Hoe ontstaat een hechtingsstoornis?

Als kind verhuist Lisa voortdurend van het ene pleeggezin naar het andere, zonder ooit een constante, liefhebbende aanwezigheid in haar leven te hebben. Op volwassen leeftijd worstelt ze met het vormen van duurzame relaties en heeft ze de neiging zich snel aan mensen te binden, maar ook net zo snel te distantiëren uit angst voor afwijzing. Lisa’s strijd is een klassiek voorbeeld van een hechtingsstoornis, een psychologische aandoening die voortkomt uit problematische vroege kinderervaringen, met name in relatie tot primaire verzorgers.

Deze stoornis beïnvloedt het vermogen van een persoon om gezonde en veilige relaties te vormen en te onderhouden. Laten we eens dieper duiken in wat een hechtingsstoornis precies inhoudt.

De essentie van hechting

Laten we eerst even praten over hechting zelf. Wat betekent dat eigenlijk? Nou, de hechtingstheorie, voor het eerst voorgesteld door de Britse psychiater en psychoanalyticus John Bowlby, beweert dat de band die kinderen in hun vroege levensjaren met hun verzorgers ontwikkelen, van grote invloed is op hun gedrag, zelfbeeld en zelfs hun relaties later in het leven.

Wat is een hechtingsstoornis?

Dus, wat is een hechtingsstoornis? In essentie is het een aandoening waarbij iemand moeite heeft om gezonde, veilige relaties te vormen. Dit kan zich uiten in een verscheidenheid van gedragingen, zoals problemen met vertrouwen, moeilijkheden met intimiteit, en worstelingen met het reguleren van emoties.

Er zijn twee hoofdtypen van hechtingsstoornissen, gedefinieerd door de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5e editie): reactieve hechtingsstoornis (RHS) en ontwijkende/afwerende hechtingsstoornis (OHS).

Wat zijn de symptomen van een hechtingsstoornis?

Hechtingsstoornissen kunnen verschillende symptomen vertonen, afhankelijk van het specifieke type en de ernst van de stoornis. Het is belangrijk op te merken dat deze symptomen kunnen variëren tussen individuen, en ook kunnen veranderen naarmate een persoon ouder wordt. Hier zijn enkele van de meest voorkomende symptomen:

Moeilijkheden met het vormen van relaties
Personen met een hechtingsstoornis kunnen het moeilijk vinden om hechte, stabiele relaties te vormen. Dit kan zich uiten als een algemeen gebrek aan vertrouwen in anderen, of als angst voor intimiteit.

Sociale isolatie
Door hun problemen met het aangaan van relaties, kunnen mensen met een hechtingsstoornis zich vaak sociaal geïsoleerd voelen. Ze kunnen moeite hebben met het maken van vrienden of het onderhouden van langdurige relaties.

Emotionele problemen
Mensen met een hechtingsstoornis kunnen moeite hebben met het reguleren van hun emoties. Dit kan leiden tot frequente stemmingswisselingen, plotselinge woede-uitbarstingen, of gevoelens van intense angst of depressie.

Angst voor afwijzing of verlating
Veel mensen met een hechtingsstoornis leven met een voortdurende angst voor afwijzing of verlating. Dit kan leiden tot gedrag dat bedoeld is om anderen op afstand te houden, of tot een overmatige behoefte aan bevestiging en geruststelling.

Problemen met zelfbeeld
Een hechtingsstoornis kan ook invloed hebben op iemands zelfbeeld. Mensen met deze stoornis kunnen worstelen met gevoelens van minderwaardigheid of schaamte, of kunnen een verstoord lichaamsbeeld hebben.

Juiste diagnose

Het is belangrijk om te onthouden dat de aanwezigheid van deze symptomen niet noodzakelijk betekent dat iemand een hechtingsstoornis heeft. Deze symptomen kunnen ook wijzen op andere psychische aandoeningen, of ze kunnen eenvoudigweg het resultaat zijn van tijdelijke stress of problemen in iemands leven. Als je vermoedt dat jij of iemand die je kent een hechtingsstoornis heeft, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken voor een juiste diagnose en behandeling.

Hoe ontstaat een hechtingsstoornis?

Nu komt de grote vraag: hoe ontstaat een hechtingsstoornis? Hoewel de exacte oorzaken nog niet volledig bekend zijn, weten we dat deze stoornissen meestal ontstaan als een reactie op vroege jeugdtrauma’s of verwaarlozing.

Bijvoorbeeld, een kind dat regelmatig van verzorger wisselt (zoals in het geval van adoptie of pleegzorg), of dat mishandeld, verwaarloosd, of anderszins niet goed verzorgd wordt, loopt een groter risico op het ontwikkelen van een hechtingsstoornis.

De gevolgen van een hechtingsstoornis

Een hechtingsstoornis kan ernstige gevolgen hebben voor het individu. Deze kunnen variëren van depressie en angst tot antisociaal gedrag en moeilijkheden met het vormen van stabiele relaties.

Echter, het goede nieuws is dat hechtingsstoornissen behandelbaar zijn. Therapie, en met name traumagerichte cognitieve gedragstherapie, heeft veel succes gehad bij het helpen van mensen om deze uitdagingen te overwinnen en gezondere, veiligere relaties te vormen.

Er is altijd hoop

Samenvattend, een hechtingsstoornis is een aandoening die ontstaat door traumatische ervaringen in de kindertijd en die kan leiden tot problemen bij het vormen van gezonde, veilige relaties. Maar onthoud, hoewel de gevolgen ernstig kunnen zijn, is er altijd hoop. Met de juiste hulp en ondersteuning kunnen mensen met hechtingsstoornissen leren om gezondere relaties te vormen en te onderhouden.

Meer informatie

Geweldloos verzet en verbindend gezag
Veilige hechting: Een stevige band met je kind!
Hechtingsproblematiek, wanneer een veilige hechting niet lukt
Veilige hechting & kinderopvang. Is deze combinatie mogelijk?

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com