Verdriet, hoe kun je er het beste mee omgaan?

Omgaan met zo’n groot verdriet, is daar wel een manier voor. Hoe geef je dit verlies een plekje en hoe gaat de wereld ook voor jou weer verder draaien? Het verlies van een kind, op welke leeftijd ook, geeft een onwerkelijk groot verdriet. Ouders horen hun kind niet te overleven, zeker niet in zo’n pril stadium. Toch ontkomen we er soms niet aan… Blijdschap verandert in één keer in een intens groot verdriet. Het doet zelfs pijn in jouw lichaam, het lijkt alsof je lichaam te klein is voor zulk groot verdriet.

Zo gewenst…

Misschien heb je lang moeten wachten om zwanger te worden of misschien was het zelfs onverwacht. Maar je kindje was zo gewenst en samen met je partner keek je uit naar de komst van dit nieuwe mensje. Jullie fantaseerden over hoe hij (of zij) eruit zou gaan zien en jullie voerden waarschijnlijk urenlang gesprekken over de keuze van de naam.
Je had afspraken met een verloskundige, je leefde naar het grote moment – ‘de uitgerekende datum‘- toe en soms kon je de verleiding niet weerstaan om alvast zo’n superschattig babypakje te kopen. Wat zaten jullie op een heerlijke roze wolk. En dan ineens…

De roze wolk is zwart…

… kleurt die roze wolk inktzwart en verdwijnt de grond onder je voeten. Je kindje is dood! Je roze wolk is in één klap verdwenen en het is moeilijk om ergens een piepklein lichtpuntje te ontdekken.

Je houdt het levenloze lichaampje in je armen, dicht tegen je aan. Je maag krimpt ineen, je adem blijft hangen in je keel. De tranen lopen langs je wangen en druppelen op zijn kleine gezichtje. Je bent intens verdrietig, maar ook diep vervuld van trots. Want wat is dat kleine mensje mooi… het lijkt wel alsof er een engeltje is neergedaald in jouw armen. Zachtjes streel je zijn piepkleine vingertjes en bewonder je die kleine perfecte nageltjes. Je aait over zijn zwarte krulhaartjes en glimlacht bij het zien van dat grappige wipneusje. De tranen houden even op met stromen bij het zien van zoveel moois, totdat je weer beseft dat je afscheid moet nemen. Afscheid nemen, van een deel van jezelf, maar dat kan toch helemaal niet?

Onvoorbereid

Wanneer je afscheid moet nemen van je kindje, slinger je van de ene emotie naar de andere. Tijdens je zwangerschap kun je tientallen boeken lezen over hoe je je kunt voorbereiden op de bevalling, het geven van borstvoeding, en de komst van je baby in het algemeen. Je wordt bijna bedolven onder de voorbereidingslijstjes en andere goedbedoelde checklisten.

Zwangerschapscursussen, bekkenbodemtrainingen, pufklasjes… alles om de komst van je kindje zo makkelijk mogelijk te maken. Maar er bestaat geen boek of handleiding en zeker geen cursus waarmee je je kunt voorbereiden op het verlies van een kind. En laten we eerlijk zijn, tijdens je zwangerschap wil je daar ook helemaal niet mee bezig zijn. Jij bent immers zwanger, en uit een zwangerschap wordt een baby geboren, en daar ga je de rest van je leven voor zorgen. Dat zien we toch in al die boekjes staan?

Gelukkig gaat het heel vaak goed, maar soms niet. En nu heeft “soms” bij jouw deur aangeklopt. Een keiharde werkelijkheid. Wanneer jouw kindje om wat voor reden ook levenloos wordt geboren heb je geen tijd om je voor te bereiden, je wordt slechts overmand door immens verdriet. Maar hoe ga je met dit verdriet om?

Misverstanden

Wanneer je onverhoopt afscheid van je kindje hebt moeten nemen, wordt er vanuit je omgeving wel eens vreemd gereageerd. Veel ouders van een overleden kind horen dat ‘het verdriet vanzelf weer overgaat omdat de tijd alle wonden heelt’. Of dat het verlies van een pasgeboren baby ‘minder erg is dan de dood van een volwassen kind’, omdat je nog geen band opgebouwd zou hebben…?
Er zijn mensen die niet beseffen dat het verdriet en de pijn om je overleden kindje, uniek en zeer intens is. Een greep uit de opmerkingen die ik aan moest horen rondom de uitvaart van mijn zoontje…

‘…Maar wordt je kindje dan écht begraven? Als een echte begrafenis? Dan is het zeker wel een heel klein kistje…’

‘… Wees maar blij dat hij nu is overleden. Als hij één keer naar je heeft gelachen is het toch allemaal moeilijker…’

‘… Je bent nog jong, je kunt nog andere kinderen krijgen…’

Omgaan met verdriet

Het verlies van een kind, is de meest onnatuurlijke ervaring die een mens kan hebben. Ouders horen geen uitvaart voor hun kinderen te verzorgen, dat hoort anders om.

Doorgaan na de dood van je kind, is als leven na een wereldramp. Iedereen die hierdoor getroffen wordt kiest zijn eigen overlevingsstrategie. De een vlucht in zijn werk, de ander in stilzwijgen, maar vroeg of laat komt de confrontatie en dan begint het rouwen eigenlijk pas echt.

Rouwen is een proces van heel lang vechten, dag en nacht. Het verdriet en de pijn draag je de rest van je leven mee, het is de intensiteit die in de loop van de jaren verandert. Rouwverwerking is het proces waarbij het verdriet om het verlies van je baby geleidelijk draaglijker wordt. Dit proces gaat met ups en downs. Iedereen die door dit noodlot is getroffen zal korte(re) of lange(re) momenten hebben van hevig verdriet en heimwee naar zijn kind.

Rouwverwerking is een persoonlijk proces. Iedereen gaat hier anders mee om en uit zijn verdriet op een andere manier. Dé manier bestaat daarom ook niet. De een heeft heel veel behoefte om over het verlies te praten, de ander houdt het liever voor zichzelf, weer anderen kunnen alleen maar huilen.

Mannen en vrouwen tonen hun emoties op verschillende wijze en op verschillende momenten. Probeer met elkaar te praten over wat je voelt en bezig houdt. Ook al ga je er op een andere manier mee om, je kunt elkaar wel tot steun zijn. Je ervaart immers allebei deze grote leegte en jullie zullen dit gemis allebei een leven lang meedragen.

Vervangkinderen bestaan niet

Bijna iedere ouder die een kind heeft verloren weet het: vervangkinderen bestaan niet. Vroeger werd nog wel eens gedacht dat een nieuwe zwangerschap het beste middel was tegen de pijn. En ook tegenwoordig kom je deze (pijnlijke) suggesties jammer genoeg nog wel eens tegen. Het ‘vervangkind’kan het rouwproces echter blokkeren; op een later moment (bijvoorbeeld na de geboorte van een gezond kindje) zal het in alle hevigheid terugkomen.

Schuldgevoel en praten

Sommige ouders krijgen last van schuldgevoelens: ‘Had ik niet…’, ‘Als ik niet…’. Diep van binnen weet je heus wel dat het allemaal niets had uitgemaakt, maar die schuldgevoelens knagen wél aan je.
Praat hierover met partner, vrienden, familie, artsen, verpleegkundigen en/of andere hulpverleners. Wellicht merk je dat je bij een aantal van je vrienden en/of familieleden niet terecht kunt met je verdriet – menigeen weet niet hoe ze zich moeten gedragen. Ze schamen zich, durven niet te vragen naar je kindje. Terwijl jij juist over je kindje wilt praten! Vermijd het gesprek daarom niet, zwijg je kindje niet dood en begin gewoon zelf het gesprek.

Wanneer je echter bij niemand terecht kunt met je verhaal, of wanneer het verdriet je dusdanig blokkeert dat normaal functioneren onmogelijk is, kun je professionele hulp overwegen. Bespreek dit met je huisarts of verloskundige, zij kunnen je hier nader over informeren.

Meer informatie

Wat is een regenboogbaby?
Op het verlies van een kind ben je nooit goed voorbereid
Hoe steun je iemand na een miskraam
Vandaag leg ik verse rozen op zijn graf
Je kindje is doodgeboren. Hoe overleef je deze nachtmerrie?
Hoe kun je iemand troosten?
Omgaan met een miskraam. Hoe doe je dat?
Autisme en rouwverwerking. Houd rekening dat zijn verwerking kan afwijken.

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com