Hoe gaat een crematie van een baby?

Je bent nog niet eens van de schrik bekomen dat je kindje niet meer leeft en de uitvaartondernemer belt al bij je aan. In korte tijd moeten er belangrijke beslissingen worden genomen. Keuzes over zijn uitvaart, zijn afscheid. Natuurlijk wil je dat zo goed mogelijk regelen. Je “parkeert” je verdriet, in hoeverre dat al mogelijk is en je gaat zijn uitvaart regelen.

Begraven of cremeren?

De eerste belangrijke keuze die hiervoor moet worden gemaakt is de vraag: “Ga je hem laten cremeren of wil je hem liever begraven?” Aan beide keuzes zitten voor- en nadelen, het is dus belangrijk dat jullie hierin een keuze maken die het beste bij jullie past. Neem de tijd hiervoor, bespreek het met elkaar. Het kan zijn dat het voor jullie cultuur- of religieus is bepaald, dan maakt het de keuze eenvoudiger, maar als dit niet het geval is, dan gaat het om jullie gevoel en hoe jullie de toekomst voor ogen hebben. Wil je graag naar een grafje om het gevoel te hebben dat je dicht bij hem bent en dat je daar voor kunt zorgen? Of zou je graag wat as in een mooie hanger bij je dragen, of zelfs laten verwerken in een tatoeage, zodat je je kindje voor altijd bij je kunt blijven dragen.

De voordelen en nadelen van een crematie

Voordelen

De as van je kindje kun je in je directe omgeving bewaren.
Er zijn heel veel gedenkmogelijkheden waarin je as kunt bewaren (sieraden, tatoeage, urn, schilderij).
Je hebt geen kosten voor een (eigen) graf en/of het onderhoud hiervan.
Cremeren is doorgaans iets goedkoper dan begraven (geen kosten van graf en gedenksteen).
Je kunt de as verstrooien, wat een mooie symboliek kan zijn.

Nadelen

De keuze is heel definitief, je kunt eventueel nog wel besluiten de as uiteindelijk te begraven. Sommige mensen vinden het definitieve karakter juist erg prettig (schoner).
Sommige mensen vinden het idee van verbranden geen prettige gedachte.

Na hoeveel dagen moet je kindje gecremeerd worden?

Je kindje moet uiterlijk op de vijfde dag na de overlijdensdatum worden gecremeerd. Bijvoorbeeld als je kindje op woensdag is overleden, moet hij uiterlijk maandag gecremeerd worden. Met een vergunning van de burgemeester is het eventueel mogelijk uitstel te krijgen. Dit kan bijvoorbeeld noodzakelijk zijn wanneer er familie uit het buitenland over moet komen of wanneer er feestdagen tussen de dag van overlijden en cremeren liggen.

Wat mag wel en wat niet bij een crematie?

Voor een crematie moeten doorgaans speciale kisten worden gebruikt. Deze zijn volledig van hout of spaanplaat. Sommige andere kisten kunnen bijvoorbeeld een laklaag hebben. Die verbrandt soms al voordat de kist helemaal in de oven is geschoven. Kisten kunnen ook plastic of ijzeren beslag hebben. Die moeten van te voren verwijderd worden.

Asbestemming

In Nederland zijn er diverse mogelijkheden. Na de crematie wordt de as van je overleden kindje in een asbus gedaan en een maand opgeslagen. Dat is een wettelijke verplichting. Na deze periode moet je beslissen wat je met de as wilt doen.
Je kunt de as mee naar huis nemen en bewaren in een sierurn, je kunt een deel(tje) bewaren in een speciaal gedenksierraad of relikwiehouder, maar je kunt de asbus ook in een sierurn bijzetten in een urnenmuur of columbarium op een crematoriumterrein of begraafplaats.

As verstrooien

Je kunt er ook voor kiezen de as te verstrooien. Dit kan op diverse manieren: vanuit een vliegtuig en vanaf een schip op zee. Je kunt er eventueel voor kiezen zelf bij de verstrooiing aanwezig te zijn. Natuurlijk kan de as ook verstrooid worden over land of water. Je hebt in deze laatste gevallen wel toestemming nodig van de grondeigenaar of waterschapsbeheerder. Crematoria hebben zelf ook speciale plekken waar asverstrooiing plaatsvindt.
Crematoria hebben een algemene nis waar de asbus opgeslagen kan worden, tot je een besluit hebt genomen.

De historie van de crematie

Crematie wordt ook wel lijkverbranding genoemd. Cremeren gebeurt in een crematorium waar het lijk in een kist wordt verbrand. De verbranding vindt plaats in een oven.

In Nederland is het cremeren lang verboden geweest. In 1991 werd in de Wet op de lijkbezorging crematie gelijkgesteld aan begrafenis. De eerste crematie in Nederland vond echter al plaats op 1 april 1914 in het Crematorium Velsen in het Noord-Hollandse Driehuis. Die crematie was illegaal. In de toen geldende Begrafeniswet van 1869 stond namelijk nog geen woord over lijkverbranding (overigens stond er ook niets vermeld over strafrechtelijke sancties; hiervan maakte voorstanders dankbaar gebruik). Pas in 1955 werd crematie wettelijk toegestaan.

Organiseren

Rond 1850 gingen in West-Europa voorstanders van crematie zich organiseren. Ze kregen steun van de medische wereld (hygiëne en ruimtegebrek). In Frankrijk, Italië en Duitsland was cremeren al wel mogelijk. Zo werd de Nederlandse schrijver Eduard Douwes Dekker (Multatuli) in Gotha (Duitsland) gecremeerd. Voor zover bekend, is hij de eerste Nederlander die gecremeerd werd.
Cremeren is al zo oud als de mensheid. In de Bronstijd werden er al urnen in hunebedden bijgezet. In de vorige eeuw en de eerste helft van deze eeuw bestond er uit geloofsovertuiging veel tegenstand tegen cremeren. Door de dode te begraven in plaats van te verbranden bleef het lichaam intact en stond niets de wederopstanding en het eeuwige leven in de weg. Begraven was de gangbare vorm; cremeren mocht alleen bij epidemieën, veldslagen en als ketterverbranding.

Cremeren in andere landen

In sommige landen gebeurt de verbranding ook elders. Bijvoorbeeld in India wordt een stoffelijk overschot vaak op stapels hout aan de oever van een rivier (bij voorkeur de Ganges) verbrand. De as wordt na afloop van de verbranding uitgestrooid in de rivier.

Op het hindoeïstische eiland Bali in Indonesië wordt de crematie gedaan op begraafplaatsen en stranden. Het wordt bijna nooit direct gedaan na de dood vanwege de hoge kosten die ermee gemoeid zijn. Vaak wordt het lichaam eerst begraven en na een tijd weer opgegraven om verbrand te worden. Deze omslachtige praktijk stuit echter op steeds meer weerstand.
Griekenland is het laatste Europese land dat crematie niet toestond. Sinds maart 2006 wordt het wel toegestaan.

Wat gebeurt er precies bij cremeren?

De crematie vindt meestal direct na de uitvaartdienst in de aula plaats. Mits de ovens natuurlijk niet in gebruik zijn. In sommige crematoria is het mogelijk dat de familie mee de ovenruimte in gaat. Dit lijkt misschien een eng idee, maar veel nabestaanden ervaren dit achteraf als positief. In een oven past precies een kist. Die wordt er in geschoven of gerold. Er zijn twee soorten ovens. Bij de ‘koude start oven’ wordt de temperatuur van de oven naar beneden gehaald voordat de kist er wordt ingeschoven. De standaard temperatuur van een oven is rond de 1000 graden Celsius.

Bij een ‘hete start oven’ is de temperatuur bij de start van het verbrandingsproces hoog, namelijk zo’n 700 à 800 graden. In het juiste spel van vuur en zuurstof wordt de kist met de overledene verbrand. De ovens zijn tegenwoordig computergestuurd, zodat het hele proces goed wordt uitgevoerd. Elke oven heeft een controleluikje of kijkglaasje. Een crematie duurt ongeveer een uur tot anderhalf uur.

Identificatieprocedure

Voorafgaand aan de crematie vindt er een identificatieprocedure plaats. Er wordt gewerkt met een formulier met een registratienummer. Dat nummer moet overeenkomen met het nummer op de kist. Is dat niet het geval, dan moeten de nabestaanden bevestigen dat de overledene in de kist ligt. Het crematorium moet zeker weten dat ze de juiste persoon cremeren. Vervolgens leggen ze bij de kist een vuurvast steentje met een unieke code. Dit steentje verbrandt niet en blijft samen met de as over. Zo kan de as altijd worden geïdentificeerd.

Tijdens de verbranding komt alle as op de ovenvloer terecht. De as wordt vervolgens samen met het vuurvaste steentje verzameld in een aspan waar het kan afkoelen. Dat duurt een paar uur. Als de as is afgekoeld wordt de as fijngemalen zodat het kan worden verstrooid. Het fijnmalen gebeurt met een cremulator. Voordat dat gebeurt, worden eerst handmatig en met een magneet alle metalen onderdelen eruit gehaald. Bijvoorbeeld spijkers, nietjes en medisch staal. Verbrande sieraden van edelmetaal worden landelijk verzameld en de opbrengst daarvan gaat naar goede doelen. De as moet een maand in het crematorium blijven. Dat is wettelijk zo bepaald.

Waarom een uitvaartverzekering?

De kosten van een uitvaart kunnen al gauw oplopen en zijn vaak hoger dan verwacht. Niet iedereen heeft op het moment dat het zo ver is, voldoende geld om een uitvaart te kunnen betalen.
Met een Monuta uitvaartverzekering kunt u uw nabestaanden deze zorg uit handen nemen. Kinderen tot 18 jaar zijn gratis meeverzekerd! Ga naar Monuta.nl en sluit uw uitvaartverzekering af.

Meer informatie

Een lief kinderkistje of schattig mandje. Wat heeft jouw voorkeur?
Hoe gaat een begrafenis van een baby?
Urnen en urnsieraden, wat zijn de mogelijkheden?

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com