Je kindje is doodgeboren. Hoe overleef je deze nachtmerrie?

Je kijkt angstig naar de verloskundige of gynaecoloog en hoort de zware woorden uit haar mond komen: “Sorry, maar je kindje leeft niet meer… Je kindje is doodgeboren.”
Hoe kan dat nou? Het is niet waar! Gisteren voelde je hem toch nog? En net dan? Toen leek het toch ook alsof je nog een schopje voelde?

Doodgeboren…

Hoe graag we dit ook allemaal willen geloven , niet iedere zwangerschap eindigt in een roze wolk van geluk. Helaas. Het is niet iets waar je graag over nadenkt als je zwanger bent, maar soms worden je dromen ingehaald door de realiteit en staat je leven in één keer op z’n kop. De kans op een doodgeboren kindje is gelukkig niet zo groot, maar uitgesloten is het zeker niet. Het noodlot kan ons allen treffen, ook als je geen wolkjes aan de hemel ziet.

Groot verdriet

Het slechte nieuws komt als een donderslag bij heldere hemel. Het lijkt alsof de grond onder je voeten is weggehaald, je zweeft tussen ongeloof, ontkenning en een gevoel van immens groot verdriet. Het is zelfs zo groot, dat er in je lichaam amper genoeg ruimte voor is. Zelfs wanneer je problemen verwachtte, of wanneer er prenataal onderzoek werd gedaan in verband met een verhoogd risico op ziekte of afwijkingen bij je kindje, dan nog komt dit onverwachte, slechte nieuws keihard aan. Het lijkt alsof de wereld is gestopt met draaien en de zon voor altijd is onder gegaan…

Doodgeboren – Intra-uteriene vruchtdood

Doodgeboren is de geboorte van een kind dat tijdens de zwangerschap of rond de bevalling is overleden: we spreken dan van een intra-uteriene vruchtdood. Als het kindje tijdens de zwangerschap in de baarmoeder is overleden, kan er worden gewacht op een spontane bevalling; de bevalling kan ook worden ingeleid. Het is logisch dat bij een bevalling van een dood kindje veel emoties spelen, en dat de spanning en psychologische belasting hoog zijn.

Wanneer is er sprake van doodgeboren of doodgeboorte?

Je hebt het over doodgeboorte wanneer je kindje na de 16e week van je zwangerschap komt te overlijden. Voor die periode, wordt er gesproken van een miskraam.

Geen roze wolk van geluk…

Ook fysiek is het anders: de inspanning en pijn tijdens de bevalling zullen immers niet worden beloond met de geboorte van “een roze wolk van geluk”. Vroeger was het de gewoonte dat een doodgeboren kindje door het ziekenhuis werd afgevoerd. Vaak kreeg de moeder het kindje niet eens te zien en afscheid nemen van je baby was al helemaal niet aan de orde. Hierdoor was een fatsoenlijke rouwverwerking onmogelijk. Gelukkig is dat tegenwoordig niet meer aan de orde.

Een eigen plekje

Gelukkig is dit in de loop van de jaren veranderd. Een doodgeboren kindje krijgt voortaan na zijn geboorte een identiteit, een plekje. Het kindje kan worden begraven of gecremeerd zoals elk ander mens. Maar eerst krijgen de ouders de mogelijkheid om uitgebreid afscheid van hun kindje te nemen.

Rollercoaster van emoties

Een rollercoaster van emoties slepen je mee en lijken je gedachten te beheersen. Niet alleen verdriet, maar ook boosheid, schuldgevoel, trots en liefde. Heel veel liefde, voor dat kleine mensje dat levenloos in je schoot ligt. Een prachtige kleine baby wat nooit met zijn voetjes door het zand zal rennen of met zijn kleine handjes jouw hand zal pakken. Een kindje zonder toekomst, maar wat in jullie toekomst, altijd onlosmakelijk aan jullie verbonden zal blijven.

Waarom?

Waarom jouw kindje niet bij jullie kon blijven, zal per kind verschillen. Er kunnen diverse redenen voor zijn, waarom je kindje is gestorven. Misschien waren er problemen met de navelstreng of placenta. Misschien was er een erfelijke oorzaak, een aangeboren afwijking of infectie. Er kunnen zoveel redenen zijn, waar jij niets aan had kunnen doen.

Signalen

Belangrijk is om bij bepaalde signalen direct aan de bel te trekken bij je verloskundige. Een belangrijke is verminderde bewegelijkheid van je kindje, of helemaal geen beweging. De verloskundige zal naar het hartje van het kindje luisteren of alles nog goed gaat van binnen of een echo (laten) maken. Afhankelijk van die uitslag, zal zij actie ondernemen.

Ongeloof

Het is niet vreemd wanneer je in shock bent als je te horen krijgt dat je kindje is overleden. Al je plannen en toekomstdromen lijken in één keer van tafel te zijn geveegd. Niet alleen jouw kindje is gestorven, maar ook een stukje van jezelf. Logisch dat er vragen in je hoofd opkomen als “Waarom wij?” Vaak is (bloed)onderzoek naar de oorzaak van zijn overlijden, mogelijk. Maar ook al krijg je daarvan de uitslag, het zal je verdriet er niet minder om maken. Overigens is jullie toestemming noodzakelijk om jullie kindje te onderzoeken.

Afscheid

Het lijkt bijna niet te doen om tijdens de meest donkere en verdrietige periode in je leven, keuzes te maken om op liefdevolle wijze afscheid te nemen van jullie kindje. Neem hiervoor uitgebreid de tijd. Je krijgt vragen waarover je nooit eerder hebt nagedacht en toch beantwoord moeten worden. Het belangrijkste is dat je afscheid neemt van je kindje, zoals jullie dat willen. Niks is gek, als jullie hem willen knuffelen en foto’s van hem willen nemen, dan is dit het moment. Als je kindje eenmaal is begraven, neemt hij alle fotomomenten, voor altijd, met zich mee.

Laatste dagen samen

Hoe wrang het ook klinkt, maar geniet van deze laatste dagen samen en beleef deze dagen met elkaar. In de blog ‘Het laatste moment samen met je kindje‘ geven wij allerlei tips over deze laatste momenten. Misschien zitten er tips bij, die jullie ook aanspreken. Misschien niet en hebben jullie je eigen ideeën erover. Afscheid nemen is persoonlijk. Ieder doet dit op zijn eigen manier.

Natuurlijke bevalling

Wanneer je kort voor de bevalling te horen krijgt dat je kindje niet meer leeft, stort je wereld in. Na het horen van dit slechte nieuws, wil je in eerste instantie misschien dat het kindje gelijk uit je buik wordt gehaald met een keizersnede. Het idee een gewone bevalling te moeten doormaken om uiteindelijk een dood kindje te krijgen, is ondraaglijk. Medisch gezien is een onnodige operatie met kans op complicaties niet verantwoord. Ook heeft de ervaring geleerd dat een bevalling op natuurlijke wijze, belangrijk is voor het rouwproces.

Kennismaking en afscheid

Een dubbele emotie. Je hebt je kindje voor het eerst in je armen. Je maakt kennis met zijn kleine handjes en voetjes en je streelt voor het eerst met je vingers langzaam door de kleine, zachte donshaartjes. ‘Dag, kleine lieve schat van me’, fluister je zacht in zijn kleine oortje, ‘wat ben je ongelooflijk mooi!’
Voorzichtig – en waarschijnlijk door je tranen heen – maak je kennis met dit prachtige mensje. Je verbaast je over zijn volmaaktheid, zijn kleine vingertjes met die piepkleine nageltjes er aan. Het lijkt net alsof hij slaapt…

Dubbele emoties

Een kennismaking en gelijk een afscheid. Het is allemaal zo dubbel. Geluk en verdriet liggen ineens heel dicht bij elkaar.
Probeer vooral in het begin van je kindje te genieten, hem vast te houden en hem bij je te nemen. Maak foto’s van je kleine engeltje, in z’n geheel en van kleine details zoals zijn gezichtje, handjes en voetjes.
Schrik niet: een paar dagen nadat je kindje is overleden kan de huid gaan verkleuren en zelfs loslaten (maceratie). Ook het schedeltje is vaak erg slap.

Praktisch

Je bent mama geworden en ook je lichaam heeft zich hierop aangepast. Na de bevalling kan er melkproductie op gang komen. Je kunt hiervoor bij de huisarts een remmiddel voor krijgen, zodat je melkproductie weer gestopt wordt.

Gesprek met de arts

Na ongeveer zes weken krijg je een gesprek met de arts. Tijdens dit gesprek zal ook het (eventuele) bloedonderzoek worden besproken en kan er wellicht een oorzaak worden aangewezen. Ook kun je tijdens dit gesprek andere belangrijke vragen bespreken, bijvoorbeeld vragen over een nieuwe zwangerschap. Misschien goed om vooraf een paar belangrijke vragen op papier te zetten, zodat je deze tijdens het emotionele gesprek, niet vergeet.

Zwangerschapsverlof

Neem de tijd om te rouwen. Het is niet vreemd om pas na je 16 weken bevallingsverlof weer aan het werk te gaan. Bespreek dit met je werkgever en wees daarin vooral eerlijk naar jezelf.

Erkenning door de wet

Als je kindje dood is geboren na een zwangerschap van 24 weken, dan ben je verplicht aangifte te doen bij de Burgerlijke stand. Dat is ook terug te vinden in de Wet op de Lijkbezorging. De aangifte kan door de vader of moeder worden gedaan, maar mag ook door het ziekenhuis of uitvaartverzorger worden gedaan. Na de aangifte krijg je een “Verlof tot begraven of cremeren.”

Wanneer je kindje dood is geboren, maakt de gemeente een akte “van een levenloos geboren kind” op. Dit gebeurt ook als je kindje voor 24 weken levenloos wordt geboren. Als je kindje na de geboorte nog heel even heeft geleefd dan wordt er ook een geboorteakte opgemaakt in het geboorteregister.

Meer informatie

Opnieuw zwanger na een miskraam
Welke invloeden kunnen de kans op een miskraam vergroten?
Hoe gaat een crematie van een baby?
Verdriet, hoe kun je er het beste mee omgaan?
Hoe kun je iemand troosten?
Kinderen en de dood. Hoe begeleid je ze hierin?
Verplichtingen bij het afscheid van je baby
Oorzaken voor een miskraam
Afbreking van de zwangerschap, wat komt daar bij kijken?
Het laatste moment. Hoe beleef je deze zo intens mogelijk?
Omgaan met een miskraam. Hoe doe je dat?

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com