De invloed van huisdieren

De invloed van huisdieren op de ontwikkeling van een kind wordt nog niet zo lang onderzocht. Toch wordt vaak gezegd dat het opgroeien met een huisdier gunstig is voor een kind. Is dat ook zo, en op welke gebieden kan een kind iets aan een huisdier hebben?

Al vanaf hele jonge leeftijd komen kinderen in aanraking met dieren, meestal eerst in de vorm van knuffeldieren. Zo’n knuffel kan een echte steun zijn voor je kind en kan het helpen om aan nieuwe, misschien enge situaties te wennen.

Dieren in de hoofdrol

Ook in boekjes, verhalen en op televisie spelen dieren een rol, soms als hoofdpersoon maar ook als beste vriend van een kind. Voor iets oudere kinderen kan ook een echt dier een steunende rol vervullen. Voor veel kinderen is hun dier iemand die ze vertrouwen. Kinderen delen woede, angst, blijdschap en geheimen met hun dier omdat een dier niets doorvertelt en niet oordeelt. Dit geven kinderen ook zelf aan: uit een onderzoek in een groep kinderen tussen 3 en 13 bleek dat 90% het een voordeel vond om een huisdier te hebben. Ze vertelden dat ze het leerzaam vonden, er blij van werden, zich op hun gemak voelden en onvoorwaardelijke liefde kregen van hun dier.

Meer zelfvertrouwen en een beter zelfbeeld

Dieren kunnen een kind helpen om zich veilig te voelen. Kinderen met een huisdier blijken meer zelfvertrouwen te hebben en weerbaarder te zijn. Zeker bij pubers lijkt dit op te gaan. De leeftijd waarop kinderen voor het eerst met een huisdier in aanraking komen blijkt verschil te maken voor het zelfbeeld dat ze als volwassene hebben.

Contacten leggen

Sociale vaardigheden zijn belangrijk, en dieren kunnen dit ondersteunen. Ze vormen bijvoorbeeld een gemakkelijk gespreksonderwerp. Kinderen spelen graag bij klasgenootjes die huisdieren hebben. In de klas lijken dieren sociale interactie te bevorderen en agressie te verminderen.

Empathie

Empathie is ‘het in staat zijn de emoties van een ander persoon waar te nemen’. Uit verschillende studies komt naar voren dat kinderen die een sterke band met hun huisdier hebben, meer empathie tonen dan kinderen die niet zo’n sterke band met hun dier hebben of geen huisdier hebben.

Levenslessen

Kinderen leren via huisdieren ook iets over voortplanting en geboorte, en over ziekte, ongelukken en dood. Het verlies van een huisdier is vaak de eerste ervaring met de dood en met rouw. Kinderen leren dat dood iets natuurlijks is dat hoort bij het leven.

Beter leren

Een huisdier lijkt het leren van taal te kunnen bevorderen. Het dier kan het kind een reden geven om te praten, bijvoorbeeld om het te roepen of te belonen, en kan ook een luisterpubliek vormen. Soms worden dieren bij bepaalde lesprogramma’s betrokken om het concentratievermogen van het kind te verbeteren of om het kind te motiveren.

De problemen van onderzoek

Wat bij dit type onderzoek een probleem kan zijn, is dat men niet alle factoren kan controleren. Men kan immers niet de ene groep mensen wel een huisdier laten nemen en een andere groep zeggen dit niet te doen. Daardoor is het vaak moeilijk om de invloed van het type gezin uit te sluiten. We moeten daarom voorzichtig zijn om geen overhaaste conclusies te trekken. Toch zijn er alles bij elkaar veel aanwijzingen dat een huisdier positief kan zijn voor de ontwikkeling van kinderen.

De minder leuke kanten

Behalve voordelen kunnen er ook nadelen zijn aan het hebben van een huisdier. Denk bijvoorbeeld aan zorgen als het dier ziek is of het verdriet als een huisdier dood gaat of weg moet. Zoiets kan voor een kind zwaar wegen, hoewel het ook voorkomt dat kinderen hier heel nuchter mee omgaan. Daarnaast kan de verplichte dagelijkse verzorging frustraties geven. Soms kloppen de verwachtingen niet die men van een huisdier heeft, en dat kan teleurstelling opwekken.

Is het ook leuk voor het dier?

Natuurlijk gaat het er niet alleen om of een dier leuk is voor uw kind. Wie een huisdier neemt, moet er wel voor kunnen zorgen dat het welzijn en de gezondheid van het dier gewaarborgd worden. Niet elk dier is geschikt om bij een peuter in huis te wonen, er zijn bijvoorbeeld soorten die daarvoor te nerveus of gevoelig zijn. Op de website van het LICG kun je informatie vinden over welke dieren bij een jong kind zouden kunnen passen.

Blijf erbij

Ook al heb (of kies) je een diersoort die bij jonge kinderen kan passen, dan nog moet je goed opletten. Peuters moeten nog leren om hun impulsen te controleren en kunnen zich nog niet goed inleven in een dier. Hun acties kunnen bovendien ongewenste, soms gevaarlijke reacties bij een dier uitlokken. Peuters en huisdieren moeten daarom altijd in de gaten gehouden worden: laat ze nooit alleen maar blijf erbij. Je zult je kind ook moeten leren wat er wel en niet kan met het huisdier. Achter het dier aanlopen, aan haren of oren trekken of in oogjes prikken: al dat soort dingen horen bij peutergedrag maar mag je natuurlijk nooit toestaan! Dat is niet alleen naar voor het dier, maar kan ook gevaarlijk zijn voor je peuter.

Verantwoordelijkheid ontwikkelen

Een peuter is nog niet in staat om voor een dier te zorgen. Maar als je kind straks wat ouder is, kun je het al wat laten meehelpen bij de verzorging van jullie huisdier. Om goed voor een huisdier te kunnen zorgen, moet een kind het goede voorbeeld krijgen van zijn ouders. Laat je kind daarbij niet aan zijn lot over maar help het om verantwoordelijkheidsgevoel te ontwikkelen. Ouders moeten altijd de eindverantwoordelijkheid op zich nemen en goede begeleiding geven, anders vallen veel voordelen weg.

Let er ook op dat de taken en verwachtingen aansluiten bij de leeftijd en de capaciteiten van je kind. Als kinderen altijd verantwoordelijk worden gehouden voor het huisdier kan dat voor het kind te zwaar zijn. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat het kind het gevoel krijgt dat het steeds iets niet goed genoeg doet, of altijd op zijn kop krijgt vanwege het huisdier.

Een goede afweging

Wil je ook graag een huisdier aanschaffen, zorg dan dat je goed weet waar je aan begint. Past een dier in jouw gezin, en welk dier past dan het beste bij jouw kind? De juiste combinatie van dier en kind is bepalend voor het succes!
Als volwassene blijf je zelf altijd de eindverantwoordelijke over het dier, ook als je kinderen het huisdier niet meer interessant vinden of er niet goed voor zorgen. Houd er daarom rekening mee dat het dier ook jou zelf tijd en energie zal kosten en neem alleen een dier als je dat zelf ook echt wilt.

Meer informatie

Huisdieren horen er ook bij. Daarom een eigen fotowand!
Een speelse kat is een gelukkige kat!
Opgroeien met honden
Aanschaf van een huisdier in een gezin met kleine kinderen
Voorbereiding huisdieren op gezinsuitbreiding
Kat en kind – Houd ze beiden happy!
Bang voor honden
Kinderen en huisdieren
De invloed van huisdieren op kinderen
Onze Griekse huisdieren
12 spullen die je nodig hebt voor je hond
Ik wilde graag een hondje. Maar kreeg een goudvis (persoonlijk blog)

Bronvermelding

Tekst & fotografie: Marion Middendorp
Katten: Prince en Bono