Parentificatie door de maatregelen. Dit zijn de risico’s.

Marion Middendorp

4 jaar geleden

Parentificatie door de maatregelen! Dit zijn de risico's

Vanaf maandag 8 februari gaan de basisscholen, de kinderdagopvang en speciaal (basis)onderwijs weer volledig open. Dat is natuurlijk goed nieuws. Jammer dat er verder niks wordt gezegd over de middelbare school en het voortgezet onderwijs, want ook onder pubers en jongeren is de situatie nijpend. Hoe langer de scholen nog gesloten blijven en de maatregelen van kracht zijn, hoe meer deze groep beschadigd zullen worden.

Wat betekenen de maatregelen voor onze kinderen?

Wat betekenen de maatregelen eigenlijk voor onze kinderen? Welk effect hebben de mondkapjes in het straatbeeld op ze? Welke angsten leven er bij ze? Al eerder waren we hierover in gesprek met Chiara van der Linden, natuurgerecht vaktherapeut bij Praktijk Bimbi. Maar zij is zeker niet de enige professional die haar bezorgdheid uitspreekt. Ook Anouk Bink, pedagoog en kindercoach heeft haar bedenkingen over de corona maatregelen en de impact op onze kids. In een interview met Fiona Zwart in een uitzending van Café Weltschmerz praat ze over de consequenties van de maatregelen.

Consequenties op langere termijn

In dit interview spreekt Anouk haar zorg uit dat er op dit moment veel voor kinderen en jongeren wordt besloten waar ze zelf geen invloed op hebben. Natuurlijk geldt dit ook voor volwassenen, maar waar volwassenen hebben geleerd een eigen mening te vormen, zelf na te denken en informatie te nuanceren, geldt dit voor kinderen (nog) niet. Zij kunnen de consequenties op langere termijn niet overzien, maar dat betekent niet dat deze er niet zijn. De maatregelen hebben wel degelijk een behoorlijke impact op kinderen. Ook op de langere termijn.

Optimaliseren van het contactmoment

Neem bijvoorbeeld het verbod voor ouders om de kinderen naar de klas te brengen of naar binnen bij een kinderopvang. Door dit verbod is het contactmoment tussen opvang/school en ouders geminimaliseerd. Dit betekent minder overdracht, minder communicatie en minder betrokkenheid. Je kunt je voorstellen dat dit ten koste gaan van de begeleiding van kinderen. Niet alleen ouders krijgen hierdoor minder informatie, ook leerkrachten of leidsters in de kinderopvang krijgen te weinig informatie over de kids. Het is daarom enorm belangrijk om binnen de mogelijkheden, het contact zo goed mogelijk te houden. Bijvoorbeeld door intensief met elkaar te mailen, appen, videobellen of telefoneren om te checken of het zowel thuis als op school/opvang goed gaat.

Dit vergt een actieve houding van zowel ouders als professionals, waarbij praktische prestaties net zo belangrijk zijn om besproken te worden als het welzijn van het kind. Hoe voelt hij zich, hoe gedraagt hij zich en hoe slaapt hij? Zijn er opvallende veranderingen? Waar zou dit op kunnen duiden?

Parentificatie

Door alles wat er nu speelt krijgen kinderen (de kleintjes maar ook de pubers en jongeren) een verantwoordelijkheid toegeschoven die niet past bij hun ontwikkelingsfase. Als dit binnen het gezin gebeurt (de rol van een ouder wordt overgenomen door een kind) heet dit parentificatie. Door de – veelal eenzijdige – berichtgeving en de waarschuwingen dat kinderen “oma of opa ziek kunnen maken” is deze beleving bij veel kinderen en jongeren ontstaan. De impact hiervan bij kinderen is enorm en vooral schadelijk. Niet alleen bij de kleinsten, maar ook bij jongeren is er een angst gecreëerd die ze schuw hebben gemaakt voor contact met anderen. Ze hebben door de (eenzijdige) berichtingeving en de maatregelen, een verantwoordelijkheid gekregen die niet bij hun ontwikkelingsfase past. Hierdoor wordt hun eigen ontwikkeling gestagneerd. Met alle consequenties van dien.

De emotionele schade bij pubers en jongeren

Door de overheid en maatschappij worden pubers behoorlijk over het hoofd gezien. Als ik op social media kijk, lees ik vooral dat de pubers en jongeren “zich niet zo moeten aanstellen”. Dat het allemaal wel meevalt en dat ze nog heel veel wel kunnen doen. Het feit dat zij steeds meer geïsoleerd zijn, elkaar niet meer kunnen treffen, geen feestjes meer kunnen vieren, online lessen moeten volgen, heeft echter veel meer impact dan je zou denken. Het is niet voor niets dat het aantal zelfdoding en/of zelfverminking onder de jongeren schrikbarende vormen heeft aangenomen.

Juist in een fase waarin je als puber of jongere jezelf aan het ontdekken bent, je grenzen maar ook de grenzen van anderen leert verkennen, word je de mogelijkheid ontnomen. Enerzijds door het sluiten van de scholen en horeca maar ook door het minimaliseren van contact in huis (slechts één persoon buiten het huishouden). Echter ook wanneer de scholen hun deuren weer zouden mogen openen, is het nog steeds noodzakelijk op anderhalve meter afstand van elkaar blijven. Hierdoor wordt het ze onmogelijk gemaakt hun eigen grenzen te ontdekken maar ook om die van de ander te respecteren.

Wat kunnen we als ouders hieraan doen?

Belangrijk om als ouder eerst goed bij je zelf te raden te gaan. Waar loop je zelf tegen aan? Hoe sta jij zelf in deze maatregelen? Hoe gevaarlijk vind je het virus? Welke impact heeft jouw mening op je kinderen? Breng je jouw angst (onbewust) over op de kinderen? Vind je dit wenselijk? Hoe kun je daar anders mee omgaan? Wat zijn nog wel de mogelijkheden? Hoe kun je er zo positief mee om gaan en hoe kun je dit overdragen op je kind?

Blijf in ieder geval je kind(eren) goed in de gaten houden. Zie je bepaalde gedragsveranderingen? Is hij eenzaam? Hoe gaat hij om met de informatie? Welke impact heeft dit op hem? Ga met hem in gesprek, praat met elkaar en probeer er zoveel mogelijk voor hem te zijn. Onze kinderen mogen immers niet de dupe worden van deze maatregelen.