Chinees Nieuwjaar, ook bekend als het Lentefestival, is een tijd van kleurrijke festiviteiten, diepe tradities, en een rijke culturele uitwisseling. Miljoenen mensen, verspreid over de hele wereld, zullen aankomend Chinees Nieuwjaar vieren. Vooral in China en in landen met een significante Chinese gemeenschap. Dit feest is niet alleen een kans om het verleden te eren, maar ook om met hoop vooruit te kijken naar het nieuwe jaar.
De jaartelling: Waarom anders?
Wij, in het westen, gebruiken de Gregoriaanse kalender. Deze is gebaseerd op de zon, in tegenstelling tot de Chinese maankalender, die gebaseerd is op de maan. Dit betekent dat de exacte datum van het Chinees Nieuwjaar elk jaar varieert. Meestal vallend tussen 21 januari en 20 februari. Deze afwijkende jaartelling is gebaseerd op de cycli van de maan. De kalender bestaat al duizenden jaren, wat het tot een van de oudste kalendersystemen ter wereld maakt. De keuze voor een maankalender is diep geworteld in de Chinese cultuur en landbouwtradities. De fasen van de maan spelen hierbij een belangrijke rol. Zij zijn voor bepalend voor de beste tijden voor zaaien en oogsten.
De tradities
Het Chinees Nieuwjaar is een tijd waarin families samenkomen, vaak van heinde en verre, om het nieuwe jaar te verwelkomen. Deze reünies zijn hartverwarmend en benadrukken het belang van familiebanden binnen de Chinese cultuur. Op oudejaarsavond bereid men een uitgebreid diner, met gerechten die geluk, gezondheid en voorspoed symboliseren. Een van de meest bekende tradities is het uitdelen van ‘hongbao’ – rode enveloppen gevuld met geld. Deze geven volwassenen aan kinderen en jongvolwassenen, bedoeld om geluk en bescherming door te geven.
De festiviteiten zijn niet compleet zonder het traditionele vuurwerk en de leeuwendansen, die bedoeld zijn om boze geesten af te weren en geluk aan te trekken voor het komende jaar. De kleur rood, die overvloedig aanwezig is in decoraties, kleding en geschenken, symboliseert geluk en voorspoed. Het is een kleur die volgens de legende ook het mythische beest Nian afschrikt. Dit beest terroriseerde ooit dorpen en nu dankzij deze tradities op afstand wordt hij op afstand gehouden.
De dierenriem
Een uniek aspect van het Chinees Nieuwjaar is de Chinese dierenriem, een cyclus van twaalf dieren die elk jaar roteert. Elk dier heeft zijn eigen karakteristieken en wordt geloofd invloed te hebben op de persoonlijkheid en het lot van degenen die in dat jaar geboren zijn. Het vieren van het nieuwe dier wordt gedaan met speciale decoraties, gerechten, en activiteiten die het dier eren.
Moderne vieringen
Terwijl traditionele gebruiken en rituelen de kern vormen van het Chinees Nieuwjaar, hebben moderne invloeden geleid tot nieuwe manieren van vieren. Technologie speelt een steeds grotere rol. De digitale rode enveloppen kunnen inmiddels ook via sociale media en apps worden verstuurd. Ook zijn er livestreams van vuurwerkshows en optochten die mensen over de hele wereld met elkaar verbinden. Deze moderne aanpassingen zorgen ervoor dat de essentie van het Chinees Nieuwjaar behouden blijft.
Een wereldwijde viering
Wat begon als een Chinese traditie, heeft zich over de wereld verspreid en wordt nu door miljoenen mensen buiten China gevierd. Steden over de hele wereld organiseren parades, culturele voorstellingen, en markten om het Chinees Nieuwjaar te vieren. Dit draagt bij aan een groter begrip en waardering voor de Chinese cultuur.
Als er al een goede maankalender was, waarom is er dan een zonkalender bij gekomen?
De overgang van maankalenders naar zonkalenders is een fascinerend stuk geschiedenis. Het is nauw verbonden met de ontwikkeling van de landbouw en de behoefte aan nauwkeurigere tijdrekening. Ook de uitbreiding van politieke en handelsnetwerken over de wereld, speelden een belangrijke rol.
De beperkingen van de maankalender
Maankalenders zijn gebaseerd op de cycli van de maan, van nieuwe maan tot nieuwe maan, wat ongeveer 29,5 dagen duurt. Een zuiver maanjaar van twaalf maancycli is ongeveer 354 dagen lang, wat ongeveer 11 dagen korter is dan een zonnejaar. Dit verschil zorgt ervoor dat maankalenders en de seizoenen elk jaar uit de pas lopen. Dit kan problematisch zijn voor landbouwactiviteiten die afhankelijk zijn van de seizoenen. Om dit te corrigeren, voegden verschillende culturen af en toe een dertiende maand toe. Dit was echter een imperfecte oplossing die regelmatige aanpassingen vereiste.
De opkomst van de zonkalender
Zonkalenders, daarentegen, zijn gebaseerd op de aarde die rond de zon draait. Hier wordt het jaar verdeeld in de vier seizoenen. De meest bekende zonkalender is de Gregoriaanse kalender, die vandaag de dag wereldwijd het meest gebruikt wordt. De ontwikkeling van zonkalenders bood een oplossing voor de discrepantie tussen de maankalender en de seizoenen. Hierdoor ontstond een betrouwbaardere basis voor landbouw en het plannen van festivals en evenementen.
Waarom de zonkalender werd geadopteerd
De overgang naar zonkalenders werd grotendeels gedreven door de behoefte aan een meer consistente en voorspelbare kalender. Een kalender die beter in lijn was met de seizoensgebonden cycli die cruciaal zijn voor de landbouw. Naarmate samenlevingen complexer werden, werd de noodzaak voor een uniformere en nauwkeurigere tijdrekening steeds belangrijker.
De Gregoriaanse kalender
De Gregoriaanse kalender is ingevoerd door Paus Gregorius XIII in 1582. Het was een verfijning van de Juliaanse kalender om de nauwkeurigheid van de berekening van de datum van Pasen te verbeteren en om de kalender weer in lijn te brengen met de seizoenen. Door een systeem van schrikkeljaren te gebruiken, corrigeert de Gregoriaanse kalender voor de kleine afwijking die optreedt omdat een zonnejaar niet precies 365 dagen duurt, maar ongeveer 365,24 dagen.
Gelukkig nieuwjaar, of zoals men in China zegt: “Xin Nian Kuai Le!”
Meer informatie
2023, het jaar van het konijn
Hoe viert men het Chinees Nieuwjaar?
Hoe groot is de invloed van de maan eigenlijk op ons?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com
