Exclusief: Ware woorden uit de hongerwinter, Amsterdam (1944-1945) – Deel 2

In 2021 kwam een dierbaar familielid te overlijden. Tijdens het op- en ontruimen van zijn woning, vond ik een soort van dagboek van zijn vader. De overledene was in 1944 zelf nog maar een dreumes. Zijn vader woonde destijds in Amsterdam en beschreef (in briefvorm) zijn leven, gedurende de laatste maanden van de oorlog (hongerwinter 1944/1945).

Hongerwinter

Het dagboek geeft een eerlijke kijk in het leven van een jong gezin tijdens de hongerwinter, de laatste maanden van de oorlog. Zijn woorden schetsen een historisch beeld, juist omdat het geen bedachte woorden zijn uit een geschiedenisboek, maar ware momenten beschrijven uit een doorsnee jong gezinsleven. Het lezen over het leven van dit gezin tijdens de hongerwinter, maakte op mij diepe indruk en daarom wil ik het graag met jullie delen. Het is te groot om in één geheel te plaatsen, dus de komende tijd zal ik nieuwe pagina’s toevoegen. Om de authenticiteit zoveel mogelijk te behouden, heb ik de tekst volledig overgenomen, dus inclusief de gebruikte spelling in die tijd.

Om de privacy te waarborgen heb ik de namen gewijzigd.

Reeds geplaatst: (1) november 1944

December 1944

Op 1 december werden wij verrast door een briefje van Oom Bo, dat door iemand die deze kant opkwam persoonlijk werd gebracht. Er was een boodschap bij dat wij een pakje konden gaan halen bij de familie M. Haarlemmerstraat. Toos is hier des middags nog om geweest. De inhoud bestond uit een pond erwten, een pond boonen, een pon capucijners en een kilo tarwebloem. In deze tijd een ware uitkomst want we hebben nu “echt honger”.

St. Nicolaas is natuurlijk niets geweest. We hebben nog wel een heeleboel voor de kinderen gekocht, o.a. auto’s en boeken en ze kregen van de familie S. ook nog een aardig cadeaux, maar er was niets voor hun te snoepen, zelfs hun magen zijn ledig zoodat wij een droeve St. Nicolaas hadden. Met weemoed denken wij terug aan onze zaak in de St. Jacobsstraat te Vlissingen waar het nu zoo gezellig zou zijn geweest. Wij zijn vast besloten om weer te gaan winkelen. Wij missen nu in deze twee maanden al zoo veel.

1 pond gortmout

Truusje is jarig geweest. Ze lag weer ziek te bed. De klier was weer aan het opspelen. Ze is geboren met een heel klein speldeprikgaatje in haar hals en laat daar nu etter uit komen. De dokter heeft gezegd, dat het gelukkig geen kwaad kan. Haar ziekte is thans van korten duur. Wij hebben deze maand Willem gedacht dat zijn jaardag vierde. Van kantoor ontvingen wij nog 1 pond gortmout. Er scheutig zijn ze niet. Als je hoort dat andere zaken mudden appels, aardappels en groente geven, plus nog biscuits, kaas, koek enz. dan moesten de heeren zich wel heel diep schamen met hun armzalige pondjes.

Met Truusje naar het T.B.C. bureau geweest. Gode zij dank is zij daar ontslagen, met de mededeeling “Geen T.B.C.” en geen aanleg voor T.B.C.” Zij heeft uitsluitend gebrek aan vet.

Eigen teelt sigaar

Geertje is jarig geweest. Niets te snoepen, niets te drinken, niets te rooken. Of ja toch, heb mijzelf en mijn buurman S. getracteerd op een eigen teelt sigaar, a raisen van fl. 1.80 per sigaar! Wij zijn deze maand inmiddels weer uit de keuken gegaan. Het eten beviel ons niet langer en de porties werden te klein (½ liter).

Deze maand hier veel razzia’s geweest. Ben er zelfs enkele dagen voor thuisgebleven. Doch tot heden nog steeds geen last gehad.

Verwoest Vlissingen

Liep met Toos in de P.C. Hoofdstraat en kwam daar Flip Hollebrands tegen, onze burgemeester. Met hem gepraat. Was gevlucht voor de Engelschen. Vertelde ons dat hij nog even in Vlissingen was geweest om afscheid te nemen van zijn moeder. Walcheren zoo zei hij zag er droevig uit. De tram reed niet meer. In de Badhuisstraat stond het water al in de goten. De oude stad was nog vrij. Ook centrum Middelburg was nog vrij overigens een groote oppervlakte water. Wat gaat dat aan ons hart. Ons mooie Walcheren zoo intens verwoest. Is dat nodig? De historie zal het uitwijzen. Persoonlijk zeg ik “Neen”.

Hier doen fantastische verhalen de ronde over de geweldige rantsoenen die jullie nu al hebben. Overigens geloof ik daarvan niet veel. Later zullen wij het weten.

Bijltjesdag

Wij zijn erg benieuwd, hoe nu “bijltjesdag en de afrekening” zijn verloopen. Wij denken dat het nog wel meevalt. Intusschen is het Kerstmis geworden. Zeer droevig. Een wijdingssamenkomst in de Luther-Kapel bijgewoond. Denken nu heel erg aan jullie allen, evenals met oude jaar. Zitten nu samen te huilen en voelen ons nu heel erg somber gestemd. Konde wij maar eens heel even kijken waar je nu allen zijn en hoe je het allen maken. Geve God dat allen nog in leven zijn. Want ook dat weten wij niet eens. Wij gaan dus het nieuwe jaar in wederom met oorlog. Mogelijk is het nu in 1945 wel gedaan, maar het zal dan toch nog wel October worden voordat onze bevrijding daar is. Wij wenschen U allen in gedachten het allerbeste toe.

“Ware woorden uit de hongerwinter, Amsterdam 1944-1945” wordt vervolgd
<< vorig deel | >> volgend deel

Meer informatie

Het volledige dagboek “Hongerwinter in Amsterdam”

Bronvermelding

Tekst: Uit het dagboek van Gerard Bergsma
Stockfoto: 123rf.com