Hygiëne van je baby – Hoe houd je hem schoon en gezond?

Je baby ligt heerlijk in je armen, je kijkt vertederd naar hem. Je realiseert je dat het tijd is hem te wassen. De eerste week ging alles goed, de kraamverzorgster was er om je te helpen. Maar de kraamdagen zitten erop en nu mag je alles zelf doen. Maar hoe ging het ook alweer met al die regels over een goede hygiëne? Hoe doe je hem in bad? Wat moet er gewassen worden en waar moet je op letten? Hoe bereid je de baby wasbeurt voor? Wat leg je allemaal klaar? Geen nood, hier volgt een spoedcursus “Babyverzorging”.

Hygiëne – De verzorging van zijn huid

De huid van je baby is een perfecte verpakking die hem beschermt tegen ziekte, warmte en kou. Maar het is daarom wel belangrijk dat deze huid intact is om te voorkomen dat bacteriën binnen kunnen dringen. Geef daarom, tijdens het wassen, de plooien en rimpels extra aandacht en loopt ze even met een (katoenen) washandje na omdat dit de broeinesten voor bacteriën kunnen worden.

Je baby vindt een bad heerlijk omdat het hem doet denken aan de tijd dat hij nog in de baarmoeder rond dobberde. Voordat je je kindje in bad gaat doen, kijk eerst goed of je alles binnen handbereik hebt. Spullen die je nodig hebt zijn:
bad, badthermometer, schone handdoek/hydrofielluier(s), badjas of extra hydrofielluier om je kindje in te wikkelen, schone kleertjes, schone luier, lotiondoekjes en badolie (en na een paar maanden een milde babyzeep).

Je kindje kan lekker loom worden van zijn warme bad. Je kunt er daarom voor kiezen de badsessie ’s avonds te houden, zodat je kindje lekker slaapt.

Scheutje olie

De eerste maanden kun je het beste alleen maar een scheutje baby-olie in het badwater doen. Met deze olie houd je het huidje van je kindje zacht en soepel en voorkom je uitdroging. Gebruik liever geen zeep, zeep vermindert de werking van de badolie.

Milde badzeep

Na een maand of drie, vier, kun je overschakelen naar een milde babyzeep. Na het bad kun je je kindje lekker droogwrijven met een katoenen luier (hydrofiel luier). Deze luiers nemen meer vocht op dan een handdoek, zijn zachter en met de dunne stof kun je makkelijk(er) in alle huidplooien komen om ze goed droog te maken. Na het afdrogen kun je eventueel nog voorzichtig een beetje poeder in de huidplooien strooien. Om te voorkomen dat de poeder ongewenst in zijn oogjes, neus of mond komt, kun je het eerst op een gaasje strooien en vervolgens in de plooien deppen.

Gebruik liever geen poeder in combinatie met zalf, dit kunnen klontjes worden. Je kunt je kindje ook lekker insmeren met een baby bodylotion of (bij een droge huid) met een vettige huidcrème.

Ook buiten beschermen

Bescherm de huid van je kindje bij het naar buiten gaan. In de winter kan de gure wind zijn tere huidje beschadigen en in de zomermaanden kan de zon zijn huid schade aanbrengen. Smeer in de wintermaanden een huidcrème op zijn gezichtje voor het naar buiten gaan. Gebruik in de zomermaanden altijd een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor. Ook als je kindje alleen maar in de schaduw zit.

Probeer bij het wassen niet de voorhuid van je zoontje weg te halen, deze is namelijk nog verkleefd en dan kan de huid scheuren. Door het scheuren kan de voorhuid nog nauwer worden.

Huidproblemen

De huid van een baby is zeer gevoelig omdat het beschermende laag nog onvoldoende is ontwikkeld. Kies daarom ook altijd voor een neutrale, milde babyzeep. Het regelmatig gebruik van badolie houdt de babyhuid soepel en beschermt hem tegen uitdrogen. Ondanks een goede verzorging kan de huid toch voor problemen zorgen. Als je kindje een droge of vette huid heeft en hij houdt – ondanks een normale dagelijkse verzorging – klachten, is het verstandig contact op te nemen met een (huis)arts. Ook wanneer na het gebruik van een product een ernstige allergische reactie optreedt (roodheid, zwelling, jeuk) of wanneer de huid is ontstoken (pus, pijn, rode wondjes).

Regelmatig voorkomende huidproblemen zijn:

Droge huid

De huid is ruw met schilfers en kan gespannen en strak zijn.

Puistjes

Je kindje heeft tijdens zijn verblijf in je baarmoeder naast afweerstoffen ook wat hormonen van je mee gekregen. Deze hormonen kunnen er voor zorgen dat je kindje in het gezicht puistjes krijgen, vergelijkbaar met puistjes tijdens de pubertijd. Was daarom regelmatig het gezichtje van je kindje. Met een goede hygiëne kun je voorkomen dat er vuil in de opengebarsten puistjes kan komen en er vieze pukkels ontstaan. Als je het niet vertrouwt, raadpleeg dan altijd je arts.

Dauwworm

Dauwworm is niet besmettelijk maar het jeukt verschrikkelijk. Je kindje kan zich tot bloedens toe openkrabben. Je kunt je kindje flink insmeren met verzachtende crèmes en zalven om zijn huidje zacht,soepel en vochtig te houden. In bad kun je bijvoorbeeld gebruik maken van een medicinale badolie (in plaats van zeep). Mocht de jeuk voor je kindje niet meer dragelijk zijn, kan je arts eventueel een hormooncrème voorschrijven. Als je kindje het eczeem heeft opengekrabd en het ontstoken raakt, kan een antibioticum nodig zijn.

Verzachten van Dauwworm
Dauwworm is niet besmettelijk maar het jeukt verschrikkelijk. Je kindje kan zich tot bloedens toe openkrabbelen.
Je kunt je kindje flink insmeren met verzachtende crèmes en zalven om zijn huidje zacht,soepel en vochtig te houden. In bad kun je bijvoorbeeld gebruik maken van een medicinale badolie (in plaats van zeep).
Mocht de jeuk voor je kindje niet meer dragelijk zijn, kan je arts eventueel een hormooncrème voorschrijven.
Als je kindje het eczeem heeft opengekrabbeld en het ontstoken raakt, kan een antibioticum nodig zijn.

Je kunt verder het leed een beetje verzachten door:

Je kindje niet te warm te kleden (en hem ’s nachts ook niet te warm toe te dekken).
Gebruik zo min mogelijk geparfumeerde zeep en wasmiddelen en gebruik altijd een volledig spoelprogramma.
Je kindje katoenen kleding aan te trekken.
Houd zijn nageltjes kort, zodat hij zich niet open kan krabbelen (’s nachts kun je hem eventueel washandjes of wantjes aandoen tegen het krabbelen).
Misschien is het nodig je huisdier weg te doen.
Een allergie voor koemelkeiwit kan ook een oorzaak zijn voor de eczeem, overleg dit met je arts.
Als je het niet vertrouwt, raadpleeg dan altijd je arts.

Hygiëne – De verzorging van de navel

Na de geboorte is de navelstomp zacht, gelig en gelei-achtig. Het moet in de eerste dagen gaan uitdrogen en zal langzaam harder worden en zwart. Na ongeveer 7 dagen valt het stompje eraf.
Om de navelstomp te laten indrogen moet er lucht bij kunnen. Maak het stompje bij iedere verschoning even schoon met een gaasje met alcohol. Je hoeft er verder geen gaas om te binden, probeer de luier ook zo om te binden dat hij niet over het naveltje heen komt.

Soms kan een navelstompje gaan ontsteken, dit stinkt dan en het navelhofje is rood en opgezet (er kan ook pus in zitten). Maak het bij iedere verschoning schoon met alcohol. Als de navel mooi droog is hoef je er verder geen extra aandacht meer aan te besteden.

Luiers

Iedere keer als je kindje in zijn luier heeft gepoept of geplast, moet je zijn luier verschonen. Je kunt het bijvoorbeeld voor (of na) iedere voeding doen. Op die manier kun je het (bijna) niet vergeten. Uiteraard moet een poepluier wel gelijk worden verschoond. Het verschonen kan wel oplopen tot zes of zeven keer per dag. Bij een meisje kan bij een poepluier de schaamlipjes helemaal onder zitten. Deze kun je schoon krijgen met lauw water.

Je hoeft de schaamlipjes niet helemaal open te duwen, maar wel goed schoonmaken waar je bij kan. De billetjes kun je schoon maken met lauw water of doekjes die zijn gedrenkt in een speciale babylotion. Droog vervolgens de billetjes goed af, je kunt hiervoor het beste een katoenen (hydrofiel) luier gebruiken.

Luieruitslag

Als je kindje een beetje last heeft van luieruitslag kun je het beste twee keer per dag (na het verschonen) de billetjes insmeren met zinkzalf (voor kinderen).
Let bij jongetjes op de stand van zijn piemeltje voor je zijn luier aandoet. Zijn piemeltje moet naar beneden wijzen, anders kan hij over zijn luier heen plassen. In dat geval zal zijn hele rompertje nat worden en moet je hem weer helemaal verschonen.

Verzorging van de melktanden

Een goede gebitsverzorging is belangrijk. Voor jou maar ook voor je baby. Zodra de eerste tandjes doorkomen is het van groot belang dat ze verzorgd worden. Ten eerste is een stralend wit gebit natuurlijk een mooi gezicht, maar een sterk gebit met een goede kauwfunctie is o.a. ook belangrijk voor je spijsvertering.
Je kunt gelukkig zelf veel doen om een gebit mooi en sterk te houden. En jong geleerd is oud gedaan!

De eerste tandjes komen te voorschijn als je baby zo’n 5 tot 6 maanden oud is. Sommige kindjes hebben hier helemaal geen last van en merk je het pas als je het tandje kunt zien dat door is gekomen. Andere kindjes kunnen er een beetje huilerig van worden en wat meer zeuren.

Je baby kan wat slechter gaan slapen omdat hij last heeft van de pijn, hij kan ook wat last krijgen van diarree en koorts (hoewel deskundigen elkaar hierover tegenspreken). Er zijn wel wat middeltjes om de pijn een beetje te verzachten. Zodra het tandje eenmaal door is, verdwijnen alle kwaaltjes gelukkig weer net zo snel als dat ze zijn gekomen.

Verzorging van de babyharen

De hoofdhuid van je kindje is (nog) dun en gevoelig, gebruik daarom een milde babyshampoo voor het wassen van zijn haartjes. Te veel talgproductie door een agressieve shampoo kan ‘berg‘ tot gevolg hebben. Berg is een soort gelig heuveltje (bergje) van huidschilfertjes op het hoofdje van je kindje. Wrijven, borstelen of krabbelen helpt niet om het weg te krijgen. Smeer het hoofdje van je kindje in met babyolie of vaseline voordat hij gaat slapen. De volgende ochtend kun je dan de schilfertjes verwijderen met een washandje.

Eén of twee keer per week wassen, is voldoende. Na het wassen kun je eventueel wat haarlotion in zijn haartjes doen.
Borstel vervolgens de haartjes van je kindje met een zachte borstel.

Verzorging van de nageltjes

Het zal je verbazen hoe snel de nageltjes van je kindje groeien. Ze moeten regelmatig worden bijgehouden, anders worden de nageltjes puntig en kan je kindje zichzelf open krabbelen. Je mag de nageltjes knippen, met een speciaal babyschaartje met stompe punten. Als je dit eng vindt, kun je ook de nageltjes voorzichtig vijlen met een kartonnen vijl.

Verzorging van de ogen

Omdat er bij je kindje nog onvoldoende traanvocht wordt aangemaakt om alle stofjes weg te spoelen, kan het gebeuren dat de traanbuizen verstopt raken. Deze vuilophopingen kunnen leiden tot een oogontsteking. Een oogontsteking kan zo’n twee weken duren. Mocht je het niet vertrouwen, raadpleeg dan altijd je (huis)arts.

Je kunt de oogjes schoonhouden door dagelijks met een schoon watje, gedompeld in afgekoeld gekookt water, van buiten naar de neus toe over het bovenste ooglid te wrijven. Gebruik per oog een apart watje. Mocht je kindje last hebben van korstjes, krab deze dan niet weg. Je kunt beter de plekjes met het afgekoelde gekookte water bevochtigen zodat ze uiteindelijk vanzelf loslaten.

Verzorging van de oren

De oortjes kun je schoonmaken met een watje dat je even in olie of water dompelt. Je mag alleen de buitenzijde en aan de binnenkant van de oorschelp schoonmaken. Ook zie je verder in het oor, oorsmeer zitten, dan moet je dit gewoon laten zitten. Oorsmeer geeft een natuurlijke bescherming aan het trommelvlies.
Met het gebruik van (bijvoorbeeld) wattips in het oor (gehoorgang), loop je het risico een infectie te veroorzaken, gebruik dus liever geen wattenstaafjes.

Verzorging van de neus

Gebruik voor zijn neusje geen neusspray, de spray kan het neusslijmvlies beschadigen. Je kunt zijn neusje schoonmaken met een opgerold watje, gedrenkt in een zoutoplossing (fysiologisch serum) of afgekoeld gekookt water.
Gebruik andere middelen alleen op doktersadvies.

Meer informatie

Je baby in het grote bad
Ontstoken ogen. Hoe komt je baby er snel weer vanaf?
Dauwworm, wat kun je doen aan de jeuk?
Verzorgingsproducten voor je baby
De kwetsbare babyhuid. Hoe verzorg je hem?
Baby in bad – Waar moet je op letten?
Stappenplan baby in bad
Navelverzorging van je baby. Waar moet je op letten?
Driemaal R: Rust Reinheid en Regelmaat
Draai de handige checklist “Baby in bad” uit (pdf)
De verzorging van de babyhaartjes

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com