De hielprik – Waar is die goed voor?
Je hebt er vast al eens over gehoord, of misschien heeft je kindje hem zelfs al gehad: ‘De hielprik’. In de eerste week na de geboorte worden er een paar druppeltjes bloed afgenomen, uit de hiel van je baby. Dit bloed wordt onderzocht op een paar zeldzame (erfelijke) ziektes. Er zitten aan deze prik, geen kosten verbonden.
Voordat de prik wordt uitgevoerd, wordt er wel toestemming gevraagd. Het geven van de prik is gekoppeld aan de geboorteaangifte. Nadat je dit hebt gedaan, volgt de prik zo’n beetje vanzelf.
Waarom een hielprik?
Die paar druppeltjes bloed kan duidelijk maken of je kindje één of meerdere zeldzame ziektes heeft. Het afgenomen bloed wordt naar een laboratorium gestuurd en daar wordt het bloed onderzocht.
De ziektes waarop wordt onderzocht zijn: een ziekte van de schildklier, een ziekte van de bijnier, een vorm van bloedarmoede (sikkelziekte), taaislijmziekte (cystic fibrosis) en een aantal stofwisselingsziekten.
Een snelle opsporing van deze ziekten kan ernstige schade aan de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van je kindje voorkomen, of beperken. De meeste van deze ziekten zijn niet te genezen maar wel te behandelen. Bijvoorbeeld met medicatie, of een speciaal dieet.
De hielprik wordt meestal in combinatie met de gehoortest uitgevoerd.
Uitslag
Als de uitslag goed is, ontvang je verder geen bericht. ‘Geen nieuws, goed nieuws’ dus. Als je binnen vier weken géén uitslag hebt ontvangen, kun je er van uitgaan dat er geen bijzonderheden in het bloed zijn gevonden.
Mocht echter blijken dat er tijdens het onderzoek een afwijking is gevonden, dan krijg je hier bericht van en is er meer onderzoek nodig.
Het vervolgonderzoek gebeurt in een ziekenhuis, meestal een academisch ziekenhuis. Je krijgt eerst een gesprek met de kinderarts en vervolgens wordt je kindje onderzocht. In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn, dat je kindje daar even wordt gehouden.
Blijkt uit het uitgebreide onderzoek dat je kindje ziek is, dan zal de kinderarts verder uitleggen wat deze ziekte inhoudt en hoe je kindje behandeld kan worden.
Wie werken er mee aan de hielprik?
Voor de hielprik kun je te maken krijgen met verschillende zorgverleners en organisaties:
De verloskundige (geeft uitleg over de hielprik)
De gemeente (meldt de geboorte na de geboorteaangifte)
Medewerker thuiszorg, GGD of verloskundige (voert de hielprik uit)
Medewerker laboratorium (onderzoekt het bloed)
Huisarts (doorverwijzing naar ziekenhuis, indien afwijkingen zijn gevonden)
Kinderarts (onderzoek in ziekenhuis)
Afdeling klinische genetica (door verwijzing in overleg met kinderarts, voor erfelijkheidsvoorlichting en -advies)
Wanneer je kindje tijdens de eerste dagen in het ziekenhuis verblijft (bijvoorbeeld na een keizersnede) dan wordt de hielprik door een ziekenhuismedewerker uitgevoerd.
De landelijke coördinatie van de hielprik is in handen van het ‘Centrum voor Bevolkingsonderzoek’ (CvB) van het RIVM.
Geen hielprik gekregen?
Wanneer je kindje binnen 7 dagen na zijn geboorte, geen hielprik heeft gekregen, dan kun je telefonisch contact opnemen met de Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma’s (DVP) van het RIVM in jouw regio.
Waarom een prik in de hiel?
In de hiel zitten haarvaatjes. Het is gemakkelijk en veilig om door middel van een hielprik uit de hiel voldoende bloed te halen voor een hielprikkaartje. Op deze manier hoeft er niet in een bloedvat geprikt te worden.
De vinger van een baby is nog te klein voor een vingerprik.
Mocht het door omstandigheden niet mogelijk zijn in de hiel te prikken, dan kan er worden uitgeweken naar een ander lichaamsdeel. In dit geval zal een arts de prik geven.
Doet het pijn?
Ja, de hielprik kan best even pijn doen. De kans is dus groot dat je kindje zal huilen.
Kan de hielprik mislukken?
Soms is de hoeveelheid afgenomen bloed te weinig voor onderzoek. Dan wordt de hielprik opnieuw uitgevoerd. Het kan ook gebeuren dat de uitslag niet duidelijk is en er een tweede hielprik moet worden gegeven. Dit gebeurt meestal binnen twee weken na de eerste hielprik.
Extra informatie
Welke onderzoeken zijn er voor je baby?
Je baby – Ontwikkeling per maand
Onzekerheden: Help, ik ben een ouder!
Ontwikkeling van je baby in de eerste maand
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
RIVM.nl
© afbeelding: 123rf.com
