Wanneer wordt er voor een keizersnede gekozen?

Bij een keizersnede komt de baby door middel van een operatie via de buikwand ter wereld. Dit gebeurt wanneer een bevalling via de vagina niet mogelijk is. Soms ligt dit van tevoren al vast, soms wordt dit pas tijdens de bevalling bepaald. De meeste vrouwen vinden het best spannend als ze weten dat ze een keizersnede krijgen. We lopen aan de hand van een persoonlijk verhaal de periode voor, na en tijdens de keizersnede door.

Marja Wijers is 33 jaar en heeft twee zoons. Beide zwangerschappen verliepen probleemloos en vrijwel gelijk. Echter, bij de tweede bevalling liep het anders. Haar oudste zoon is op natuurlijke wijze geboren, haar tweede zoon door middel van een keizersnede. ‘Het was nogal een onverwachte wending zo op het laatst en hoewel ik liever op natuurlijke wijze was bevallen, ging het gewoon niet,’ vertelt Marja.

Aantallen in Nederland zeer laag

Het aantal baby’s dat in Nederland geboren wordt door middel van een keizersnede ligt rond de 14%. Het aantal loopt op maar is ten opzichte van bijvoorbeeld Amerika zeer laag. Daar word ongeveer 20% van de baby’s geboren door middel van een keizersnede. Dit komt waarschijnlijk doordat de artsen daar bang zijn om aangeklaagd te worden na een moeilijke bevalling.Ze voeren sneller een keizersnede uit om complicaties te voorkomen. Omdat er bij een keizersnede ook complicaties kunnen optreden worden er in Nederland keizersnedes uitgevoerd wanneer bevalling via de vagina niet mogelijk is, of te grote risico’s met zich meebrengt voor moeder en kind.

Een geplande keizersnede

Wanneer al tijdens de zwangerschap wordt besloten dat een keizersnede noodzakelijk is spreek je van een geplande of primaire keizersnede. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer je al een operatie gehad hebt op die plek, omdat er iets met je kindje aan de hand is of als de placenta voor de baarmoedermond ligt. Er wordt dan een datum gekozen waarop de keizersnede zal plaatsvinden, je weet dan dus al op welke dag je baby geboren gaat worden.

Soms krijg je de de mogelijkheid om alvast de afdeling te bekijken. Zodat je weet wat je staat te wachten. Er mag vier tot zes uur voor de keizersnede niets meer gegeten of gedronken worden. Ook wordt er een blaaskatheter ingebracht omdat de blaas leeg moet zijn.

‘Mijn oudste zoon is geboren na een bevalling van tien uur, na acht uur mocht ik beginnen met persen. Bij mijn tweede zoon heb ik nooit mogen persen. Na drieëntwintig uur vol weeën had ik negen cm ontsluiting, na achtentwintig uur nog steeds. Ik was moe en raakte in paniek. Mijn temperatuur ging iets omhoog en de hartslag van de baby versprong. De arts besloot toen om over te gaan op een keizersnede.’

Keizersnede tijdens de bevalling

Soms wordt pas tijdens de bevalling duidelijk dat een keizersnede nodig is, dit wordt een secundaire keizersnede genoemd. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer de bevalling niet vordert of bij (dreigend) zuurstofgebrek van je baby. Aangezien je op dat moment over het algemeen niet nuchter bent krijg je een vloeistof te drinken om het maagzuur te neutraliseren.

In beide gevallen is de partner over het algemeen aanwezig bij de keizersnede. Bij een geplande keizersnede mag de partner vaak binnenkomen als de voorbereidingen voor de operatie zijn getroffen. Ieder ziekenhuis heeft afspraken over foto,- en video-opnames tijdens de keizersnede. Aangeraden wordt om daar vooraf naar te vragen. Wanneer er een spoedkeizersnede plaatsvindt of als de keizersnede onder een algehele narcose gebeurt gelden er vaak andere regels.

Verdoving tijdens de keizersnede

Bij een keizersnede zijn twee soorten verdoving mogelijk; algehele narcose of een ruggenprik. De soort verdoving die wordt gebruikt hangt af van de reden voor de keizersnede.

Narcose

Bij narcose slaap je tijdens de keizersnede, de narcose wordt zo gegeven dat de baby zo min mogelijk inslaapmiddelen en pijnstillers via de placente binnenkrijgt. De medicijnen worden via een infuus ingespoten en tijdens de slaap krijgt de moeder een buisje in de luchtpijp voor de beademing. Je voelt geen pijn en wordt wakker als de operatie klaar is en de baby dus geboren is.

Ruggenprik

De anesthesist spuit bij een ruggenprik verdovende vloeistof tussen de ruggenwervels, de huid wordt eerst plaatselijk verdoofd daardoor voel je de ruggenprik zelf dan nauwelijks meer. Het onderlichaam en benen worden gevoelloos. Je maakt de geboorte van het kind bewust mee, want je kan de baby al tijdens de operatie zien.

Marja over de verdoving: “Toen besloten werd dat er overgegaan moest worden op een keizersnede werd er besloten dat er verdoofd zou worden door middel van een ruggenprik. Van de prik zelf heb ik niet veel gevoeld, ik vond het wel lastig om de juist houding aan te nemen. Met die buik en weeën en vermoeidheid. Toch vond ik het fijn want ondanks dat ik het lichamelijk gedeelte niet helemaal zelf heb gedaan, heb ik geestelijk wel de geboorte van mijn jongste kind meegemaakt.“

De keizersnede zelf

Bij een keizersnede komt de baby door middel van een operatie via de buikwand ter wereld. De gynaecoloog maakt een horizontale snede(bikinisnede) van 10 tot 15 cm (bij een premature keizersnede is de snede groter aangezien er dan in verband met de kwetsbaarheid niet aan de baby getrokken mag worden) vlak boven het schaambeen, bij de haargrens. Vervolgens worden het vet onder de huid en laag verstevigend bindweefsel boven de buikspieren doorgesneden. De lange buikspieren (van ribben naar beneden) worden opzij geschoven en daarna opent de gynaecoloog de buikholte. De blaas ligt gedeeltelijk over de baarmoeder heen en moet worden losgemaakt en naar beneden geschoven.

Daarna haalt de gynaecoloog meestal via een dwarse snede in de baarmoeder het kind naar buiten. Als de baby geboren is, wordt de navelstreng doorgeknipt. Dit gebeurt door de arts omdat alles steriel moet blijven. Na de geboorte van de placenta, hecht de gynaecoloog de baarmoeder en de verschillende lagen van de buikwand. De operatie duurt ongeveer 45 minuten, de baby wordt meestal in het eerste kwartier van de operatie geboren.

Na de keizersnede

Om bij te komen van de verdovingsmiddelen ga je na de keizersnede eerst naar een verkoeverkamer, de baby gaat dan alvast naar de afdeling. Mocht de baby naar de couveuse-afdeling moeten of er andere complicaties zijn waardoor je de baby wellicht langer niet zult zien, over het algemeen maakt het verplegend personeel dan een paar foto’s van je baby die je dan bij je krijgt.

Na een keizersnede zul je met de baby nog een aantal dagen in het ziekenhuis blijven. De bloeddruk, polsslag, het bloedverlies en de hoeveelheid urine worden gecontroleerd. Het blaaskatheter wordt meestal na een dag verwijderd. Om trombose te voorkomen krijgt de moeder elke dag een injectie met een bloedverdunnend middel.

Duizelig

Vaak ben je de eerste tijd nogal slap en duizelig bij het opstaan, je zult ook op bloedarmoede worden gecontroleerd. Na één of twee dagen gaan de darmen weer aan het werk. Na de keizersnede kun je pijn aan de wond voelen en soms naweeën hebben. De buikwand is vaak pijnlijk ter hoogte van het litteken tot aan de navel. Dit komt doordat onder de huid de snede in de buikwand verticaal loopt, van de navel tot het schaambeen.
Meestal blijf je een dag of vijf in het ziekenhuis om rustig te herstellen.

Borstvoeding na een keizersnede

Veel vrouwen denken dat je na een keizersnede geen borstvoeding kan geven maar dit kan wel. Het is wel afhankelijk van de conditie van de baby. Als de baby in een couveuse ligt kan de baby afgekolfde melk drinken. Als de baby naast je op de afdeling ligt dan kan er gewoon borstvoeding gegeven worden. In geval van een ruggenprik kan dit zelfs meteen bij de eerst zuigreflex.

Het is zelfs goed om hier gebruik van te maken, het is belangrijk de baby zo snel mogelijk aan te leggen. Het is vaak wel lastig om zittend te voeden na een keizersnede, liggend voeden is daarvoor een oplossing. Dit kan bijvoorbeeld als je op je zij ligt met een kussen achter de rug en een kussen onder je bovenbeen.

Bruisend van de energie

“Nadat ik bevallen was van mijn oudste zoon bruiste ik van energie. Ik kreeg er echt een kick van. Op dag drie na zijn geboorte liep ik al achter de kinderwagen naar de supermarkt. Ik had toen eigenlijk moeten uitrusten want na een week was ik ineens zo moe. Na de keizersnede lag ik nog een tijdje in het ziekenhuis en ook thuis verliep het herstel langzamer dan ik wilde. Aan de andere kant misschien maar goed ook, toen ik me beter begon te voelen was ik ook echt beter aan het worden. Als ik geen bedrust had gehad dan was ik mezelf waarschijnlijk weer voorbij gelopen. Zeker aangezien we ook nog een peuter in huis hadden.“

Thuis

Afhankelijk van de verzekering wordt er aanvullende kraamhulp aangeboden na de keizersnede en ziekenhuis periode. Je bent namelijk niet alleen net bevallen maar ook nog herstellende van een operatie. Veel vrouwen voelen zich moe na een keizersnede, uitrusten is de enige juiste vorm van herstel. In verband met het herstel wordt het tillen van zware dingen zoals vuilniszakken, boodschappentassen en grotere kinderen, de eerste zes weken afgeraden.

Na die periode mag je weer buikspieroefeningen gaan doen. De lagen van de buikwand zijn dan goed genezen. De eerste tijd kan dit nog wel trekkend aanvoelen. Het litteken blijft vrij lang een doof gevoel geven. Meestal is na zes tot twaalf maanden na de keizersnede het gevoel weer normaal.

Weer zwanger na een keizersnede

Vroeger zeiden artsen dat het beter was als de moeder na een keizersnede een half jaar niet zwanger zou raken. Dit in verband met het herstel van de baarmoederwand. Tegenwoordig wordt dit advies niet meer standaard gegeven.
Het is afhankelijk van de reden van de keizersnede of dit bij een volgende bevalling weer nodig is. De moeder krijgt dan wel altijd medische indicatie, ze zal altijd in het ziekenhuis moeten bevallen.

Wanneer je zeker wilt weten of een wachttijd voor jou noodzakelijk is, neem dan contact op met je behandelend arts. Hij kan je hier uitgebreid over informeren.

Emotionele gevolgen

Sommige moeders houden een negatief gevoel over aan een keizersnede. Soms hebben ze het gevoel dat ze gefaald hebben omdat de bevalling niet langs de vaginale weg is gelukt. Of dat een normale bevalling hen is afgenomen, door overmacht en soms door de artsen. Er zijn ook moeders die maar moeilijk kunnen wennen aan hun kindje na de geboorte, dit kan komen doordat ze de geboorte niet hebben meegemaakt omdat ze onder narcose waren. Of omdat het anders voelt dan de geboorte van een eerder kind, op natuurlijke wijze. Ook vaders vinden het soms moeilijk als een bevalling uitloopt op een keizersnede. Sommige mannen vinden het moeilijk wanneer ze niet bij hun vrouw kunnen zijn, of dat zij na een tijd geprobeerd op de gewone wijze te bevallen ook nog eens een operatie krijgt.

Maar er zijn ook hele andere gevallen waarbij de moeder het als een opluchting ervaart wanneer er wordt besloten dat ze niet meer op natuurlijke wijze hoeft te bevallen. Zeker als zij al een lange tijd heftige weeën heeft gehad.

Voelt anders

“Vrouwen vroegen me of ik het tegen vond vallen en of ik wel hetzelfde gevoel had met de baby zoals ik dat eerder had gehad,’ vertelt Marja. ‘Tuurlijk was het best even een tegenvaller, vooral de herstelperiode. Maar dat was vooral op het moment zelf en kwam ook door de vragen van andere mensen. Ik had niet meteen dezelfde band zoals bij mijn eerste zoon. Maar eigenlijk wijt ik vooral aan andere factoren. Het is een tweede kindje, dat gevoel is gewoon anders. En ik kon niet meteen alles doen zoals de vorige keer. Toen versterkte het naar buiten gaan enzovoorts mijn trotse gevoel.

De eerste dagen vond ik dat dus wel moeilijk. De situatie was niet optimaal. Maar het kindje wel en daar ging het om. Achteraf gezien was het misschien wel goed. Je bent zo gewend aan je eerste kindje dat zo’n tweede kindje soms best gek aanvoelt. De rust waar ik nu toe werd gedwongen heeft er voor gezorgd dat ik hem goed leerde kennen. Dat ik niet zomaar verder ging met hem erbij in ons gezin maar dat we een tijdje langer hadden om samen te komen. Ik kijk er positief op terug.“

Interessante adressen

Heb je moeite met het verwerken of wil je andere dingen weten van ouders die ook een baby hebben gekregen door middel van een keizersnede dan kun je terecht bij:

Vereniging Keizersnede-Ouders (VKO)
Postbus 233
2170 AE Sassenheim
Tel. 076-5037117

Meer informatie

Vaginaal bevallen na een keizersnede: tips voor een succesvolle VBAC
Wat is een keizersnede?
Bevalling inleiden, hoe gaat dat?
Het kraampakket. Wat kun je ervan verwachten?
Bevallen in een kraamhotel
Vaginaal bevallen na een eerdere keizersnede

Bronvermelding

Tekst: Liza Franck
Stockfoto: 123rf.com