Zullen we dit jaar het melancholische gevoel een keertje overslaan?

Monique Hordijk

3 jaar geleden

Zullen we dit jaar het melancholische gevoel een keertje overslaan?

Najaarsblues of Herfstdip – Hoe ga je hiermee om? Je staart door het raam naar buiten waar je kinderen zich gierend van de lach uitleven in de regenplassen. Ze hebben het naar hun zin en geven zich over aan het moment. De jongste zwaait enthousiast, dus plak je een glimlach op je gezicht en wuift terug. Je rilt en twijfelt even tussen een warmere trui of de CV.

Lusteloos

Het is donker in huis en lusteloos knip je wat lampen aan. Hoewel er nog van alles ‘moet’ – de kledingkasten uitmesten, de tuinset naar zolder, een was draaien en nog bergen andere klusjes in en rond het huis – kun je het niet opbrengen om ook maar iets te doen: je baalt van alles en niets, je hebt gewoon geen zin, geen puf… Er is maar één vraag in je hoofd: “Hoe kom je in hemelsnaam deze dag weer door.”

Najaarsblues – Melancholie

Wat is dat toch, dat melancholische gevoel zo rond de wisseling van zomer naar herfst? Komt dit gevoel alleen door het afscheid van de zomer of speelt er meer? Waarschijnlijk niet, en troost je: circa 1,2 miljoen Nederlanders heeft last van seizoensgebonden stemmingswisselingen. Een deel krijgt te maken met een echte depressie, een deel ervaart slechts vervelende klachten zoals: vermoeidheid, lusteloosheid, behoefte aan veel slaap, behoefte aan meer (koolhydraatrijk) eten, prikkelbaarheid en de neiging jezelf af te zonderen.

Kinderen hebben er geen last van

Kinderen hebben geen last van dit fenomeen en lijken niet in het minst gehinderd door wind, storm en regen, ze raken eerder gestimuleerd! Ook dieren kennen geen najaarsblues: in deze overgangsperiode worden zij extra bedrijvig en gaan instinctief bezig met de voorbereidingen op de winter.

Wat is een depressie

De najaarsblues kan lastig zijn… een echte winterdepressie is ernstig! Bij een depressie spelen vaak meer factoren een rol. Ook het klachtenpatroon is sterker en de getroffen persoon wordt als ziek beschouwd. Kenmerken van een depressie zijn o.a.:

een depressieve stemming, somberheid, neerslachtigheid
nergens geen plezier meer aan kunnen beleven
veel slapen, soms zelfs meer dan 14 uur per dag
veel eten, met name koolhydraatrijk voedsel
gewichtstoename
prikkelbaarheid
vermoeidheid
neiging zich in zichzelf terug te trekken

Verandering in daglicht

Wat jij nu ervaart is allemaal de schuld van een verandering in de hoeveelheid daglicht. De zon heeft in deze periode een andere afstand en positie ten opzichte van de aarde, waardoor de intensiteit van het licht – en de warmte – afneemt. Circa 10% van de Nederlanders kan zich slecht aanpassen aan deze verandering en krijgt problemen met een verstoord dag/nachtritme. Normaal zorgt het hormoon melatonine voor een natuurlijk waak/slaapritme: dit slaaphormoon wordt door het lichaam (epifyse en netvlies) uit serotine gemaakt en gedurende de avond/nacht gereguleerd afgeven aan de hersenen. Een vermindering van daglicht en blootstelling aan kunstlicht (lampen, televisie!) kan een verstoring in de natuurlijke aanmaak van melatonine geven, en dit veroorzaakt op zijn beurt weer slaapproblemen en geeft stemmingswisselingen. De abrupte overgang van zomer- naar wintertijd is voor sommige mensen een extra struikelblok.

Tips

Je krijgt niet zo maar een winterdepressie en ook de najaarsblues waaien letterlijk wel weer over, maar het kan gedurende een poosje knap lastig zijn. Wat kun je hier zelf aan doen?

zorg dat je voldoende daglicht opneemt (vitamine D)

creëer een prettig zithoekje op de lichtste plek in huis en maak daar gedurende de dag zo veel mogelijk gebruik van

maak een lijstje met de klussen waar je tegen op ziet en beloon jezelf als je iets hebt afgerond

sta jezelf elke dag een half uurtje lekker nietsnutten toe in je lichte hoekje

schaf vrolijke regen- en herfstkleding aan voor jou en je kinderen en maak van elke bui een feest
maak een strandwandeling bij een stormachtige noordwestenwind en waai letterlijk uit

bij kou is een kop warme chocolademelk mét slagroom een dubbele troost; of neem een zonnebank of een lekker warm bad

bij regen maak je een grote schaal popcorn en kruip je samen met je kind lekker op de bank voor een leuke film
maak een boswandeling en verzamel spullen voor een middagje ‘herfstknutselen’ (bekijk onze Knutselhoek en laat je inspireren)

neem tijd voor sport, hobby of ontspanning; yoga, meditatie en het beluisteren van muziek kunnen je eveneens helpen

Wie echt last heeft van een jaarlijks terugkerende winterdepressie doet er goed aan dit met de huisarts te bespreken. Winterdepressies kunnen namelijk effectief met lichttherapie worden behandeld.

Lichttherapie

Voor degene die last heeft van ernstige, seizoensgebonden stemmingsklachten, zoals een winterdepressie, is lichttherapie een effectieve behandeling. Lichttherapie bestaat uit een reeks dagelijkse behandelingen van circa een half uur waarbij door middel van een speciale soort ultrasterk licht – zonder UV – de aanmaak van natuurlijk melatonine wordt bevorderd en waardoor het verstoorde dag/nachtritme wordt hersteld.