Gisteren is de week tegen het pesten begonnen. Ieder kind krijgt op een of andere manier wel eens met pesten te maken. Misschien wordt of is hij zelf wel eens gepest, of wellicht is hij zelf de pestkop of krijgt hij op een andere manier met pesten te maken omdat er bijvoorbeeld een kindje in zijn klas wordt gepest. Wist je dat één op de negen kinderen in een schoolklas van 27 leerlingen wordt gepest? Dan zijn er minstens drie, ook in de klas van jullie kind.
Veel scholen hebben een pestprotocol, maar jammer genoeg wordt deze niet altijd gehanteerd of zijn de maatregelen niet afdoende.
Wat is pesten
Pesten is het gedrag waarbij iemand herhaaldelijk en gedurende langere tijd door anderen bejegend wordt op manieren die leiden tot fysieke verwonding en/of psychisch lijden. Pesten is structureel en brengt het slachtoffer tot wanhoop, het is een universeel, niet cultuurgebonden verschijnsel. Onderzoek heeft aangetoond dat in Noord-, Midden- en Zuid-Europa vrijwel evenveel en op dezelfde manieren gepest wordt. Pesten kan verbaal, fysiek of elektronisch van aard zijn. De laatste vorm heeft als cyberpesten sinds de intrede van het internet en bedrijfs- en schoolservers een hoge vlucht genomen.
Plagen en pesten
Plagen is niet hetzelfde als pesten, hoewel de scheidslijn niet altijd duidelijk is. Het is daarom niet zo gek dat ouders en leraren het onderscheid niet goed kunnen herkennen. Bij plagen zijn beide partijen (vrijwel) aan elkaar gelijk, en is de situatie één op één. De ene keer doet de een wat, de andere keer de ander. Het kan gebeuren dat het niet prettig gevonden wordt, en er kan zelfs ruzie van komen, maar zelfs dan geven beide partijen goed partij. Plagen kan ook een goedaardig karakter hebben, waarbij beide partijen erom kunnen lachen. Een sprekend en typisch Nederlands voorbeeld is het Sinterklaasgedicht.
Pesten is structureel anders. In tegenstelling tot plagen is er hier geen gelijkwaardigheid meer. De pesterijen gebeuren (vaak) niet één op één, maar met een hele groep tegen één (soms twee of drie, maar vaak een minderheid). De gepeste kan zich niet verweren, en is altijd de sigaar. Vaak durft of kan hij niet terugslaan, of is hierin niet doeltreffend. Plagen houdt na verloop van tijd op, terwijl pesten vaak lange tijd doorgaat.
Wat kan de klas doen aan pesten?
Scholen moeten zorgen voor een sociaal veilige omgeving en pesten tegengaan. Hoe ze dit doen, mogen scholen zelf bepalen. Wel moeten scholen doorlopend een goed beeld hebben van hoe veilig de leerlingen zich voelen.
Als je het eenmaal hebt gesignaleerd, wil je het pestgedrag natuurlijk zo snel mogelijk de kop in drukken. Er zijn drie partijen waar je iets mee kunt doen: degene die gepest wordt, degene die pest en de buitenstaanders. Al deze partijen zijn belangrijk als je het pestgedrag goed wilt aanpakken.
Het kind dat gepest wordt
Praat met het kind dat gepest wordt, het liefst in een één op één gesprek. Geef hem een gevoel van veiligheid en neem zijn woorden serieus. Spreek af dat je alleen actie gaat ondernemen als hij dat zelf wil. Dat je dus niks buiten hem om zal doen.
Belangrijk is hem duidelijk te maken dat wanneer je niets mág doen, de situatie niet zal veranderen. Als hij het gepest wil stoppen, zal er hoe dan ook iets moeten gebeuren.
Bespreek samen wat de beste oplossing zou kunnen zijn om het pestgedrag te stoppen. Vertel hem dat terugvechten geen optie is en dat hij de pestkop beter kan negeren. Aangezien jij niet alles kunt zien, kun je het beste met hem afspreken dat hij naar je toe komt wanneer hij weer wordt gepest. Spreek samen af dat je zijn ouders zal benaderen om hen op de hoogte te brengen. Wellicht kan een sociale vaardigheidstraining nuttig zijn.
De pester
Net als dat het belangrijk is met het kindje te praten dat gepest wordt, is het ook van belang met de pester te praten. Misschien kun je inzicht krijgen wat de achterliggende reden van zijn gepest is? Probeer het gesprek zonder oordeel en beschuldiging in te gaan om zo’n eerlijk mogelijk antwoord te kunnen krijgen.
Bespreek met hem de gevolgen van pesten en hoe het ander kind dit voelt en ervaart. Leg hem uit dat zijn gedrag onacceptabel is en dat het pesten moet stoppen, laat hem ook de mogelijke gevolgen weten voor als hij toch doorgaat. Belangrijk om zijn gedrag te bespreken met zijn ouders. Wellicht zijn er bepaalde omstandigheden die het gedrag kunnen verklaren. Misschien zijn er spanningen thuis? Of ergens anders? Wellicht heeft hij ook een sociale vaardigheidstraining nodig?
De school kan met je gaan praten als jullie kind betrokken is bij pesterijen. Bij ernstige belediging of mishandeling kan er sprake zijn van een strafbaar feit. In dat geval kan aangifte gedaan worden bij de politie.
De buitenstaanders
Door te praten met de dader en het slachtoffer, ben je er nog niet. Het is net zo goed belangrijk om de pesterijen te bespreken in de klas. Het zal vele kinderen immers niet zijn ontgaan. Laat de kinderen weten dat pesters zelf ook vaak problemen hebben en het echt niet altijd ‘slechte’ kinderen zijn. Alleen met elkaar kun je het pestgedrag de kop in drukken, met saamhorigheid, begrip voor elkaar en om de dingen bespreekbaar te maken.
Maak duidelijk dat er geen ruimte is voor pestgedrag en bespreek ook de mogelijke consequenties. Belangrijk om het onderwerp goed bespreekbaar te maken en de mede klasgenoten hun mening te laten geven.
Wat kun je als ouder doen?
Het is helemaal niet gek je als ouder machteloos te voelen. Je kunt er ook niet zoveel aan doen. Natuurlijk wil je hem helpen en beschermen, maar eigenlijk kijk je vooral toe. Wellicht kun je checken hoe de school er mee omgaat en wat ze er aan doen, er zijn veel antipest-methoden die toegepast kunnen worden op scholen en ook thuis. Informeer hier gerust naar op school. Vragen die je zou kunnen stellen:
Hoe kijkt de school er tegen aan? Heeft de docent in de gaten gehad dat er iets speelde? Hoe vertaalt het e.e.a. zich naar de schoolresultaten? Wat gaat de school er aan doen?
Kom je er met de school niet uit, dan kun je een klacht indienen volgens de klachtenprocedure van de school. Meestal kom je dan uit bij het bestuur, maar het is ook mogelijk een klacht in te dienen bij een onafhankelijke klachtencommissie.
Pestweg
Het is belangrijk dat je kind over zijn ervaring praat. Het kan zijn dat hij dat liever niet met jou doet of met je partner. Soms zit zijn schaamte in de weg. Gelukkig zijn hier mogelijkheden voor. Bij Pestweb kun je bijvoorbeeld je verhaal kwijt. Voor advies of gewoon om even je hart te luchten. Je kunt meepraten op het forum met andere kinderen of chatten of mailen met iemand van Pestweb.
Belangrijk dat je je kind op deze mogelijkheid wijst. Als hij dan niet met jou wil praten, misschien wil hij het wel met gelijkgestemden?
Meer informatie
Slachtoffer van cyberpesten. Wat kun je doen?
Pesten: Ineens was de maat vol! Moeder neemt het heft in handen
Wordt je kind gepest op school? Gebruik deze tips!
Pestonderwerpen: Waarmee worden kinderen het meest mee gepest?
Auti-pesten: Autisme en pesten, hoe ga je hiermee om?
Tips om met pestgedrag om te gaan!
Als jouw kind die foute vriend is
De grens tussen plagen en pesten
Last van pestgedrag? Zo reageer je op de juiste manier
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Wikipedia.org
© afbeelding: 123rf.com
