Hyperacusis, ik hoor teveel! Mag het allemaal wat zachter?

Normale geluiden als het neerzetten van een beker, het afrollen van WCpapier, het zingen van de vogeltjes buiten. Heel normale geluiden, maar niet voor iedereen. Bij mensen die lijden aan Hyperacusis komen deze geluiden binnen alsof er iemand vlak naast hun oor, met een mitrailleur rond aan het schieten is. Je kunt je voorstellen dat dit de kwaliteit van leven, ernstig beïnvloedt, want is er nog ergens een plek van stilte te vinden, in deze huidige maatschappij?

Wat betekent Hyperacusis?

Het tweede gedeelte van het woord is afgeleid van het Griekse woord akouoi. Dit betekent: Ik hoor. Hyperacusis wil dus zeggen: Ik hoor teveel. De definitie van Hyperacusis is toegenomen gevoeligheid voor geluid op een niveau dat normaal horende mensen niet zou storen. Hyperacusis is dus een overgevoeligheid voor geluid. Het is een symptoom (geen ziekte) die bij mens én dier voorkomt. Juist in deze maatschappij, waarbij alles geluid lijkt te moeten maken, is deze afwijking een bedreiging van de kwaliteit van leven. Omdat de tolerantie voor geluid is afgenomen, worden veel geluiden te sterk, onaangenaam of zelfs pijnlijk, ervaren.

Te sterk verwerkt

Het gehoor werkt in veruit de meeste gevallen normaal, maar blijkbaar worden geluidsimpulsen te sterk verwerkt door de hersenen, waardoor alle (of sommige) geluiden vaak als te luid worden waargenomen. Denk hierbij vooral aan allerdaagse geluiden zoals het gerammel van borden en bestek, het doortrekken van een WC, spelende (schreeuwende) kinderen, een voorbij rijdende auto, et cetera.

Pijn in de oren

Bij sommige mensen doet dit soort geluiden zelfs pijn aan of in de oren. Deze pijn lijkt te worden veroorzaakt door spieren rondom het oor en spieren in en rondom het kaakgebied die (onder invloed van stress en spanning) chronisch (te) sterk aangespannen zijn. Soms gaat dit gepaard met TMS-klachten (Temporo Mandibulair Syndroom), maar deze klachten verdwijnen meestal geheel of gedeeltelijk wanneer de Hyperacusis-klacht afneemt of zelfs verdwijnt. Meestal ligt het probleem bij Hyperacusis niet in het gehoororgaan zelf, maar in de hersenen en het verwerkproces van geluid aldaar.

Andere gehoorstoornissen

Het symptoom kan alleen voorkomen, maar ook samen met andere gehoorstoornissen als Tinnitus, recruitment, vroege en late doofheid, ziekte van Ménière en slechthorendheid.

Wat is Tinnitus?

Tinnitus wordt ook wel oorsuizing genoemd. Het is het horen van spontane geluiden ten gevolge van afwijkingen in en rond het oor, zoals suizen, piepen, bonken, fluiten. De waarneming wordt door de lijder gedaan maar niet door anderen (95%). Het waargenomen geluid kan zo luid zijn dat het horen wordt belemmerd. De naam komt van het Latijnse Tinnitus Aurium wat ‘gerinkel in de oren’ betekent. De aandoening wordt in de ‘volksmond’ ook wel eens piepstress genoemd.

Iets van deze tijd?

Het verschijnsel is niet iets specifiek van deze tijd, maar al veel eerder bekend. In 1789 werd het al beschreven door anatoom Andrea Comparetti en in 1801 door Charles Darwin. Sinds de jaren tachtig is er meer bekend wat de onderliggende neurofysiologische processen zijn die een rol spelen in de meeste gevallen van Hyperacusis. Dit is vooral te danken aan het werk van de Amerikanen Jastreboff en Hazell.

Hoe krijg je het?

De meest voorkomende oorzaak is acuut of chronisch lawaai. Daarnaast kunnen er nog vele andere aanleidingen zijn zoals: ziekte van Lyme gehoorverlies (blootstelling aan te harde geluiden), ziekte van Ménière, hoofd-halsverwonding (Whiplash), bepaalde medicijnen, operaties, onvoorzichtig uitspuiten van het oor, tumor in het hoofd, et cetera. Ook kan er sprake zijn van een erfelijk bepaalde kwetsbaarheid of bij beroepen die met zeer hard en langdurig te hard geluid gepaard gaan, ook hier wordt naast andere gehoorproblemen vaak Hyperacusis gezien.

Geen oordoppen

Het is belangrijk dat je bij dit syndroom geluid niet gaat vermijden of oordoppen gaat dragen, meestal lijkt dit Hyperacusis in de hand te werken. Wel is het belangrijk harde geluiden zoveel mogelijk te vermijden. Ook is het belangrijk negatieve counseling te vermijden. Op bijvoorbeeld Internet zijn op diverse forums vaak doemscenarioachtige teksten te lezen, evenals niet-constructieve adviezen. Hier knapt geen mens van op.

Hyperacusis als symptoom

Soms kan Hyperacusis een begeleidend symptoom zijn bij onder andere: Migraine, Ziekte van Ménière, William’s Syndroom (vertraagde ontwikkeling), Bell’s Palsy (acute verlamming van de aangezichtszenuw), Ziekte van Tay-Sachs (vorm van zwakzinnigheid), Fibromyalgie (chronische spierpijn), Autisme en mensen met aangeboren hooggevoeligheid (Highly Sensitive Persons, hoogsensitieve personen)

Gevolgen

Hyperacusis is geen levensbedreigende aandoening maar wanneer alle geluiden zo hard bij je binnenkomen, ben je geneigd deze geluiden zoveel mogelijk uit de weg te gaan. Dit kan door je oren af te schermen of bepaalde activiteiten te vermijden. De oren hebben meer rust nodig en het bezoeken van een feestje kan een enorme opgave zijn. De afwijking is voor niemand te zien, waardoor er ook minder begrip zal zijn. Je kunt je voorstellen dat iemand op een gegeven ogenblik in een sociaal isolement komt te zitten, want ook een fulltime baan is nagenoeg onmogelijk.

Kinderen en Hyperacusis

Jammer genoeg is er in gezinnen met kinderen met een overgevoelig zintuig voor het horen, niet altijd veel begrip. Deze kinderen trekken zich vaak terug op hun kamers, om van alle prikkels bij te komen. Het lijkt wel alsof alles geluid moet maken. Het begint vaak al met babyspeelgoed. Het piept, kraakt, er komt muziek uit of maakt op een andere manier geluid. Potjes waar muziek uitkomt als er een plasje of poepje invalt, TV, spelletjes, radio… Een en al geluid. Onlangs heeft een Belgische fabrikant van hoorstellen onderzoek gedaan naar speelgoed.

Gehoorschade door speelgoed

Wist je dat er kinderspeelgoed te koop is welke met het geluid ernstige gehoorschade kan veroorzaken? Bij dit onderzoek is het geluidsniveau van zestien soorten speelgoed onderzocht, waarvan de meeste ook in Nederland is te verkrijgen. Maar liefst 93% bleek onveilig en 86% zeer onveilig, omdat het meer dan 100 dB produceert. Op deze manier wordt op veel te jonge leeftijd de oren bij kinderen te veel en te vaak blootgesteld aan geluid dat boven de toegestane norm ligt.

Lawaaivervuiling

Mensen met overgevoeligheid voor geluid geven een signaal af naar de maatschappij, namelijk dat er in de loop van de tijd een enorme lawaaivervuiling is gekomen. Het begint al met het eerste geluidje dat boven de wieg wordt opgehangen…

Verlichting

Er zijn tot nu toe gaan totale genezingsmogelijkheden in de meeste gevallen. Wel zijn er behandelingsmethoden, zoals TRT-therapie. TRT-therapie (Tinnitus Retraining Therapy), geïnitieerd door Jastreboff, kan helpen om het gewenningsproces (habituatie) te versnellen waardoor men uiteindelijk (meestal na maanden maar ook na enkele jaren) minder gevoelig wordt voor externe geluiden. In de meeste gevallen van klinisch significante Hyperacusis wordt de klacht (met begeleiding) na gemiddeld 18 maanden goed hanteerbaar of zelfs volledig geëlimineerd.

Tactiel stimulering

Tactiel Stimulering is een behandelvorm die lijkt op een massage, maar het feitelijk niet is. Bij massage is de aanraking vaak wat dieper dan bij Tactiel Stimulering, omdat massage meer gericht is op de behandeling van spieren, triggerpoints en gewrichten.Tactiel Stimulering is meer gericht op gevoel en voelen en raakt daardoor andere gebieden aan dan een massage. Het is een zachte, ritmische en structurele aanraking over het hele lichaam en raakt zo de tastzintuigen aan. Door middel van deze aanraking wordt oxytocine vrijgemaakt (knuffelhormoon). Het werkt pijndrempelverhogend, vermindert agressie, heft angst op, geeft rust, heeft invloed op het maag/darmstelsel, verlaagt het cortisolgehalte en kan bijdragen aan een beter herinneringsvermogen.

Beter omgaan met geluid

Voornamelijk kinderen met ADHD en een overgevoeligheid voor geluid, kunnen na een aantal behandelingen beter met geluid omgaan. Dat geldt ook voor kinderen met een aandoening uit het autistische spectrum. Maar ook volwassenen, al dan niet geluidsgevoelig, ervaren deze behandeling als heel weldadig.
Contacten met lotgenoten, inzicht in de aandoening en aangepast leefomstandigheden kunnen het leed helpen verzachten, waarbij vooral begrip van huisgenoten, familie, vrienden en kennissen van groot belang is.

Tips

Laat je oren regelmatig medisch en audiologisch onderzoeken op eventuele afwijkingen.
Probeer iedere dag zo aangenaam mogelijk te maken.
Zorg voor een ruimte waar het stil is.
Maak duidelijke afspraken met huisgenoten.
Zorg voor begrip bij eventuele collega’s.
Kijk naar alles wat je nog wel kunt doen!
Vraag of je op een andere dag de jarige kunt bezoeken.
Oefen je een hobby uit die veel geluid maakt? Probeer naar alternatieven te zoeken.
Gebruik incidenteel gehoorbescherming.
Praat niet te hard (wel rustig en duidelijk) tegen mensen die last hebben van dit syndroom.
Probeer lachsalvo’s te vermijden en praat ook niet door elkaar heen.
Als een gesprek problemen oplevert, schrijf dan een brief of een e-mailbericht.

Meer informatie

Overprikkeling bij kinderen, wat betekent dat?
Hyperactief? Zo ga je goed om met overprikkeling en hyperactiviteit!
Medisch alfabet
Wanneer is er sprake van autisme?

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com