In 2021 kwam een dierbaar familielid te overlijden. Tijdens het op- en ontruimen van zijn woning, vond ik een soort van dagboek van zijn vader. De overledene was in 1944 zelf nog maar een dreumes. Zijn vader woonde destijds in Amsterdam en beschreef (in briefvorm) zijn leven, gedurende de laatste maanden van de oorlog (hongerwinter 1944/1945).
Hongerwinter
Het dagboek geeft een eerlijke kijk in het leven van een jong gezin tijdens de hongerwinter, de laatste maanden van de oorlog. Zijn woorden schetsen een historisch beeld, juist omdat het geen bedachte woorden zijn uit een geschiedenisboek, maar ware momenten beschrijven uit een doorsnee jong gezinsleven. Het lezen over het leven van dit gezin tijdens de hongerwinter, maakte op mij diepe indruk en daarom wil ik het graag met jullie delen. Het is te groot om in één geheel te plaatsen, dus de komende tijd zal ik nieuwe pagina’s toevoegen. Om de authenticiteit zoveel mogelijk te behouden, heb ik de tekst volledig overgenomen, dus inclusief de gebruikte spelling in die tijd.
Om de privacy te waarborgen heb ik de namen gewijzigd.
Reeds geplaatst: (1) november 1944 | (2) december 1944 | (3) 1945 week 1 & 2 | (4) 1945 week 3 & 4 | (5) 1945 28 januari / 7 februari | (6) 1945 8 /14 februari | (7) 1945 15 februari | (8) 1945 16 februari | (9) 1945 17 & 18 februari | (10) 1945 19 t/m 21 februari | (11) 1945 22 t/m 24 februari | (12) 1945 25 t/m 28 februari | (13) 1945 1 t/mt 4 maart | (14) 1945 6 t/m 12 maart | (15) 1945 13 t/m 22 maart | (16) 1945 25 maart t/m 1 april | (17) 1945 2 t/m 9 april | (18) 1945 17 apri – 9 mei | (19) 1945 13 mei (brief 1) | (19) 1945 (brief 13 mei)
Zaterdag 19 mei 1945
Beste Frans en Jannie
Heel hartelijk dank voor alle goede zaken welke wij in het pakket mochten aantreffen. Het was gewoonweg een zaligheid. Vanmiddag hebben wij wittebrood uit Kruiningen gegeten met daarop van dat heerlijke vleesch uit blik van jullie in een woord zalig.
En wat hebben je fijn om ons gedacht met de kleertjes. Broodnodig hoor. Van harte gelukgewenscht met de bevrijding. Alles heeft lang geduurd maar het is in orde gekomen. Jullie bent er echter ook minder mooi afgekomen als ik zoo moe haar brieven eens lees. Hebben je veel schade. Maar Goddank zijn wij allen voor elkaar gespaard en dat is alles. Ook de ouders van Frans zijn dus gelukkig nog gezond zoodat ook zij geen dooden te betreuren hebben. Ineke is nu al een heele bolleboos zeker. Is het niet? Ik wil niet nalaten om jullie ook nog heel hartelijk te danken voor hetgeen je deden voor mijn vader en voor hun spullen. Hebben je nogal een gemakkelijke kostganger aan hem gehad?
Onbescheiden
Zeg Frans, je zult mij zeer waarschijnlijk wel heel erg onbescheiden vinden, maar ons kent ons en je bent nu eenmaal niet anders van mij gewoon bovendien, maar ik moet gaan bedelen. Vooropgesteld, ik ken de toestand niet te Vlissingen hoor, heb geen flauw idee, wat er wel en wat er niet is en hoe het met je zaak staat, maar…. Ik bezit nog 1 overhemd. Nu was er in het pak zoo’n alleraardigst hemd voor Frans bij met zoo’n vaste boord, zou je misschien voor mij ook 2 of drie stuks hebben, boordmaat 14½ desnoods 15. Verder heb ik een enorm gebrek aan eenige paren sokken en zoo mogelijk een of twee paar kousen alsmede een paar bretels en sokophouders.
Dan ten behoeve van Toos, zoo mogelijk zwart en wit machine garen, broek elastisch, fijne naalden en een onderjurk en een lapje voor een japon. Misschien lach je me uit. Maar nogmaals ik weet hier aan niets te komen en mogelijk heb jij Amerikaanse voorraad. Als je kunt koop dan ook een gummie zomerregenjas voor mij. Als Jannie hem past is hij voor mij goed. Wil je ’t eens probeeren. Bij voorbaat hartelijk dank.
Weer gaan winkelen
Thans iets zakelijks. Je kent de toestand met de behuizing. Ik wil als ik in Vlissingen terugkom, weer gaan winkelen. Doch er zal mogelijk voor mij geen pand te vinden zijn. Wellicht heb jij plaats over. Wij spraken reeds in die geest. Als je toch moet repareeren, dan zou je mij misschien je derde etalage kunnen afstaan en daarachter een winkel kunnen laten maken (alleen maar het vertrek met een aparte buitendeur). Dus een dagwinkel zonder woonruimte. Bespreek het eens met je aannemer en dan zullen wij de kosten wel nader bespreken. Die verbouwing zal ik de N.V. wel laten betalen. Het zijn zoo maar van die losse invallen, doch wij zullen met de riemen die er zijn moeten roeien en het plan zou mogelijk als ik niets kan krijgen de eenige oplossing zijn, terwijl jij dan een vaste huur van het gedeelte gegarandeerd hebt. Hoe staat het met mijn glaswerk dat bij je was opgeslagen? Wil je mij opgeven wat er nog van over is? Ik kan dan alvast een inventaris opmaken.
Ziezoo beste luidjes nadere bizonderheden hooren je wel weer van beneden. Krijg ik eens bericht van je? Nogmaals hartelijke dank en bij voorbaat dank voor al te nemen moeite. Hopelijk tot spoedig kijk. Heel voor groeten ook van de kinderen en kusjes voor Ineke van Oom en tante.
Jullie Toos en Geer
“Ware woorden uit de hongerwinter, Amsterdam 1944-1945”: EINDE
<< vorig deel
Meer informatie
Het volledige dagboek “Hongerwinter in Amsterdam”
Bronvermelding
Tekst: Uit het dagboek van Gerard Bergsma
Stockfoto: 123rf.com
