Gezond zwanger worden, een goed begin!

Marion Middendorp

3 jaar geleden

Je wilt graag een kindje, jullie hebben misschien zelfs al de beslissing genomen. Nu alleen nog raak schieten! Dat is alles. Maar is dit inderdaad alles? Of kun je preconceptioneel ook alvast een steentje bijdragen aan een gezonde zwangerschap? Daarop luidt het antwoord: Zeker weten! Want een goed begin is het halve werk. Maar gezond zwanger worden, hoe doe je dat? Waar moet je op letten? Wat kun je beter niet, of juist wel doen?

Gezond zwanger worden: Hoe eerder, hoe beter

Hoe gezonder jij bent, hoe groter de kans op een zwangerschap. Maar los daarvan, wil je toch ook je kindje laten groeien in een zo gezond mogelijke omgeving? Natuurlijk kun je al je ongezonde gewoonten direct laten vallen zodra je de positieve zwangerschapstest in je handen houdt, maar dat is aan de ene kant echt niet zo eenvoudig en aan de andere kant kun je er toch al beter voor zorgen dat de celdeling vanaf het prille begin direct in een gezonde omgeving gebeurt? Als je wacht op de uitslag van de test, ben je eigenlijk al te laat. De celdeling is op dat moment immers al in volle gang.

Erfelijke ziekten

Komen er erfelijke ziekten voor in jouw familie of de familie van je partner? Dan is het wellicht verstandig om een afspraak te maken met een deskundige voor een preconceptioneel advies. Sommige erfelijke aandoeningen kunnen een verhoogd risico op complicaties hebben, tijdens de zwangerschap of na de geboorte. Er bestaan speciale spreekuren waar je dit – nog voor de zwangerschap – kunt bespreken. Je kunt immers maar beter goed voorbereid zijn.

Heb je geen idee wat er in jullie familie allemaal heerst aan erfelijke ziekten of afwijkingen? Check het dan vooraf bij je ouders, ooms of tantes. ‘Better safe than sorry’.

Medicatie enzo

Naast erfelijke aandoeningen kunnen ook andere zaken de kans op complicaties vergroten, zoals bijvoorbeeld:
medicatie, alcohol, leeftijd, roken, drugs, complicaties eerdere zwangerschap en infecties. Sommige dingen kun je wellicht zelf aanpakken (alcohol, roken, drugs) en stoppen nog voor je zwanger bent.
Dat geldt in de meeste gevallen niet voor je medicatie, dat krijg je immers niet voor niets. Het is daarom verstandig om vooraf met een (huis)arts hierover te praten. Er bestaat namelijk een kans dat je tijdelijk moet stoppen, of tijdens de zwangerschap een vervangend medicijn moet nemen. Je arts kan je hier alles over vertellen, het is echter wel belangrijk dat je dit vóór je zwangerschap weet.

Wat kan je verwachten bij een preconceptioneel advies?

Het zal je niet verbazen dat er tijdens het gesprek een aantal vragen worden gesteld omtrent jullie medische geschiedenis, waaronder erfelijkheid, medicatie en eerdere ingrepen. Op die manier kunnen eventuele risico’s goed in kaart worden gebracht en kan er een plan worden gemaakt voor een toekomstige zwangerschap.

Natuurlijk is er ook alle ruimte voor jullie vragen. In principe kan alles plaatsvinden in één gesprek, maar als er veel vragen zijn, kan er eventueel een tweede gesprek worden gepland.

Wat kun je zelf doen?

Het zou natuurlijk fijn zijn als je de zwangerschap kunt starten met een gezond gewicht (BMI tussen de 20-25). Helaas is dat niet voor iedereen weggelegd, maar je kunt er natuurlijk wel voor zorgen dat je zo gezond mogelijk eet. Door gezonde en gevarieerde voeding maak je je lichaam klaar voor de zwangerschap. Eet zo gevarieerd mogelijk, gebruik het liefst de Schijf van Vijf, zodat je voldoende voedingsstoffen binnen krijgt.

Eet zoveel mogelijk verse groente en fruit en probeer dit een beetje af te wisselen en aan te vullen met peulvruchten, vlees, vis en eieren. Om te voorkomen dat je last krijgt van bloedarmoede, is het belangrijk dat je voldoende ijzerrijke producten eet (volkorenbrood, vlees en bepaalde vegetarische vleesvervangers). Het opnemen van ijzer wordt versterkt als je gelijktijdig vitamine C-rijke producten eet (groente en fruit).

Ben je te zwaar? Hopelijk lukt het je om vooraf nog wat gewicht te verliezen. Overgewicht kan namelijk invloed hebben op de vruchtbaarheid en meer kans geven op een miskraam. Ook hebben vrouwen die te zwaar zijn, meer kans op complicaties bij de zwangerschap (zwangerschapsdiabetes, hoge bloeddruk). Ben je eenmaal zwanger? Dan is het niet aan te raden om nog te gaan lijnen. Beter dus om het vooraf te doen.

En de man?

En de man kan wellicht wat extra aandacht besteden aan zijn voeding door te kiezen voor producten die libido verhogend zijn, zoals: oesters, vijgen, knoflook, asperges, avocado’s, bananen, et cetera. Ze zijn nog vruchtbaarheid verhogend ook! Net als de producten: broccoli, selderij, kool, komkommer, aardappelen, appels, uien, olijven, perziken en wortelen.

Voor een optimale kwaliteit van de sperma kun je het beste zorgen voor voldoende zink in de voeding en vitamine C. Zink vind je bijvoorbeeld in: gember, vis, zaden, eieren, champignons en granen. Vitamine C vind je vooral in fruit, paprika, tomaten en groente bladgroenten.

Slik foliumzuur

Nog voor je zwanger bent wordt aangeraden om al te beginnen met het slikken van extra foliumzuur. Foliumzuur is een vitamine (B11) en is belangrijk voor de aanleg van het centrale zenuwstelsel van het embryo. Deze wordt in het prilste begin gevormd, dus zodra je weet dat je zwanger bent, ben je eigenlijk al te laat. Vooral omdat je lichaam ook nog eens vier weken nodig heeft om die foliumzuur volledig op te nemen. Beter dus om direct hiermee aan de slag te gaan.
Mocht je niet gelijk zwanger raken, dan kan het geen kwaad om de foliumzuur wat langer te slikken. Je slikt foliumzuur door tot de tiende week van je zwangerschap.

Vitamine D

De Gezondheidsraad adviseert zwangere vrouwen om extra vitamine D te slikken. Dit vermindert de kans op een kindje met een te laag geboortegewicht. Vraag apotheek of drogist om de juiste dosering.

Relax!

Zorg dat je lekker ontspannen ben. Naast gezonde voeding, is het belangrijk dat je voldoende beweging krijgt. Je kunt prima sporten, maar overdrijf het liever niet. Sporten is namelijk hartstikke gezond, maar overmatig sporten kan de vruchtbaarheid op een negatieve manier beïnvloeden.

Geen verslavende middelen

En dan bedoel ik de bekende middelen zoals nicotine, drugs en alcohol. Natuurlijk spreekt het voor zich dat dit niet goed voor je is. Misschien wil je wachten tot je zeker weet dat je zwanger bent om te stoppen, maar waarom niet nu al? Stoppen blijft altijd moeilijk, nu maar ook straks als je zwanger bent. Alleen in het laatste geval krijgt je kindje ook al die stress mee die jij ervaart door het stoppen/afkicken.

Stoppen met dit soort middelen geldt niet alleen voor de vrouw, maar net zo goed ook voor de man. Je kunt je voorstellen dat nicotine, alcohol en drugs géén positieve invloed hebben op de kwaliteit van het zaad.

SOA testen

Heb jij of je partner de laatste jaren wisselende seksuele contacten gehad? Dan is het wellicht raadzaam om een SOA test te doen. Dit hoeft niet gelijk HIV te zijn, maar ook chlamydia komt nog steeds regelmatig voor. Je kunt dit beter voor de zwangerschap laten onderzoeken, zodat je er vooraf nog voor behandeld kan worden.

En op je werk?

Als jij met gevaarlijke stoffen werkt op je werk, is het raadzaam om vooraf een afspraak te maken met de arbo arts hoe je hiermee moet omgaan. Zijn er risico’s voor de vruchtbaarheid? En wat als je straks zwanger bent? Je kunt het maar beter vooraf goed geregeld hebben.

Ken je menstruatiecyclus

De tijd dat je bezig bent met de fysieke voorbereidingen, kun je gelijk nuttig besteden om je menstruatiecyclus in kaart te brengen. Zodra je er dan niet alleen mentaal maar ook fysiek klaar voor bent, weet je precies op welke dagen je in ieder geval met elkaar moet vrijen voor het beste resultaat.