Het belang van foliumzuur

Marion Middendorp

3 jaar geleden

Als je zwanger wilt worden is het verstandig om al een aantal weken van te voren te beginnen met het slikken van foliumzuur. Vroeger werd het ook wel aangeduid als Vitamine B11, maar dat wordt haast niet meer gedaan. In Amerika, Duitsland en Frankrijk wordt foliumzuur ook wel vitamine B9 genoemd. Lekker verwarrend dus.

In de voeding komt foliumzuur niet voor, wel folaat, wat staat voor een grote groep verwante verbindingen (pteroglutamaatverbindingen) met dezelfde vitaminewerking als foliumzuur.

Waar is foliumzuur goed voor?

Foliumzuur is niet alleen belangrijk voor vrouwen die al zwanger zijn, maar ook voor vrouwen die een kinderwens hebben. Het advies is om ongeveer vier weken voor je zwangerschap al extra supplementen te slikken. Geadviseerd wordt een dosering tussen de 400 en 500 microgram foliumzuur per dag. Er zijn ook speciale tabletten te koop voor de zwangere vrouw. Op de verpakking kun je de juiste dosering terug vinden. Deze dosering is dus naast de hoeveelheid foliumzuur dat je binnen krijgt via je voeding.

Blijf nog even doorslikken

Ben je eenmaal zwanger? Stop dan niet direct met de extra inname. Verstandig is de tabletten tot de tiende week van de zwangerschap te blijven slikken. Hierna kun je stoppen en je normale (gezonde) voedingspatroon weer gaan vervolgen. Pas echter wel op met producten als paté of leverworst. In deze producten zit weliswaar veel folaat maar ze bevatten ook veel vitamine A. Teveel vitamine A kan schade toebrengen aan je ongeboren kindje.

Open ruggetje

Foliumzuur helpt bij de aanmaak van rode bloedcellen in het beenmerg. Belangrijk dus voor je ongeboren baby met oog op de celdeling en de ontwikkeling van het zenuwstelsel. Het is dus van belang dat vanaf de eerste dag van de bevruchting er voldoende van dit vitamine aanwezig is. Door het slikken van extra aanvulling is de kans kleiner dat je kindje wordt geboren met een open ruggetje, open gehemelte of een hazenlip.

Veranderingen in het beenmerg

Los van een zwangerschap kan een tekort aan foliumzuur leiden tot afwijkingen van de rode en witte bloedcellen en veranderingen in het beenmerg. Ook kan een tekort een verminderde opname van verschillende voedingsstoffen in de darm tot gevolg hebben. Andere verschijnselen zijn een verminderde eetlust, gewichtsverlies en vermoeidheid.

Bij drogist of apotheek

Ons lichaam kan foliumzuur niet zelf aanmaken, maar moet het binnen krijgen via voeding (folaat). Van nature zit het in groene groente, vlees, zuivel en volkorenproducten. Maar het is nagenoeg niet mogelijk om de juiste hoeveelheid binnen te krijgen via de voeding.

Zonder recept

Foliumzuur kun je zonder recept kopen bij drogist of apotheek. Wanneer je eerder een kindje hebt gekregen met een open ruggetje, open schedel, of bij epilepsie, dan kan de dosis foliumzuur hoger liggen. Neem in dat geval contact op met je huisarts of gynaecoloog. Hij kan je hier meer over vertellen en de juiste dosering voor jou bepalen.

Wat is veilig?

Van een hoge inname natuurlijk foliumzuur dat in de voeding voorkomt zijn nog nooit nadelige effecten waargenomen. Een hoge inname van synthetisch foliumzuur (uit supplementen of uit verrijkte voeding) kan daarentegen wel nadelige gevolgen hebben. Dit komt omdat het foliumzuur niet ‘vrijgemaakt’ hoeft te worden, wat bij voeding wel het geval is. Om deze reden heeft de Gezondheidsraad de volgende bovengrenzen voor het gebruik van synthetisch foliumzuur opgesteld:

Leeftijd	Bovengrens (microgram/dag)
0 tot 5 maanden	85
6 tot 11 maanden	130
1 tot 3 jaar	200
4 tot 6 jaar	300
7 tot 10 jaar	400
11 tot 14 jaar	600
15 tot 17 jaar	800
18 tot >70 jaar	1000
Zwangere vrouwen	1000
Vrouwen die borstvoeding geven	1000

Bovengrens foliumzuur

De bovengrens voor volwassenen is vastgesteld op 1000 microgram (ruim drie keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van volwassenen). Deze hoeveelheid komt voor in ongeveer 1400 gram broccoli. Dit is alleen ter vergelijking, omdat de bovengrens alleen geldt voor synthetisch foliumzuur.

Geen nadelige effecten

Van een hoge inname van natuurlijk vitamine B11 dat in de voeding voorkomt, zijn nooit nadelige effecten waargenomen.
Een hoge inname van synthetisch foliumzuur (uit supplementen of uit verrijkte voeding) kan een tekort aan vitamine B12 maskeren. Dit geldt overigens alleen bij een ernstig vitamine B12 gebrek als gevolg van een auto-immuunziekte (pernicieuze bloedarmoede), waardoor er nagenoeg geen vitamine B12 wordt geabsorbeerd.

Historie foliumzuur

Onderzoekster Lucy Wills ontdekte in 1931 dat vlees en gistextract een positieve rol kunnen vervullen bij het voorkomen, verminderen of opheffen van bloedarmoede bij zwangere vrouwen. Deze ontdekking leidde vervolgens, eind jaren 30 tot de ontdekking dat foliumzuur in gist de factor is die voor dit effect verantwoordelijk is. In 1941 werd het door Herschel K. Mitchell voor het eerst geïsoleerd uit spinaziebladen en kreeg het de naam foliumzuur (naar het Latijnse folium, “blad”). Vijf jaar later werd het voor het eerst gesynthetiseerd.