdje genoemd. Het kan ook bij oudere baby’s voorkomen en in dat geval spreken we van positionele plagiocefalie. In veel gevallen gaat het dan om een gevolg van een voorkeurshouding, waarbij de baby steeds op een vaste manier in zijn bedje ligt. Hierdoor kan zijn hoofdje eenzijdig afgeplat raken.
Weke schedel
Als het hoofdje aan de zijkant is afgeplat is er sprake van plagiocefalie en als het hoofdje aan de achterzijde is afgeplat wordt dit brachycephalie genoemd. Brachy betekent kort.
De schedel van een baby is nog week en het is dus belangrijk dat je baby afwisselend op verschillende zijden in zijn wiegje legt en hij met zijn hoofdje net zo veel op zijn linkerzijde ligt als op zijn rechterzijde. Natuurlijk komt dat niet precies aan op een exacte verdeeldheid, maar het is wel goed om zijn houding af te wisselen.
Wat kun je zelf doen om afplatting te voorkomen?
Een baby kan al een voorkeurshouding ontwikkelen als hij meer dan 75% van de tijd met zijn hoofdje dezelfde kant op ligt (of op zijn rug ligt). Belangrijk dus om dit af te wisselen en er goed op te letten dat hij tijdens het slapen niet continu met zijn hoofdje dezelfde kant op ligt. Probeer voldoende af te wisselen. Dat is best nog lastig want onderzoek heeft uitgewezen dat 85% van de baby’s in de baarmoeder al een favoriete kant heeft om zijn hoofd naar toe te draaien.
Leg je baby zo weinig mogelijk in een Maxi-Cosi of wipstoeltje te slapen. Het is helemaal niet erg als dit bij uitzondering een keer gebeurt, maar probeer hem zoveel mogelijk gewoon in zijn eigen bedje te laten slapen. Heb je een lange autorit voor de boeg? Zorg er dan voor dat je hem iedere twee uur uit zijn autostoeltje haalt en leg om dan een tijdje op een vlakke ondergrond.
Je kunt ook oefeningen doen met je kindje. Breng hiervoor de handjes en voetjes bij elkaar. Zo stimuleer je eenvoudig de middellijnontwikkeling.
Ondersteun altijd zijn hoofdje als je hem optilt.
Vanaf vier maanden kun je hem afwisselend op zijn buik laten spelen, in rugligging of in zithouding. Wissel het af en laat hem niet te lang in één zelfde houding.
Maak je gebruik van een box? Zorg er dan ook voor in de box dat hij er steeds anders in ligt. Houd hierbij rekening met het feit dat je baby zich automatisch zal richten tot een bepaalde lichtinval, of licht- en kleurenprikkels. Denk bijvoorbeeld aan een mobiel boven de box, of een raam vlakbij.
Wissel de houding tijdens de voeding af. Ligt hij de ene voeding op je linkerarm? Laat hem dan de volgende voeding op je rechterarm liggen. Ook hiermee stimuleer je hem om in verschillende posities te liggen.
Op de rug slapen
Tegenwoordig is het advies om – ter voorkoming van wiegendood – je baby op zijn rug te laten slapen. Je kunt je voorstellen dat hierdoor de kans groot is dat hij last krijgt van brachycefalie (afplatting van zijn achterhoofd). Dubbel belangrijk dus om op andere momenten zoveel mogelijk zijn hoofdje anders neer te leggen.
90% van een afgeplat hoofdje komt gewoon weer goed!
Gelukkig kun je bij 90% van de kinderen later niet meer zien of er ooit een afplatting is geweest. Soms is hier een fysiotherapeut voor nodig of osteopaat, bijvoorbeeld als zijn nekje vast zit (torticollis). Een therapeut kan hierbij helpen om zijn nekje weer los te krijgen.
Bij minder dan vijf procent van de kinderen blijft de vorm van de schedel op de lange termijn asymmetrisch of afwijkend. Afgezien van cosmetische gevolgen, zal hij er fysiek veelal geen last van hebben. Bij heel ernstige gevallen kunnen de kaak en wangen vervormd raken.
Maak het bespreekbaar
Merk je dat je baby een voorkeurshouding ontwikkelt? Onderneem dan actie. Je kunt eventueel contact opnemen met je huisarts of dit bespreekbaar maken op het consultatiebureau. De arts zal dan kijken of je kindje zich verder goed ontwikkelt en of er eventueel een andere oorzaak is voor de afplatting. Hoe sneller er wordt ingegrepen, hoe beter dat het is.
In zeer ernstige gevallen kan helmtherapie worden aangeraden. Dit is alleen mogelijk tussen 6 maanden en één jaar. Daarna heeft het niet zoveel zin meer. De lange draagduur (6 maanden, 23 uur per dag) kan veel ouders afschrikken. Gelukkig zijn er ook therapieën zonder helmen.
Meer informatie
Goede slaaptips voor je baby
Hoe ziet een pasgeboren baby eruit?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com
