Ieder verlies is heftig, laten we dat vooropstellen. Maar hoe ga je om met het verlies van een kleinkind? Al eerder spraken we over het verlies van een kleinkind rondom de bevalling, maar je kunt natuurlijk ook op latere leeftijd een kleinkind verliezen, door bijvoorbeeld een ernstige ziekte, een auto-ongeluk of een zelfdoding. Je moet er niet aan denken, maar toch is dit voor veel grootouders de realiteit. Jaarlijks sterven er zo’n ruim 1.000 kinderen in de leeftijd van 0 tot 20 jaar en veel van deze kinderen hebben hun grootouders nog.
Je bouwt een band op
Tijdens de zwangerschap leef je mee met je zoon of dochter. Je kijkt uit naar het moment dat je voor het eerst (of desnoods voor de tiende keer) oma en opa wordt. Het blijft bijzonder, ook als het vaker hebt meegemaakt. Ieder kleinkind is een prachtig cadeau, een klein wondertje. In de loop van de jaren bouw je een band op met je kleinkind. Misschien ben je wel oppas-oma of oppas-opa en komen de kleinkinderen één of meerdere keren per week bij je over de vloer. Het voelt zo eigen en de liefde voor je kleinkinderen is met geen pen te beschrijven. Je moet er niet aan denken hem (of haar) te moeten missen. En toch… is leeftijd geen garantie dat je kleinkinderen jou gaan overleven. Helaas.
Verlies van een kleinkind
En dan komt die dag waarvan je hoopt dat hij nooit zal komen. Terwijl de wereld voor anderen lijkt door te draaien, staat hij voor jou plotsklaps stil. De pijn in je hart is ondragelijk, alsof er iets uit je lichaam is gerukt. Je kunt nog amper ademhalen. En toch wil je sterk zijn, want je wilt je kind en diens partner steunen in het verdriet. Het verlies van een kind is immers heftig. Maar het verlies van een kleinkind is minstens net zo heftig.
Hoe je met dit enorme verdriet om kunt gaan, is voor iedereen anders. Er bestaat geen handleiding hoe je dit verdriet kunt verwerken. Het is belangrijk dat je goed blijft luisteren naar je diepste zijn. Misschien voel je de behoefte je verdriet te delen met anderen. Want ook het verlies van een kleinkind betekent een intensief rouwproces. Terwijl om je heen andere oma’s en opa’s kunnen blijven genieten van hun kleinkinderen, kijk jij met lege handen toe. De impact is heftig, vooral omdat je er wilt zijn voor je kind en diens partner.
Omgaan met het verdriet
Geef je verdriet de tijd en ruimte. Accepteer dat er meerdere lagen zitten in je verdriet, namelijk het verdriet voor je kind en partner, je eigen verdriet, het verdriet om je kleinkind en het verdriet om de toekomst die er niet zal zijn. Het mag er allemaal zijn. Deel je verdriet met je partner, je kind, schoonkind en familie. Het is immers een gezamenlijk verdriet en gemis. Deel de mooie en bijzondere momenten met elkaar en wellicht kun je ook op een praktische manier steunen. Bijvoorbeeld door voor het avondeten te zorgen, te ondersteunen bij het huishouden of met eventuele andere kinderen iets te ondernemen.
Een eigen plekje
Geef je kleinkind een eigen plekje in je huis. Dit kan een mooie foto zijn met een kaarsje erbij, maar je kunt bijvoorbeeld ook een schilderij van hem laten maken, een tekening of een bijzonder kledingstuk laten inlijsten. Koester de momenten die jullie samen hebben gehad en blijf de bijzondere dagen herdenken en vieren. Ook deze engel zal altijd onderdeel blijven uitmaken van jullie familie. Het feit dat je hem niet meer kunt zien, betekent niet dat hij niet in jullie hart kan voortleven.
Meer informatie
Op het schoolplein denken ze dat ik de moeder ben
Verlies van een kleinkind, het dubbele verdriet
Wat is een regenboogbaby?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com
