Hoe verzorg je een cavia?

Marion Middendorp

4 jaar geleden

Wist je dat een cavia (Cavia porcellus) eigenlijk ‘Guinees biggetje’heet? Of waarom ze als ‘biggetjes’ werden betiteld is onduidelijk, maar het heeft waarschijnlijk te maken met de piepende en knorrende geluiden die ze frequent maken en met hun gedrongen lichaamsvorm. Anderen zeggen dat het komt doordat cavia’s ongeveer als biggetjes smaken… Zowel in de Latijnse, Nederlandse, Friese, Duitse, Deense, Roemeense, Zweedse als Engelse naam komt de term ‘varken’ terug.

Cavia voor consumptie

Zo’n 3000 jaar geleden werden cavia’s door de Inca’s in wat nu Peru is gedomesticeerd; de Spanjaarden hebben ze mee naar Europa genomen.

Hij was in eerste instantie voor de consumptie bedoeld, maar de Europeanen bleven liever konijn eten. Als knuffeldier werd de cavia echter wél populair. In Peru, Bolivia en Ecuador zijn cavia’s nog steeds op het menu te vinden. De diertjes worden daar gevoed met etensrestjes van het gezin, een beetje te vergelijken met onze varkens en kippen. Ten onrechte wordt het diertje ook wel eens marmot genoemd.

Karakter van de cavia

Cavia’s hebben doorgaans een vriendelijk en rustig karakter; ze bijten vrijwel nooit. Ze klimmen en springen niet en zijn niet moeilijk te verzorgen. Daarnaast maken cavia’s allerlei grappige geluidjes en reageren ook op geluid van buitenaf. Ze kunnen goed in groepjes leven en zijn lekker knuffelbaar.
Ze vinden het heerlijk om zachtjes (met de haren mee) geaaid te worden.

The looks

De cavia behoort tot de groep van knaagdieren en is een zoogdiertje. Hoewel hij relatief klein is, is hij voor een knaagdier best aan de grote kant: een gemiddelde is 25 tot 30 cm lang; het gewicht van vrouwtjes ligt tussen de 500 en 1100 gram en van mannetjes iets hoger, namelijk tussen de 900 en 1500 gram.
Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben twee tepels en geen zichtbare staart. Er zijn trouwens heel veel caviarassen met verschillen in kleuren en beharing.

Vier tenen

Als je goed naar hem kijkt zie je dat ze vier tenen hebben aan de voorpootjes en drie tenen aan de achterpootjes. Ze hebben in de boven- en onderkaak 2 knaagtanden (snijtanden) en deze groeien in principe door. Alleen door constant te knagen blijven deze tanden op een goed niveau. Heel soms kan het gebeuren dat de snijtanden te lang worden en over de andere tanden heen groeien. Die vergroeide snijtanden bemoeilijken het eten waardoor je ze sterk kan vermageren. In dat geval moet je met hem naar de huisarts: je wilt ten slotte niet dat hij doodgaat van de honger!
Cavia’s worden maximaal circa 8 jaar.

Eten eten eten!

Je cavia is een herbivoor, een planteneter dus. Wat hij eet is droog voer (te koop bij de dierenwinkel), hooi, fruit en groente. Het hooi voor je beestje kun je zo’n beetje vergelijken met onze boterham. Doe het hooi het liefst in een ruif en leg het liever niet op de bodem van de kooi. Cavia’s kunnen van het zitten op hooi, caviaschurft krijgen.
Naast zijn eten heeft hij ook een drinkbakje of drinkflesje met water nodig. Hij zal niet zo veel drinken (behalve als ze zwanger is) omdat een cavia het meeste vocht haalt uit vers voer (groente en fruit). Geschikte groente is: appel, witlof, wortel, andijvie. Ongeschikt zijn koolsoorten en sla, want daar kan hij diarree van krijgen. Stel de hoeveelheid voer zo af dat alles opgegeten wordt, verwijder verse groentes voor ze bederven.

Vitamine C

Een cavia maakt zelf geen vitamine C aan dus dit moet hij met zijn voeding binnen krijgen. Er is voeding waar voldoende vitamine C aan toegevoegd is, dit voer is echter wel wat duurder. Geef je liever wat goedkoper voer, dan kun je hem aanvullend vitamine C tabletten geven.

Het verblijf van de cavia

De cavia verblijft in een hok van minstens 80x60x40 cm (LxBxH). Wil je echter een hok voor twee dieren, dan moet de lengte minimaal 100 cm zijn. Zijn hok ‘maak je op’met houtkorrels (ook geschikt voor in de kattenbak) met daar overheen een laag zaagsel (houtsnippers). Vervolgens een beetje hooi in zijn kooi, een voerbakje en een drinkbakje en hij is helemaal happy.
Ze vinden het prettig om een beschut plekje te hebben in hun kooi. Denk bijvoorbeeld aan een omgekeerde bloempot of een oude schoenendoos. Houd er echter wel rekening mee dat hij deze beschutting ook als ‘vluchtonderkomen’kan gebruiken en hierdoor minder snel aan de mensen om zich heen zal wennen.

Flink bewegen

Om te zorgen dat hij niet te dik wordt, moet hij flink bewegen. Laat hem dus regelmatig buiten de kooi rondlopen. Als het wat warmer buiten wordt (boven 10 à 15 graden) kan de cavia ook best lekker buiten staan. Zorg er natuurlijk wel voor dat hij veilig staat en dat de kat van de buren niet bij hem kan komen… Ook mag je hem niet op de tocht staan of in de volle zon.

Samen of alleen

En cavia is van nature een groepsdier, dus andere kleine (knaag)dieren om zich heen gaat doorgaans prima. Het is zelfs gebleken dat stress afneemt als er een soortgenootje in de buurt is. Eén maatje, of zelfs meerdere, is daarom prettiger dan wanneer hij alleen moet zijn. Want ook al knuffel je hem de hele dag, deze knuffels vervangen nooit een soortgenootje.

Verzorging

Zijn hok moet regelmatig schoon gemaakt worden, zo’n 1 à 2 keer per week.
Een cavia vindt het prettig om geknuffeld en geaaid te worden. Natuurlijk moet hij in het begin eerst een beetje wennen, als hij net bij je is. Ook is hij kwetsbaar, dus hij moet wel voorzichtig behandeld worden. Als je peuter hem op schoot wilt hebben, kan dat wel, maar je moet er bij blijven.
Gladhaar cavia’s houden zichzelf schoon en hoeven dus niet gewassen te worden. Cavia’s met lange haren moeten regelmatig geborsteld worden en ook moeten de haartjes rond hun kontje regelmatig (en voorzichtig) geknipt worden, zodat er niet allemaal viezigheid in kan gaan zitten.

Lauw water

Wil je hem toch wassen, doe dit dan in een klein laagje lauw water. Houd er rekening mee dat een cavia niet kan zwemmen! De nagels van een cavia moeten regelmatig geknipt worden. Als je dat niet doet, kunnen ze er last van krijgen omdat de nagels in hun voetjes kunnen groeien. Pas er voor op dat je niet in het levende gedeelte knipt (onder lamplicht zie je vanzelf een dun roze lijntje; hier loopt een bloedvaatje met zenuwen)! Ga bij problemen zoals doorgroeiende tanden of te lange teennagels even met de cavia langs de dierenarts.

Hoe ziet een gezonde cavia eruit?

Gezondheid en conditie	de cavia moet een actieve en vooral levendige indruk maken.
Stevigheid	de cavia moet stevig (doorvoed) aanvoelen als je hem in je handen neemt, maar mag ook weer niet moddervet zijn! Magere, slappe cavia’s kun je beter niet kopen.
Beharing	glanzend, niet vies of klitterig, de huid is niet schilferig, heeft geen ruwe of kale plekken en het harendek ligt mooi aangesloten.
Neus	schoon en geen afscheiding.
Ogen	helder en geen afscheiding.
Gebit	schone bek met twee paar snijtanden, geen kwijl.
Mest	moet bestaan uit langwerpige, droge keuteltjes en mag beslist niet slap zijn. Ook mag er geen mest aan of rond de anus kleven.

Prijs en aanschaf

Een cavia kun je gewoon in een dierenwinkel kopen, maar soms zijn ze ook te koop op kinderboerderijen, bij particulieren en asielen. Kijk bij de aanschaf of de cavia gezond en levendig is, geen afwijkingen heeft en er fit uit ziet. Een doffe vacht is vaak een slecht teken; let ook op eventuele verwondingen, op zijn tandjes en teentjes, en op zijn gedrag: maakt hij een wilde indruk, of is hij juist nerveus of timide?

Jonge cavia

Koop het liefst een jonge cavia, jonge cavia’s wennen sneller aan menselijk contact.
De prijs voor een ‘gewone’ cavia ligt tussen de tien en twintig euro. Daarnaast heb je natuurlijk nog een hok nodig, een voerbakje en een waterflesje. Er zijn hokken in verschillende maten, dus je kunt alles net zo duur (of goedkoop) maken als je zelf wilt. Wil je helemaal low budget? Kijk eventueel eens om je heen voor een tweedehands kooi.