Ik was nog maar een paar maanden oud toen mijn vader op een dag mij volledig verstijfd en heftig schokkend in mijn bedje zag liggen: een koortsstuip. Ik reageerde nergens meer op. Direct werd de huisarts gebeld en die gaf het advies mij wisselbaden (koud/warm) te geven tot hij er was. Zelf sprong hij direct in de auto om naar ons toe te komen. Terwijl mijn ouders mij wisselde van het koude naar het warme bad, melde de huisarts zich met de injectiespuit in zijn handen.
Behoorlijk geschrokken
Bewust heb ik het natuurlijk niet beleefd, maar ik heb de verhalen natuurlijk wel meerdere keren gehoord. Mijn ouders zijn destijds behoorlijk geschrokken, want het ziet er heftig uit, maar doorgaans ziet een koortsstuip er enger uit, dan hij is. Vaak gaat het gewoon goed, zonder vervelende gevolgen. Zover ik heb kunnen nagaan wordt het geven van wisselbaden tegenwoordig niet meer geadviseerd.
Koortsstuip, wat is het?
Een koortsstuip is een epileptische aanval die alleen bij koorts optreedt. Kinderen zijn gevoelig bij koorts (lichaamstemperatuur hoger dan 38°C) voor stuipen. Ongeveer 5% van de kinderen tussen de drie maanden en vijf jaar heeft wel eens een koortsstuip. Je kindje begint dan heftig te schokken met stuiptrekkingen in armen en benen. De aanval begint vaak met het wegdraaien van de ogen. Vervolgens raakt het lichaam verkrampt en beginnen de schokken. Je kunt op dat moment geen contact meer maken met je kindje en ook zijn kaken zitten stevig op elkaar.
Zijn ademhaling is onregelmatig en hierdoor kan zijn lichaam een grauwe kleur krijgen. Een koortsstuip duurt meestal een paar minuten, maar het kan ook zomaar een kwartier duren. Een koortsstuip laat geen beschadiging achter aan de hersenen.
Symptomen (typische) koortsstuip
De stuip treed op bij koorts, maar dit kan misleidend zijn, want in sommige gevallen heeft je kindje nog geen koorts als hij een koortsstuip krijgt maar stijgt de temperatuur pas in de uren ná de aanval.
Oogjes van het kind kunnen wegdraaien.
De stuip duurt niet langer dan een kwartier (vaak slechts enkele minuten).
Hij krijgt symmetrische schokken, het volledige lichaam doet mee (dus links én rechts), armen én benen.
De ademhaling verloopt oppervlakkig, stotend en kan zelfs kortdurend stoppen.
Na de stuip heeft het kind geen neurologische uitvalverschijnselen.
Een kind kan zich vaak na de stuip er niets meer van herinneren.
Bij een atypische koortsstuip kan de aanval langer duren, is het spierschokken niet (altijd) symmetrisch en kunnen er twee aanvallen optreden binnen 24 uur. De arts zal waarschijnlijk een EEG maken en je kindje verder onderzoeken.
Hoe ontstaat een koortsstuip?
Koortsstuipen komen het vaakst voor bij kinderen tussen de drie maanden en vijf jaar. Dit heeft waarschijnlijk te maken met een bepaalde gevoeligheid van de hersenen om op koorts te reageren. De leeftijdsgrens geeft geen volledige garantie dat het na het vijfde levensjaar niet meer voor kan komen. Een koortsstuip kan gerelateerd zijn aan epilepsie, maar hoeft niet. Slechts 2 procent van de kinderen met ’typische’ koortsstuipen krijgt later epilepsie.
Koortsstuipen treden vaker op bij kinderen bij wie in de naaste familie meer kinderen koortsstuipen hebben gehad.
Hoe ga je om met een koortsstuip?
Raak niet in paniek en kijk goed wat je kindje doet. Bel altijd direct je huisarts.
Vermijd fel licht en geluid.
Neem de tijd op (hier kan de arts naar vragen).
Tijdens de aanval kun je het beste ervoor zorgen dat hij op zijn zij ligt en bescherm zijn hoofdje. Maak eventuele strakke kleding los.
Check of er niets in zijn mondje zit, maar probeer niet met je vingers in zijn mondje te komen, want als de kaak op slot gaat, wil je daar echt niet met je vingers tussen zitten. Je kunt wel proberen een opgerolde zakdoek of hydrofielluier tussen de kaken te steken.
De meeste kinderen komen vanzelf na een paar minuten uit een stuip, vaak nog voor de huisarts of ambulance ter plekke is. Als de stuip weer voorbij is, is meestal verdere medicatie niet meer nodig. Als de stuip nog aan de gang is kan er rectaal diazepam worden gegeven.
De aanval is voorbij als het schokken is gestopt. Het kind kan daarna nog een tijdje heel diep slapen en slap zijn.
Vaccinatie en koortsstuipen
Bij kinderen met aanleg voor epilepsie, kunnen inentingen soms koortsstuipen of een eerste aanval veroorzaken.
Meer informatie
Koorts. Waar is het goed voor en wat moet je er aan doen?
Het gevaar van een koortslip
10 Kinderkwaaltjes, voorkomen en genezen
Welke klassieke kinderziekten zijn er?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com
