Medicijnverslaving onder jongeren

Marion Middendorp

3 jaar geleden

Steeds meer jongeren raken verslaafd aan medicijnen als ritalin, oxycodon en slaappillen. Wat zijn de gevaren? En wat kun je doen om de controle terug te krijgen?

Medicijnverslaving

Niet alleen alcohol, drugs en tabak kunnen verslavend werken, ook verschillende soorten medicijnen geven een hoog risico op het ontwikkelen van afhankelijkheid. De laatste jaren zien organisaties in de Nederlandse verslavingszorg toenemende aantallen jongeren met een medicijnverslaving. Een medicijnverslaving kan een stuk sneller ontstaan dan de meeste mensen denken. Daarom zijn de medicijnen die hier genoemd worden alleen op doktersrecept verkrijgbaar en is intensieve begeleiding van een arts een voorwaarde voor het veilig gebruiken van deze medicijnen.

Toch is het tegenwoordig behoorlijk makkelijk voor jongeren om aan deze medicijnen te komen: de meeste drugsdealers hebben deze middelen tegenwoordig ook in hun standaardassortiment.

Welke medicijnen worden recreatief gebruikt?

Medicijnen met een hoog verslavingsrisico zijn grofweg in te delen in drie categorieën: slaap- en kalmeringsmiddelen, sterke pijnstillers en ADHD medicatie.

Slaap- en kalmeringsmiddelen

Alprazolam (xanax), diazepam (valium), oxazepam, lorazepam: slaap- en kalmeringsmiddelen zijn er in allerlei soorten en maten. Ondanks dat deze medicijnen alleen op doktersrecept verkrijgbaar zijn, is er onder jongeren
een levendige handel in dit type medicatie.

Slaap- en kalmeringsmiddelen zijn verdovende medicijnen met een behoorlijk hoog risico op het ontwikkelen van een verslaving. Al na een paar weken dagelijks gebruik ontstaat lichamelijke afhankelijkheid: je lichaam
raakt gewend aan het medicijn en kan niet meer zonder. Afkicken van dit type medicatie kan erg lastig zijn, professionele hulp is vrijwel altijd nodig.

Zware pijnstillers

Het gebruik van zware pijnstillers neemt de laatste jaren toe in Nederland. De meest gebruikte zware pijnstillers zijn tramadol en oxycodon. Deze medicijnen bevatten opioïden: stofjes die nauw verwant zijn aan morfine en heroïne. Naast een sterke pijnstillende werking, kunnen deze medicijnen een aangename en ontspannende roes veroorzaken.

Opioïden hebben een sterke werking op dopamine: een stofje in onze hersenen wat verantwoordelijk is voor een geluksgevoel. Hierdoor wordt het verleidelijk om steeds opnieuw zware pijnstillers te gebruiken. Ook opioïden veroorzaken snel lichamelijke afhankelijkheid en stoppen met deze medicijnen kan sterke lichamelijke en geestelijke ontwenningsverschijnselen veroorzaken.

Oppeppende ADHD medicatie

Ritalin, concerta en dexamfetamine worden gebruikt om de symptomen van ADHD te onderdrukken. Deze medicatie is een vorm van amfetamine(speed), maar geeft bij mensen met ADHD juist ontspanning en overzicht.

Gebruik je ritalin zonder zelf ADHD te hebben? Dan voel je vooral de stimulerende, oppeppende effecten.
Ritalin, concerta en dexamfetamine worden onder scholieren en jongeren in toenemende mate recreatief gebruikt om beter te kunnen studeren, maar bijvoorbeeld ook om langer wakker te kunnen blijven tijdens het uitgaan.

Ook ADHD medicatie kan verslavend werken: net als opioïden werken deze medicijnen op dopamine in de hersenen. De verleiding om steeds vaker te gebruiken wordt na verloop van tijd steeds groter en lastiger te weerstaan.

Is mijn kind verslaafd aan medicijnen?

Hoe weet je eigenlijk of er sprake is van een medicijnverslaving? Niet iedereen die deze soorten medicatie gebruikt raakt immers verslaafd. Hoe zit dat precies? Of iemand een verslaving heeft, hangt vooral af van de beleving en het gebrek aan controle van het gebruik.

Is jouw kind dwangmatig en obsessief bezig bent met het (recreatief) gebruiken van medicijnen? Gebruikt hij of zij de verdovende of oppeppende effecten om te ontsnappen aan het dagelijkse leven en/of problemen? En is hij of zij de controle over het gebruik en gedrag verloren? Dan spreken we van een serieuze medicijnverslaving.

Waar vind ik hulp?

De eerste en belangrijkste stap op weg naar herstel is erkennen dat er een probleem is ontstaan waarover je kind de controle bent kwijtgeraakt. Ga in gesprek zonder je kind te veroordelen. Het is absoluut geen schande om te maken te krijgen met een verslaving: elk jaar overkomt het tienduizenden mensen, van wie velen met professionele hulp en behandeling de controle hebben weten terug te winnen.

De eerste stap naar professionele hulp is de huisarts. Hij of zij kan je kind doorverwijzen naar de juiste gespecialiseerde zorg. Er kan gekozen worden voor ambulante hulp (begeleiding en therapie op afstand, bijvoorbeeld telefonisch of online) of een intensieve behandeling bij een therapeut, psycholoog of groepstherapie. Ook kan er, in overleg met de behandelend arts, gekozen worden voor een opname in een afkickkliniek.

Een verblijf in een kliniek is een grote stap, maar voor veel mensen wel de meest effectieve optie. Tijdens een opname in een verslavingskliniek verblijf je in een veilige omgeving zonder verleidingen. Hierdoor is het makkelijker om schadelijke denk- en gedragspatronen te doorbreken.