Opgroeien met honden

“Nee!” klinkt het hard uit Merels kleine kinderlijfje, net voordat ze een keel opzet. Haar moeder kijkt vermoeid. Peuterpuberteit heeft zijn nadelen. Dan valt Merels oog op de twee honden die aan de overkant van de straat lopen. Spontaan vergeet ze dat ze niet mama’s hand wilde vasthouden bij het oversteken. Haar moeder ziet deze kans, steekt haar hand uit en zegt: “Kom, handje vast, dan steken we over naar de honden“. Merel pakt haar moeders hand en haar ogen glinsteren als ze dichterbij de honden komen.

Kinderen zijn gebaat bij opgroeien met honden

Honden zijn een onderdeel van onze samenleving. Kinderen groeien op met honden, ook als ze er geen ontmoeten, thuis of bij vrienden. Honden horen immers bij het straatbeeld. Je ontmoet ze op weg naar school, de boodschappen, in het park, in het bos.

Opgroeien met een hond heeft voor kinderen veel voordelen. Kinderen vinden steun bij hem en voelen zich begrepen, zeker ook in lastige situaties (bijvoorbeeld bij scheidingssituaties of wanneer een kind gepest wordt). Een hond is een constante factor en een ‘vriend’ die niet oordeelt. Veel kinderen delen hun geheimen met hun huishond.
Bovendien leren kinderen door de omgang met dit huisdier, wanneer ze op de juiste wijze begeleid worden, zich inleven in een ander en zijn wensen en behoeften. Hun verantwoordelijkheids- en verzorgingsbesef kan toenemen door het samenleven met de hond.

Opgroeien met een hond

Er zijn echter voorwaarden verbonden om het opgroeien met een hond positief te laten uitpakken. Allereerst moeten er leefregels zijn voor hond én kind. Leefregels die een juiste omgang bevorderen. Daar hoort bijvoorbeeld bij dat een kind leert welke grenzen het dier heeft, hoe deze herkend en gerespecteerd kunnen worden. Wat mag wel en wat mag niet in de buurt van een hond?
Wanneer Merel wat ouder wordt en dol blijft op honden, is het bijvoorbeeld belangrijk haar te leren niet ongevraagd elke hond te naderen. Zou ze juist wat angstig worden voor honden, dan moet ze ook daar mee leren omgaan.

Wie draagt de zorg?

Daarnaast is het belangrijk dat wanneer er in een gezin gekozen wordt een hond aan te schaffen het duidelijk is voor de ouders dat zij de zorg voor het dier dragen. Een hond kost tijd, minimaal twee uur per dag. Een hond heeft opvoeding nodig. Een opvoeding die net zo consequent moet zijn als van kinderen. Kinderen kunnen nog niet zelfstandig de zorg voor een hond dragen. Ze moeten wel betrokken worden bij de opvoeding van de hond. En zullen daar veel van leren. Maar de verantwoordelijkheid en zorg rust op de schouders van de ouders.

Een passende keuze voor het gezin is ook belangrijk. Een hond op het uiterlijk kiezen, is leuk als het een pluchen exemplaar is, dat mooi op de bank ligt of bij het kleed past. Is het een echte hond? Dan zou de keuze vooral gebaseerd moeten zijn op karaktereigenschappen van het dier en daarnaast op de verzorgingseisen die het type of ras stelt.

De wolf in hondskleren

Een hond is een groepsdier. Juist daarom kan hij zich zo goed aanpassen aan het gezinsleven. Echter, juist daarom ook zal hij met zijn lichaam aan gezinsleden aangeven hoe hij zich voelt, of wat hij wil. (Jonge) kinderen herkennen deze signalen niet en gaan daardoor snel over de grenzen van het dier heen. Dit kan bij het dier leiden tot angst, druk gedrag, of agressie. Agressie is voor een hond een middel om zichzelf te verweren en/of om zich zeker te stellen van zaken die hij nodig heeft om te overleven. Om te overleven heeft hij het instinct om te jagen en een scherp gebit.

Aanvulling

De hond die in een gezin komt te wonen, moet een aanvulling zijn op het gezin en passen bij de eisen die een gezin met kinderen aan de hond stelt. Honden met een grote prooidrift en een lage bijtdrempel, zoals terriërs die gefokt zijn om ongedierte te verdelgen, zijn niet direct een goede eerste keus. Een hond met een stabiel en zacht karakter die niet snel druk wordt of heftig reageert op wat om hem heen gebeurt, past over het algemeen beter bij een gezin.
Elke hond moet goed leren omgaan met kinderen en de samenleving en daarnaast worden opgevoed in wat wel en niet mag in de mensenwereld. Net zo belangrijk is het om kinderen te leren wat wel en niet mag in de buurt van het huisdier en er op toe te zien dat leefregels worden nageleefd.

Wat een kind wel en niet mag in de buurt van honden

Allereerst is het belangrijk om kinderen te leren honden met rust te laten als er geen ouder/verzorger en eigenaar van de hond in de buurt is. Veel honden zijn geen kinderen gewend en kunnen niet goed met hen omgaan. Ook zijn er honden die oud zijn, slechtziend (en dus schrikkerig) of die pijn hebben. Hun reactie kan dan verre van plezierig zijn voor het kind dat het dier nadert.

Alleen met toestemming

Wanneer ouder/verzorger en eigenaar van de hond contact van een kind met een hond goed vinden, dan moet het kind altijd toestemming vragen aan de hond. Op de plek waar het kind staat, steekt het zijn hand omlaag. Het wacht vervolgens af, of het dier die hand nadert. Komt de hond rustig naar het kind toe (het liefst met een ontspannen, brede, lage kwispel),dan laat het hem aan zijn hand snuffelen. Eventueel kort aaien onder de kin of achter het oor. Niet knuffelen of over het hoofd aaien, dat vinden honden niet prettig. Lang aaien is ook onplezierig voor hem.

Boom zijn

Is een kind bang voor honden? Dan kan het ‘boom zijn’ een goed handvat zijn. Dit houdt in: heel stil staan met de armen over elkaar voor de borst en kijkend naar de voeten. ‘Boom zijn’ is voor elk kind een goede techniek om te beheersen. Doordat het kind stil staat en de hond niet aankijkt, zal een bang dier minder snel bijten, een druk dier na enige tijd zijn interesse verliezen en lokt het kind geen prooigedrag uit (door rennen of gillen). Mocht een kind op de grond liggen en er gebeurt iets, dan kan het leren ‘steen te worden’: benen optrekken en handen over het hoofd doen.

Niet rennen of gillen

Bij honden in huis, mag een kind niet rennen of gillen. Drukke spelletjes worden gespeeld in een andere kamer dan waar de hond is. Kind en hond mogen nooit alleen bij elkaar achterblijven. Honden reageren anders op kinderen wanneer er een volwassene bij is en kinderen kunnen ineens een leuk idee krijgen voor een spel dat voor het dier helemaal niet leuk is. De hond in een andere kamer, jonge kinderen in de box, een hekje en duidelijke afspraken zijn allemaal hulpmiddelen die het leven makkelijker en veiliger maken.

Voorkom competitie

Voorkom competitie tussen kind en hond en leer lezen wat het dier met zijn lichaamstaal vertelt. Voelt hij zich op zijn gemak in een bepaalde situatie? Of wil hij iets juist liever niet en voelt hij zich onprettig? Een goede hondenschool of –vereniging kan hulp bieden bij het leren lezen van honden. Een leuk boek is: ‘Begrijp ik mijn hond’ van Gootjes en Gaus.
Hygiëne hoort er ook bij. Handen wassen na contact met de hond, voor het eten en na het buitenspelen.
Wanneer een goede keuze wordt gemaakt voor de hond die met kinderen mag omgaan, duidelijke regels worden opgesteld en gehandhaafd en er voldoende tijd voor hond en kinderen wordt gemaakt, dan zullen kinderen niet alleen veel leren van honden, maar ook vrienden voor het leven maken.

Tips – Leuke dingen voor kinderen om met honden te doen

Het is leuk voor kind en hond als ze op een positieve manier met elkaar bezig kunnen zijn. Laat de kinderen bijvoorbeeld een aantal hondenspeeltjes verstoppen terwijl de hond in een andere kamer is of door een volwassene wordt vastgehouden. Wanneer het verstopt is, maghij gaan zoeken. Afgeven aan een volwassene in ruil voor iets lekkers.
Je kunt er ook voor kiezen de kinderen zichzelf te laten verstoppen. Eén voor één mogen de kinderen de naam van de hond roepen. Als hij bij hen is, laten ze een hondenbrokje voor hem op de grond vallen. Als de hond het spel doorheeft, kun je het roepen achterwege laten.

Kunstjes

Veel kinderen zijn tot slot dol op het aanleren van kunstjes aan de hond. Deze moeten uiteraard veilig zijn voor beide partijen. De hond kan bijvoorbeeld leren om door het gras te kruipen. Leuke ideeën vind je ook in het boek ‘Mijn hond als kameraad’ van Martin Gaus. Op steeds meer hondenscholen en –verenigingen kunnen kinderen ook terecht om te leren omgaan met honden of met de eigen hond op cursus te gaan.

Meer informatie

Welke hondenrassen zijn ideaal voor een gezin?
Gebeten door een vechthond! Tims dochter overkwam het
Huisdierregels top 10 voor peuters en kleuters
Aanschaf van een huisdier in een gezin met kleine kinderen
Er even tussenuit, maar waar kun je heen met de hond?
Voorbereiding huisdieren op gezinsuitbreiding
Bang voor honden
12 spullen die je nodig hebt voor je hond
De invloed van huisdieren op kinderen

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com