Geelzucht. Een gele pasgeboren baby. Waar komt dit door?
De helft van alle pasgeboren baby’s zien een beetje geel vlak na de geboorte. Dat is dus niet iets waar je van hoeft te schrikken en het betekent ook niet direct dat je baby geelzucht heeft. Meestal verdwijnt dit weer vanzelf met wat hulp van daglicht. Helaas is het niet altijd onschuldig en verdwijnt de gele kleur niet door een beetje zonlicht. Dan is er wat meer aan de hand.
Wat is geelzucht
Geelzucht is een symptoom dat kan optreden bij verschillende aandoeningen van de lever en galblaas/galwegen. Wanneer deze organen niet goed functioneren kan de huid en/of oogwit wat geler worden. Vroeger werd Hepatitis A in de volksmond ook wel geelzucht genoemd.
Geelzucht bij baby’s
Pasgeboren kindjes kunnen vaak in het begin wat geel zien. Als eerste is dit zichtbaar in zijn gezichtje maar langzaam kunnen ook andere lichaamsdelen gaan verkleuren. Zijn buik, rug, armen en benen. Pasgeborenen zijn vaak op z’n geelst tussen de drie en vijf dagen na de geboorte. Er wordt dan gesproken over een normale fysiologische geelzucht.
Er hoeft niks aan de hand te zijn en de kans is groot dat de gele kleur langzaam weer verdwijnt. Als je echter borstvoeding geeft, kan het iets langer duren voordat het over is. Soms zelfs een paar weken.
Hoe komt het?
De verkleuring heeft te maken met het feit dat de lever nog niet helemaal rijp is en er toch een behoorlijke taak op hem staat te wachten: namelijk aan de slag met de stof ‘bilirubine’.
Dit is namelijk de veroorzaker van de gele kleur. Een stof die vrijkomt bij de afbraak van rode bloedcellen (en dat zijn er heel wat bij een baby). De stof is niet oplosbaar in water en moet hiervoor eerst door de lever worden omgevormd tot een samenstelling die wel oplosbaar is. Pas vanaf dat moment kan de stof voor een groot deel via de ontlasting het lichaam verlaten.
Niet te geel
Het is een heel normaal proces, echter je kindje mag niet te geel worden. Het is daarom belangrijk hem goed in de gaten te houden. Een te grote concentratie kan namelijk de hersentjes van je kindje beschadigen. Ook de verloskundige zal letten op de volgende punten:
1) Hoe geel is je kindje?
2) Is hij over zijn hele lichaam geel?
3) Eet en drinkt hij goed?
4) Is hij alert?
5) Heeft hij voldoende poepluiers?
6) Oogwit en slijmvliezen in de mond ook geel?
Bloedonderzoek
Als je verloskundige het niet helemaal vertrouwd, kan ze besluiten een bloedtest te laten doen. Het bloed van je kindje wordt dan onderzocht op de concentratie aan bilirubine. Dit onderzoek vindt doorgaans in het ziekenhuis plaats. Als de concentratie normaal is, mag je gewoon met je kindje weer naar huis.
Meerdere redenen voor bloedonderzoek
Voor de keuze van een bloedonderzoek, zal de verloskundige ook rekening houden met andere factoren, zoals:
– De moeder antistoffen aanmaakt tegen een bepaalde bloedgroep waardoor een eerdere baby geel is geworden.
– Als zij vermoed dat je baby een infectie heeft.
– Je kindje langer dan 6 weken geel blijft.
– Als je kindje witte ontlasting krijgt en/of donkere urine.
Te hoge concentratie bilirubine
Als de concentratie een beetje te hoog is, mag je kindje wel mee naar huis maar moet je de volgende dag terugkomen voor een nieuw onderzoek. Als de concentratie binnen bepaalde normen blijft en niet verder is gestegen, of zelfs is gedaald is er verder niets aan de hand en hoeft je kindje niet verder onderzocht te worden.
Wanneer de concentratie echter erg hoog is moet je kindje direct worden behandeld. Hij zal dan worden opgenomen in het ziekenhuis, waar ze een blauwe lamp boven hem zullen plaatsen. Dit speciale blauwe licht zorgt ervoor dat de bilirubine makkelijker door de lever wordt omgezet en daardoor sneller het lichaam kan verlaten.
Tips om geelzucht te voorkomen
Natuurlijk kun je het niet helemaal voorkomen, maar je kunt wel met een paar dingen rekening houden en de kans verkleinen dat de concentratie bilirubine te hoog wordt. Wij geven enkele tips:
Geef je borstvoeding? Voed je kindje dan zo vaak mogelijk, het liefst iedere twee uur. Hoe meer voeding, hoe meer ontlasting, hoe sneller de stof het lichaam kan verlaten.
Belangrijk dat je kindje voldoende colostrum binnenkrijgt om de meconium zo snel mogelijk kwijt te raken, zodat de bilirubine in deze zwarte ontlasting niet meer kan terugkomen in zijn lichaam.
Leg je kindje zoveel mogelijk lekker in het zonlicht. Natuurlijk niet in de directe zon, want daar is je kindje nog veel te klein voor, maar hij mag wel indirect van het zonlicht genieten. Bijvoorbeeld door zijn box of wiegje voor het raam te plaatsen. Als het binnen warm genoeg is, kun je hem alleen een luiertje aan doen zodat zijn hele lichaam het licht kan opvangen. Het zonlicht breekt de bilirubine in de huid af. Zorg er wel voor dat je kindje het niet te koud krijgt!
Moedermelkgeelzucht
Er is een aandoening die moedermelkgeelzucht wordt genoemd. Je kindje moet echter een week oud zijn om deze diagnose te kunnen stellen. Het is opvallend dat dat veel baby’s met moedermelkgeelzucht ook flinke fysiologische geelzucht hebben gehad. De baby komt goed aan met alleen borstvoeding, heeft veel ontlasting, plast ruimschoots doorzichtige urine en is in het algemeen gezond. In zo’n situatie heeft de baby die geel ziet de zogenaamde moedermelkzucht.
Moedermelkgeelzucht heeft zijn hoogtepunt rond de 10de tot 21ste dag, maar kan twee tot drie maanden aanhouden.
Er is zelden een behandeling (lichttherapie) noodzakelijk.
Meer informatie
Asfyxie. Wat is het en hoeveel kwaad kan het?
Groei en ontwikkeling van je baby, wat is normaal?
De eerste dagen met je baby
Wanneer vroeggeboorte je treft en je baby eerst in de couveuse moet
APGAR score, wat betekent dit precies?
Vroeggeboorte – Geboorte voor 37 weken zwangerschap
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com
