Zwanger en wat futloos? Dan is het raadzaam je ijzergehalte te laten controleren, want doordat je tijdens de zwangerschap ook bloed aanmaakt en transporteert richting de placenta, is de kans dat er een ijzertekort ontstaat, groter. Rond zo’n 11 weken van de zwangerschap zal je bloed (onder andere) hierop worden getest, maar ook als je er eerder (of later) vermoeidheidsklachten hebt, is het raadzaam je bloed hierop te laten testen.
IJzertekort en het ontstaan van bloedarmoede
Een ijzertekort kan leiden tot bloedarmoede (anemie). Wegens het ijzertekort vervoert je bloed minder zuurstof omdat er minder rode bloedcellen in je bloed zitten, of de aanwezige rode bloedcellen te weinig hemoglobine bevatten. Hemoglobine is een eiwit dat nodig is om zuurstof uit je longen naar de rest van je lichaam te vervoeren. Er is ijzer en vitamine B11, foliumzuur, voor nodig om hemoglobine aan te maken.
Rode bloedcellen zijn verantwoordelijk voor het zuurstoftransport in je lichaam. Zodra dit niet op een gewenst niveau zit, wordt je lichaam onvoldoende van zuurstof voorzien, met alle gevolgen van dien.
Andere oorzaken voor bloedarmoede
Naast ijzertekort kunnen er ook andere oorzaken zijn voor bloedarmoede, zoals:
- Tekort aan vitamine B12
- Tekort aan vitamine B11 (foliumzuur)
- Een erfelijke afwijking
- Een chronische ziekte, infectie of ontsteking
Wat zijn de symptomen van bloedarmoede?
Vermoeidheid, futloos en moe voelen is een belangrijk symptoom, maar er kunnen meer aanwijzingen zijn:
- Kortademig bij inspanning
- Duizelig
- Hartkloppingen
- Zweten
- Concentratieproblemen
- Hoofdpijn
- Oorsuizen
- Gevoel flauw te vallen
- Koude handen en/of voeten
- Bleke huid
Wat kun je doen bij een ijzertekort?
Tijdens je zwangerschap wordt je bloed regelmatig gecontroleerd en het hemoglobinegehalte in de gaten gehouden. Dit gebeurt bij je eerste bezoek aan de verloskundige maar ook rond week 30 van je zwangerschap. Loop je een verhoogd risico, dan wordt het rond week 20 nog eens extra gecontroleerd.
Als je last hebt van bovengenoemde symptomen op een ander moment, dan is het raadzaam aan de bel te trekken bij je arts of verloskundige. Zij kunnen aan de hand van een bloedonderzoek de Hb-waarde in je bloed meten en afhankelijk van de uitslag, bepalen wat eraan gedaan moet worden.
Wat is een normaal hb gehalte?
| Voor je zwangerschap | 7,5 mmol/l |
| tot en met 13 weken | 7,1 mmol/l |
| 14 t/m 17 weken | 6,8 mmol/l |
| 18 t/m 21 weken | 6,5 mmol/l |
| 22 t/m 37 weken | 6,3 mmol/l |
| Vanaf 38 weken | 6,5 mmol/l |
| 1 t/m 5 weken na bevalling | 6,5 mmol/l |
| 6 weken na bevalling | 7,3 mmol/l |
IJzertabletten
Bij bloedarmoede zal eerst worden gekeken of het kan worden verholpen met ijzerrijke voeding. Als dit niet (voldoende) helpt dan kan de arts of verloskundige eventueel ijzertabletten voorschrijven.
Wat is ijzerrijke voeding?
Met de juiste voeding kun je veel voorkomen. Het is belangrijk dat je, juist tijdens je zwangerschap, gezond en gevarieerd eet. Voor een betere ijzeropname is het raadzaam dat je gelijktijdig vitamine C binnenkrijgt, bijvoorbeeld door het eten van fruit. Melkproducten, koffie en thee remmen juist de opname van ijzer weer af. Deze dranken kun je dus beter niet nemen tijdens de maaltijd.
Voedingsmiddelen waar veel ijzer in zit, zijn bijvoorbeeld:
Graanproducten
Volkorenproducten: graan, pasta, brood
Vlees, vis, gevogelte
In dierlijke producten zit veel ijzer, vooral in rund- en lamsvlees. Vermijd echter tijdens de zwangerschap het eten van lever.
Groente
IJzerrijke groenten zijn: broccoli, andijvie, sperziebonen, bruine bonen, doperwten, linzen, bieten, courgetten en groente bladgroenten.
Gedroogd fruit
Pruimen, vijgen, abrikozen, rozijnen en dadels.
Overige producten
Noten, zaden, appelstroop, tofu en eieren.
Voedingsmiddelen met B11 en/of B12
Aangezien een tekort aan B11 en/of B12 ook kan leiden tot bloedarmoede, is het handig te weten in welke voedingsmiddelen deze vitamine aanwezig is, want ook hier is veel met de juiste producten te bereiken (en dus voorkomen).
Vitamine B12 zit onder andere in:
Vlees, vis, melkproducten en eieren
Vitamine B11 zit onder ander in:
Asperge, spinazie, peulvruchten en volkorenproducten.
Wie heeft er een verhoogde kans op bloedarmoede?
Sommige vrouwen hebben een verhoogde kans op bloedarmoede tijdens de zwangerschap. Bijvoorbeeld als je:
- Binnen een jaar opnieuw zwanger bent
- Jonger bent dan 20 jaar
- Veganist of vegetariër bent
- Een bloedziekte hebt en/of last hebt van zware menstruaties
- Buiten West-Europa komt (of je ouders)
- Onvoldoende ijzerrijke producten eet
- Zwanger bent van een meerling
Kan bloedarmoede kwaad?
Een lichte vorm is doorgaans niet zo gevaarlijk voor jou of de baby, maar als het erger wordt en het zou niet worden behandeld, dan kunnen de risico’s toenemen. Denk bijvoorbeeld aan een vroeggeboorte of een lager geboortegewicht van de baby. Ook maakt bloedarmoede jou kwetsbaarder voor infecties.
Meer informatie
Waarom voel je je zo moe tijdens de zwangerschap?
Bloedarmoede tijdens de zwangerschap. Wat zijn de symptomen?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com
