In 2021 kwam een dierbaar familielid te overlijden. Tijdens het op- en ontruimen van zijn woning, vond ik een soort van dagboek van zijn vader. De overledene was in 1944 zelf nog maar een dreumes. Zijn vader woonde destijds in Amsterdam en beschreef (in briefvorm) zijn leven, gedurende de laatste maanden van de oorlog (hongerwinter 1944/1945).
Hongerwinter
Het dagboek geeft een eerlijke kijk in het leven van een jong gezin tijdens de hongerwinter, de laatste maanden van de oorlog. Zijn woorden schetsen een historisch beeld, juist omdat het geen bedachte woorden zijn uit een geschiedenisboek, maar ware momenten beschrijven uit een doorsnee jong gezinsleven. Het lezen over het leven van dit gezin tijdens de hongerwinter, maakte op mij diepe indruk en daarom wil ik het graag met jullie delen. Het is te groot om in één geheel te plaatsen, dus de komende tijd zal ik nieuwe pagina’s toevoegen. Om de authenticiteit zoveel mogelijk te behouden, heb ik de tekst volledig overgenomen, dus inclusief de gebruikte spelling in die tijd.
Om de privacy te waarborgen heb ik de namen gewijzigd.
Reeds geplaatst: (1) november 1944 | (2) december 1944 | (3) 1945 week 1 & 2 | (4) 1945 week 3 & 4 | (5) 1945 28 januari / 7 februari | (6) 1945 8 /14 februari | (7) 1945 15 februari | (8) 1945 16 februari | (9) 1945 17 & 18 februari
Maandag 19 februari
Truusje weer beter en dus uit bed. Ik moest weer naar de distributie en nog eens naar bevolking en ook naar kantoor om verlof te gaan vragen, want dat had ik inmiddels og steeds niet gedaan. Truusje zou thuisblijven en de zitkamer stoffen en melk nemen. Om 9 uur ik de deur uit. Op kantoor gekomen, kreeg ik ½ pond tuinboonen en 15 kg. tarwe mede. Dat was mij een uitkomst. De tarwe kon ik echter niet medenemen, want ik had niets bij me, zoodus ik sprak af er morgen te zullen omkomen. Deze en volgende week verlof gevraagd en gekregen, plus mijn kraamgeld ten bedrage van fl. 55,=.
Thuisgekomen om 1 uur. Truusje braaf haar werk verricht. Toen weeraan het zagen en hakken. Bed opgemaakt. Truusje en Frans zouden vandaag voor het eerst samen uit eten gaan, doch daar Frans in het weeshuis is, kon hiervan niets komen. Dus heb ik Truusje alleen weggebracht en ook voor eten gezorgd en gegeten. Truusje om half zes weer thuisgekomen. Om zes uur weer naar Toos. Alles gelukkig weer goed. Acht uur thuis en met Truusje nog na het eten van een lekkere havermoutkoek naar bed. Wij gedenken heden de jaardag van kl. Nel.
Dinsdag 20 februari 1945
Na het ontbijt met Truusje de stad in, om diverse boodschappen te doen. Eerst naar de Heerengracht met een brief voor de H.O.A. over Truusjes vertrek naar Ooster-Blokker want hiervan hooren wij maar steeds niets en wij zouden toch graag willen dat zij kon gaan. Toen naar de Heerengracht naar het kantoor der Holl. Soc. om rente te gaan betalen, daarna naar het verkoopgebouw Odeon Singel om diverse kantoormeubelen te gaan zien, daarna naar kantoor der Eerste Hollandsche om de tarwe te halen, welke ik thans niet kon meekrijgen en er nu morgen weer heen moet. Vandaar met Tuusje naar “Die Port von Cleve” waar wij geluncht hebben.
Toen naar huis, nadat ik onderweg nog in het gelukkige bezit ben gekomen van een Muzieklexicon en een Encyclopedie. Thuisgekomen, samen op stap met de wagen naar de Havenstraat om te trachten op Toos haar ziekenbon een mud kolen te krijgen. Onverrichterzake teruggekeerd.
Thuisgekomen samen de boel opgewasschen en het bed opgemaakt. Daarna voor eten gezorgd en hout gehakt en om 6 uur na te hebben gegeten (Truusje was inmiddels naar haar eetadres geweest) weer naar Toos. Alles gelukkig weer goed. Truusje zoolang bij fam. B. geweest. Half negen naar bed.
Woensdag 21 februari 1945
Truusje om brood 1½ uur in de rij gestaan. Ik inmiddels hout gemaakt en eten zoo ver verzorgd. Om 10 uur Truusje naar Fortuin gegaan om te spelen en ik naar kantoor om de 15 kg. tarwe, waar ik om 12 uur bekaf mee thuis kwam. Maar gelukkig stond er een lekkere pan warm Duitsch eten gereed, welke Truusje en ik samen met smaak hebben verorberd.
Na het eten kwam de onderwijzeres van Truusje zeggen dat ze vanmiddag moest gaan eten en om half drie met de school. Dat is gebeurd, daarna moest ze om 4 uur nog gaan eten bij het eetadres, zoodat ze heden dus driemaal warm eten heeft gehad en zij thuiskwam om halfzes met de mededeeling dat ze nu zooveel had gegegeten dat ze heelemaal vol was. Zelf ben ik naar Geertje geweest waar ik nog een stuk tulpenbrood kreeg en een lekker stuk pudding.
Toen ik om 5 uur thuis kwam nog gauw een paar koeken gebakken, waarvan ik er een voor Toos medenam, want die begint nu ook meer trek te krijgen. Zes uur naar Toos, waar ik gelukkig weer alles goed aantrof. Truusje zoolang bij Fortuin geweest. Na thuiskomst aldaar nog een hoopje brood gegeten en thee gedronken en toen om 9 uur weer onder de wol.
“Ware woorden uit de hongerwinter, Amsterdam 1944-1945” wordt vervolgd
<< vorig deel | >> volgend deel
Meer informatie
Het volledige dagboek “Hongerwinter in Amsterdam”
Bronvermelding
Tekst: Uit het dagboek van Gerard Bergsma
Stockfoto: 123rf.com