Fopspeen – Is een fopspeen slecht voor je baby?

Is een fopspeen slecht voor je baby? Dat ligt er aan, hoe je er mee om gaat.
Een baby heeft van nature een grote zuigbehoefte. Dat heeft te maken met zijn overlevingspakket; met krachtig zuigen brengt hij immers de melkproductie bij zijn moeder op gang. En dat betekent: voeding! Door vaak en krachtig aan de borsten te zuigen, zorgt je kindje dat de melkproductie op gang komt en dat dit op korte en lange termijn ook voldoende blijft. De zuigbehoefte is daarom voor een baby van groot belang.

Fopspeen, pink of duim

Als hij dit ‘spendeert’ aan een fopspeen, pink of duim, kan het moeilijker voor hem worden voldoende melk binnen te krijgen of de melkproductie op korte of lange termijn op pijl te houden. Geef je borstvoeding en merk je dat je kindje behoefte heeft aan zuigen? Leg hem gerust aan.

Wat is een fopspeen?

Een fopspeen is een speen zonder fles en is bedoeld om de zuigbehoefte van baby’s te bevredigen zonder ze voedsel of drinken te geven. Hij bestaat uit een zuiggedeelte van rubber of siliconen, een plastic schildje om te voorkomen dat de baby de speen inslikt, en soms een ring om de speen makkelijk te verwijderen.

Spenen zijn er in verschillende vormen. De bekendste zijn de kersvorm (ronde top om de vorm van de borst zo goed mogelijk te imiteren) en de dentalspeen (platte, schuin aflopende vorm).. Er wordt gezegd dat de dentalvorm beter is voor de tanden. De meeste misvormingen van het gebit zijn echter vooral te wijten aan de zuigbeweging zelf. Een baby kan echter de dentalspeen wel beter in zijn mondje houden. Tegenwoordig bestaan er fopspenen die de vorm van de mond van het kind volgen.

Historie van de fopspeen

Opgravingen in Italië, Cyprus en Griekenland bewijzen dat de speen minstens 3000 jaar oud is. De gevonden spenen, hadden een koordje dat naar alle waarschijnlijkheid om de nek van de baby werd gedaan. In de medische literatuur duikt de fopspeen voor het eerst op in 1473 in Duitsland. Van ongeveer dezelfde periode is een door Albrecht Dürer gemaakt beeld van een Madonna met kind én -duidelijk herkenbaar- een speen gemaakt van een lapje stof. Aangenomen wordt dat de eerste gezoete spenen, niet meer dan knotjes van stof, duizenden jaren geleden al werden gebruikt om huilende baby’s rustig te krijgen. De zuiglappen werden in honing of met honing gezoete melk gedoopt en vervolgens in de mond van het kind gedaan. Honing werd ook gebruikt omdat men dacht dat het een genezende werking had.
Bron

In 1949 ontwikkelden 2 Duitse artsen een speen voor baby’s om op een gezonde en hygiënische manier in te spelen op de zuigbehoefte van boorlingen. De fopspeen was geboren

Niet te vaak

Doorgaans zijn kinderartsen niet tegen het gebruik van een fopspeen, mits deze niet te vaak wordt gebruikt. Het is prima wanneer je hem gebruikt om je baby af en toe mee te kalmeren, maar hij moet niet voortdurend met een speen in zijn mond zitten. Als je het speengebruik beperkt tot de momenten dat je baby erg moe is, is het effect ook veel groter.

Voordelen fopspeen

In ‘crisissituaties’ kan de fopspeen rust brengen bij de baby en zijn ouders.
De fopspeen kan doeltreffend zijn bij krampen, of andere pijnen, als wiegen niet helpt.
Het is makkelijker voor de ouders om het gebruik van de fopspeen bij hun baby te controleren dan hem te beletten om te duimzuigen. Zodra hij echter die gewoonte heeft aangenomen, mag hem die niet zomaar bruusk afgeleerd worden.

Volgens studies zou de fopspeen het risico op wiegendood kunnen verminderen.
Bij duimzuigen kan de stand van de kaken veranderen. Dit effect is blijvend en bepaalt dus ook de stand van de tanden van het volwassen gebit. Een speen heeft dit effect echter veel minder.

Nadelen fopspeen, pink of duim

Als je kindje behoefte heeft om te zuigen, is dat bijna altijd een teken dat hij honger heeft. Heeft hij zijn zuigbehoefte al bevredigd aan een fopspeen of duim, dan zal hij minder krachtig en korter drinken.
Als je baby bij jou drinkt, krijgen jouw borsten steeds een signaal dat er melk aangemaakt moet worden. Op het moment dat je kindje aan iets anders zuigt, krijgen je borsten dit signaal niet. Hierdoor kan het zijn dat jouw melkproductie niet optimaal op gang komt.

Voor het zuigen op een speen of duim gebruikt je kindje een andere zuigtechniek dan aan je borst. Als hij deze manier aan je borst toepast, kunnen er problemen ontstaan, zoals: onvoldoende voeding, tepelkloven en je kindje kan zelf gefrustreerd raken dat hij niet voldoende binnen krijgt en hierdoor de borst zelfs gaat weigeren.
Een fopspeen of duim kan vies zijn waardoor je kindje meer risico heeft spruw te krijgen.
Volgens Nederlands onderzoek is er een verband tussen middenoorontsteking en het zuigen op een speen. Als je kindje hier vaak last van heeft, is het aan te raden zijn speentje af te nemen.

Goed speengebruik

Kook de speen regelmatig uit

Spenen liggen wel eens op de grond, of (in de opvang) veranderen nog eens van mond. Handig om een speentje regelmatig uit te koken. Of in de sterilisator te reinigen. Voor je de eerste keer een speen gaat gebruiken is het advies om de speen drie tot vijf minuten uit te koken. In de eerste acht weken wordt geadviseerd om de fopspenen dagelijks uit te koken in een pan met kokend water en na acht weken is het twee keer per week uitkoken voldoende.

Neem de speen nooit in je eigen mond

In je eigen mond zitten bacteriën die cariës veroorzaken. Je kindje zal er niet ziek van worden maar de gevoeligheid van tandbederf wordt wel verhoogd. Spoel hem liever gewoon af onder de kraan.

Koop regelmatig een nieuwe speen

Kinderen kunnen erg hard zuigen, het kan gebeuren dat ze de speen uiteindelijk van het schildje trekken of kauwen. Controleer regelmatig of alles nog goed vast zit en vervang hem minimaal iedere twee maanden en indien noodzakelijk (barstjes, scheurtjes, gaatjes) eerder (sommige geneesmiddelen kunnen hem beschadigen).
Zorg bij de keuze van een speen dat de speen niet te lang is, waardoor hij tegen de huig kan aankomen.

Speenkettingen

Wees voorzichtig met speenkoorden, kettingen of touwtjes. Ze kunnen gevaarlijk zijn. Deze koorden mogen zeker in bed niet worden gebruikt.

Geen speen tijdens het slapen

Je kindje kan prima inslapen met een speen, maar haal hem uit zijn mondje zodra hij slaapt.

Geen zoetigheid

Smeer de speen niet in met limonade, honing of andere zoetigheid.

Zorgvuldig gebruik

Geef nooit een fopspeen aan een rustige baby. Begint hij spontaan te zuigen, laat hem dan begaan.
Geef de fopspeen alleen bij zware huilbuien en het slapen gaan.
Leer je kindje vanaf het begin dat speentjes niet mee naar buiten gaan. Een speentje is voor het slapen gaan, binnen voor de rozige momenten.
Ga ook altijd na, vóór je de speen geeft of je kindje geen honger heeft, vermoeid is of zich verveeld.

Minder gevallen van wiegendood door fopspeen

Nieuwe onderzoeksresultaten tonen het belang aan van fopspenen bij jonge kinderen. De speen is niet alleen handig om de kleine troost te bieden als hij huilt, maar ook nog echt nuttig, om dié reden dat slapende baby’s met een speentje zichzelf aanleren om via hun neus adem te halen. Deze manier van ademhalen is belangrijk bij het voorkomen van wiegendood. Wiegendood is zeer aangrijpend en vooral onbegrijpelijk omdat er geen directe oorzaken voor het plotselinge sterven te noemen zijn. Veel onderzoek naar preventie van wiegendood wordt op grote schaal uitgevoerd.

Stoppen met de speen

Voor zijn zesde verjaardag moet hij echt van de speen af zijn. De een kiest voor een cold turkey de ander bouwt het liever rustig af. Soms kan een voorleesboek over het afscheid nemen van je speentje een goed hulpmiddel zijn. Er zijn heel leuke en vooral geschikte boekjes hiervoor te koop. We hebben een paar boekjes voor je uitgezocht, die je hiervoor zou kunnen gebruiken.

Top 3 fopspeen boekjes

De Lumies zoeken een speen
Sabine Wisman | Bol.com | 9789492542007

Sem zonder speentje
Pauline Oud | Bol.com | 9789044833478

Tuur wil zijn speentje
Ballon | Bol.com | 9789403207568

Meer informatie

Spruw, hoe ontstaat het en hoe los je het op?
Je peuter van de fles af, hoe doe je dat?
Reiniging babyfles en spenen, hoe doe je dat?
Borstvoeding, van colostrum tot tepelkloofjes
Borstvoeding geven, ja of nee? Bezoekers aan het woord!
5 Gouden tips bij het geven van borstvoeding
Duimzuigen, hoe schadelijk is het?
Lekker en veilig slapen door je baby
Doorkomende tandjes. Wat nu?

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
mens en gezondheid
borstvoeding.com
ouders.nl
wikipedia
De Grote zwangerschap en opvoeding voor Dummies | 9789043016407 | BBNC Uitgevers
Stockfoto: 123rf.com