Menstruatiecyclus en zwangerschap, hoe ziet een normale cyclus eruit?
Of het nou gaat om een zwangerschap, periodieke onthouding of je wilt gewoon je vakantie buiten je menstruatieperiode plannen, de menstruatiecyclus speelt een grote rol. De eerste dag van deze cyclus is bepalend voor het verdere verloop, de cyclus maakt je klaar voor een mogelijke zwangerschap en bepaalt wanneer je vruchtbare dagen zijn. Als je de menstruatiecyclus goed in beeld hebt, kun je precies uitrekenen wanneer je het meest vruchtbaar bent en op welke dagen je dus moet vrijen om zwanger te kunnen worden.
De menstruatiecyclus
Gemiddeld genomen duurt een menstruatiecyclus zo’n 28 dagen, maar dat is slechts een gemiddelde, want bij de ene vrouw kan hij 21 dagen duren en bij de andere zelfs 36 dagen. Er zijn ook vrouwen met een onregelmatige cyclus. Dan verschilt het aantal dagen iedere maand opnieuw. In dat geval is het lastig om de cyclus goed in kaart te brengen en uit te rekenen wanneer je meest vruchtbare periode is.
De menstruatie duurt gemiddeld zo’n drie tot zeven dagen, maar ook dat verschilt per vrouw. Als ik naar mijzelf kijk behoor ik tot de ‘gelukkigen’ van zeven dagen. Zucht. Gelukkig was mijn menstruatiecyclus wel regelmatig, zodat ik precies kon uitrekenen wanneer ik moest vrijen. Mijn eerste zwangerschap was daarom in één maand raak en mijn tweede zwangerschap na drie maanden.
Hoe ziet een normale cyclus eruit?
Bij de geboorte van iedere vrouw krijgt ze twee eierstokken waarin zo’n half tot twee miljoen eicellen aanwezig zijn. Hier moet ze het mee doen, want gedurende haar leven worden er geen nieuwe eicellen meer aangemaakt.
Een normale menstruatiecyclus bestaat uit vier fasen:
1) De eicel rijpt
2) Het moment van de eisprong (of ovulatie)
3) Je baarmoeder maakt zich op voor innesteling van de mogelijke bevruchte eicel
4) De menstruatie (afstoting slijmvlies en niet-bevruchte eicel)
Wist je trouwens dat het moment van de eisprong seizoen gebonden is? In de lente treedt de ovulatie in de nacht of ochtend op en in de herfst/winter laat in de middag of avond. De natuur zal hier ongetwijfeld een goede reden voor hebben, maar ik zou hem niet zo snel kunnen verzinnen.
Wanneer moet je dan vrijen?
Natuurlijk kun je ‘op goed geluk’ vrijen en wil je er helemaal niet zo geforceerd mee bezig zijn. De kans op een zwangerschap is dan zeker niet onmogelijk, maar wel een stukje kleiner dan wanneer je gericht gaat vrijen. Je hebt immers maar een beperkt aantal vruchtbare dagen in een maand.
De dagen dat je het meest vruchtbaar bent, hangt af van het moment van de eisprong, ook wel ovulatie genoemd. Van twee dagen voor tot een dag na de eisprong ben je het meest vruchtbaar. Alleen dat moment van ovulatie moet je berekenen, want de meeste vrouwen voelen dit niet. En als je het al zou voelen, ben je die twee dagen vooraf, al kwijt. Je kunt hem dus beter vooraf in kaart brengen.
Vruchtbaarheid eicel
De eicel van een vrouw is de eerste uren na de ovulatie het meest vruchtbaar, daarna neemt het rap af. Hoe snel dit gebeurt is een beetje afhankelijk van de kwaliteit van de eicel. Omdat de rijpe eicel een cruciale rol speelt, kun je je voorstellen dat na de ovulatie de vruchtbaarheid weer snel afneemt. Een paar uur na de ovulatie kun je nog vruchtbaar zijn, maar daarna niet meer. Daarom is het belangrijk om juist voor de eisprong met elkaar te vrijen.
Moment van ovulatie berekenen
Om je ovulatie te berekenen heb je geen ingewikkelde rekenmethode nodig, je kunt dit heel eenvoudig zelf aan de hand van de volgende gegevens:
1) Neem de eerste dag van je laatste menstruatie
2) Tel hier het aantal dagen van je cyclus bij op
3) Veertien dagen vóór het einde van de cyclus, vind je eisprong plaats
4) De meest vruchtbare periode zijn de drie dagen rondom je ovulatie
Bijvoorbeeld:
1 maart was je eerste dag van je laatste menstruatie
Je cyclus is iedere maand 26 dagen, die tel je dus op bij 1 maart, dan kom je uit op 27 maart
Trek hier veertien dagen vanaf en dan kom je op 13 maart. De periode van 11 maart tot/met 14 maart zijn in dit geval je meest vruchtbare dagen.
cycluskalender (xls)
cycluskalender (pdf)
gebruiksaanwijzing kalender (pdf)
Temperaturen
Met bovenstaande rekenmethode kun je het moment van ovulatie uitrekenen, maar je kunt ook je temperatuur in de gaten houden. Dit doe je door iedere dag consequent op het juiste moment te meten. Schrijf de uitslagen in een tabel. De uren na je ovulatie (12 tot 24 uur na je ovulatie) stijgt je lichaamstemperatuur. Dit gebeurt onder invloed van progesteron (hormoon). Dit hormoon laat je lichaam zo’n 0,3 tot 0,5 graden stijgen. Deze stijging blijft tot vlak voor het begin van je nieuwe cyclus. Het is maar een minimale stijging, daarom is het belangrijk dat je consequent iedere dag op hetzelfde moment temperatuurt.
Hoe lang blijft zaad leven in de baarmoeder?
De tabel is gebaseerd op de levensduur van de zaadcel. Gemiddeld blijven zaadcellen ongeveer drie dagen in leven in de baarmoeder, maar ook dit verschilt weer per man. Er zijn zaadcellen die het zelfs vijf dagen weten te overleven, maar echt veel langer is nagenoeg niet mogelijk. Aan de andere kant is er ook zaad dat na twee dagen al de moed opgeeft. Vaak weet je dit niet, dus is het belangrijk om zo dicht mogelijk in de buurt van de ovulatie, te vrijen.
Je cyclus in beeld
Het bijhouden van je cyclus heeft nog een voordeel, als je namelijk zwanger bent, kun je met de eerste dag van je laatste menstruatie precies je uitgerekende datum uitrekenen! Ook hierbij speelt je cyclus dus weer een belangrijke rol.
Niet bevrucht? Wat gebeurt er dan?
Als je eicel niet is bevrucht, wordt het slijmvlies in de baarmoeder afgebroken en afgevoerd richting je vagina. Met dit proces is je menstruatie in gang gezet en begint alles gewoon weer opnieuw. Volgende maand is er weer een nieuwe kans!
Wel bevrucht? Wat gebeurt er dan?
Wanneer de eicel wel is bevrucht, zal de bevruchte eicel zich gaan innestelen in de baarmoederwand en zal het zwangerschapshormoon hCG worden aangemaakt. Vanaf dat moment ben je hartstikke zwanger en kan een zwangerschapstest je dit vertellen!
Afwijkende cyclus
Helaas hebben niet alle vrouwen een duidelijke cyclus. Ongeveer een vijfde van alle vrouwen heeft een onregelmatige menstruatiecyclus. In dat geval wordt het natuurlijk wel wat lastiger om het moment van ovulatie te berekenen. Je kunt je voorstellen dat bij een menstruatiecyclus korter dan 21 dagen of een cyclus langer dan 36 dagen, dat het moeilijker is om zwanger te worden.
Een afwijkende cyclus wil zeker niet zeggen dat het onmogelijk is om zwanger te worden, maar het kan wel wat langer duren voor het jullie gaat lukken.
Mocht je hierover vragen hebben, dan kun je deze het beste bespreken met je huisarts. Hij kan je ongetwijfeld tips geven hoe jullie hier het beste mee om kunnen gaan.
Tijdelijke afwijkende menstruatiecyclus
Je bent geen machine dus er kunnen altijd invloeden zijn waardoor je tijdelijk een afwijkende cyclus hebt. Bijvoorbeeld door een ingrijpende gebeurtenis in je leven of wanneer je erg schommelt in gewicht (ineens flink aangekomen of juist erg afgevallen), maar ook lang gebruik van de pil kan een reden zijn waardoor de cyclus wat moeilijk op gang komt. Andere oorzaken kunnen zijn:
– veel sporten
– bepaalde medicatie
– stress
– problemen aan de baarmoeder(mond)
– hormonale afwijking
– het geven van borstvoeding
Als je zwanger wilt worden en je hebt een afwijkende cyclus waardoor het allemaal wat lastiger wordt, is het dus belangrijk dat je erachter komt wat precies de reden is waardoor je menstruatiecyclus afwijkt. Als je cyclus de ene keer korter en dan weer juist langer duurt, kun je eventueel een ovulatietest gebruiken om te checken wanneer je eisprong eraan komt.
Foliumzuur
Zijn jullie bezig om zwanger te worden? Vergeet dan vooraf geen foliumzuur te slikken. Het is belangrijk om hier voor je zwangerschap al mee te beginnen! Er zijn speciale vitaminepillen te koop die zijn afgesteld op een potentiële zwangerschap en dus mét extra foliumzuur. De juiste hoeveelheid foliumzuur is belangrijk om het risico op spina bifida (open ruggetje), anencefalie (open schedel) en schisis (hazenlip) te verkleinen. Foliumzuur blijf je slikken tot minimaal de tiende week van je zwangerschap.
Meer informatie
Voorbereiding op de eerste menstruatie
Voor de eerste keer ongesteld! Alles over menstruatie
Menstruatieproblemen: Van de eerste menstruatie tot de overgang
Hoe groot is de invloed van de maan eigenlijk op ons?
Cyclus en vruchtbaarheid. Inzicht in je cyclus!
Hevig bloedverlies: waarom praten de meeste vrouwen daar nauwelijks over?
Wanneer kan de Billings ovulatiemethode handig zijn?
Stoppen met de pil. Ben je daarna direct weer vruchtbaar?
Doeltreffende baby making seks. Hoe dan?
Amenorroe, afwezigheid van menstruele perioden
Billings Ovulatiemethode. Bereken je vruchtbare dagen!
Ren voor je leven, de hormonen laaien op!
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com
