Bevallen – Verschillende manieren om te bevallen. Wat kies jij?

Een bevalling behoort tot de invloedrijkste gebeurtenissen in een mensenleven. Door de komst van je kindje wordt je van het een op andere moment, mama en papa van een mensje waar je de rest van je leven mee verbonden blijft. Er zijn verschillende manieren om te bevallen en wij hebben een aantal mogelijkheden voor je op een rij gezet.

Op een natuurlijke manier bevallen

De weeën beginnen vanzelf en je kindje wordt zonder medisch ingrijpen geboren. De bevalling kan thuis plaatsvinden, in het ziekenhuis of in een kraamzorghotel.

Op een kunstmatige manier bevallen

Medisch ingrijpen is bij deze bevalling noodzakelijk. Dit kan op basis van diverse mogelijkheden (tangverlossing, vacuümverlossing en Keizersnede) en wordt in het ziekenhuis, onder leiding van een gynaecoloog, uitgevoerd.

Waar ga je bevallen?

Sommige vrouwen hebben vooraf al een uitgesproken mening dat ze thuis willen bevallen, anderen kiezen liever voor een poliklinische bevalling. Anderen willen niet thuis bevallen, maar ook niet in het ziekenhuis en kiezen voor een tussenoplossing, zoals een kraamhotel. Soms heb je geen keuze en wordt er voor je bepaald dat je in het ziekenhuis moet bevallen. Als je bijvoorbeeld in verwachting bent van een meerling of bij een medische indicatie, staat het vast dat je in het ziekenhuis gaat bevallen.

Vluchtkoffertje

Maar of je nu thuis gaat bevallen, in het ziekenhuis, kraamhotel of kraamsuite; zorg in ieder geval dat in week 37 een vluchtkoffertje gereed staat, want volledige zekerheid heb je natuurlijk nooit.
Bij het maken van een keuze is het belangrijk een plek te kiezen waarvan je denkt dat je je goed kan ontspannen zodat je je volledig kunt concentreren op jezelf en je weeën.

Thuis bevallen

Nederland is uniek in de wereld met zijn hoeveelheid thuisbevallingen. De verloskundige en kraamhulp zijn prima opgeleid en hebben veel ervaring. Wanneer er zich onverhoopt problemen voordoen tijdens de bevalling, dan zal de verloskundige de gynaecoloog of kinderarts consulteren en ervoor zorgen dat je zo snel mogelijk in het ziekenhuis komt. Dat is gelijk ook een nadeel van thuisbevallen; bij complicaties moet je alsnog naar het ziekenhuis worden vervoerd. Daarnaast kun je ook worden afgeleid door huiselijke beslommeringen.

De voordelen zijn

• Thuis is vertrouwd, dus er hangt een ontspannen sfeer
• Je kunt er vrij rondlopen, douchen, hangen, et cetera
• Uiteraard heb je zelf de regie in handen
• Je kunt zelf bepalen wie er nog meer aanwezig mag zijn
• Na de bevalling ben je gelijk in je eigen huis
• In huis voor een thuisbevalling

Poliklinisch bevallen

Zonder medische indicatie heet een ziekenhuisbevalling, een poliklinische bevalling. Je bevalling begint thuis, maar tijdens de ontsluitingsfase ga je naar het ziekenhuis. De verloskundige zal eerst een paar keer thuis kijken hoe de ontsluiting vordert en naar het ziekenhuis bellen als de tijd rijp is. Mocht er in het ziekenhuis geen plaats zijn, wordt je doorverwezen naar een ander ziekenhuis. Je moet zelf voor het vervoer zorgen naar het ziekenhuis, je zit dus altijd met weeën in de auto. Poliklinisch bevallen brengt vaak extra kosten met zich mee, informeer hierover bij je zorgverzekeraar. Bedenk ook dat het ziekenhuis een vreemde omgeving is en minder privacy biedt dan je eigen huis.

De voordelen zijn

• Bij complicaties hoef je niet meer vervoerd te worden
• Er is altijd iemand in de buurt die verstand heeft van bevallingen, dit kan je een veilig gevoel geven.
• Je wordt niet afgeleid door de dagelijkse beslommeringen
• Je kunt op de kraamafdeling ervaringen uitwisselen
• Er is ruimere keuze in het toedienen van pijnstillers

Kraamhotel

Je kunt thuis bevallen, in de eigen woonomgeving met je eigen verloskundige, geassisteerd door een kraamverzorgende, of poliklinisch met je eigen verloskundige en geassisteerd door de verpleging in een ziekenhuis. Beide opties hebben voor- en nadelen. Maar er bestaat ook nog een derde optie: het kraamzorghotel. Een kraamzorghotel biedt een beetje de knusse en ongedwongen sfeer van een thuisbevalling én het gemak van een bevalling buiten de deur.

Kraamsuite

Steeds meer ziekenhuizen worden uitgebreid met een kraamsuite. Eigenlijk is het te vergelijken met een bevalling in een kraamhotel, maar het verblijf is doorgaans korter. In de meeste gevallen mag je maximaal 48 uur in de kraamsuite blijven, moet je toch langer blijven, dan wordt je overgebracht naar de kraamafdeling. De kraamsuite is dus echt alleen bedoeld voor het bevallen.

De huiselijke en gezellige sfeer worden zoveel mogelijk benaderd. Huiselijk bevallen, maar dan in het ziekenhuis. Je kamer is gezellig ingericht en de totale zorg rondom de bevalling en kraamperiode vindt plaats in deze kamer. Jij, je kindje en je partner staan centraal.

Medische voorzieningen

Alle medische voorzieningen zijn standaard in de kraamsuite aanwezig, maar weggewerkt in wandmeubels. De kraamsuite verandert als de bevalling zich aandient in een volledig ingerichte verloskamer. Na de bevalling gaan de deuren weer dicht en wordt de verrijdbare apparatuur weer verwijderd. Het is mogelijk onbeperkt bezoek te ontvangen. Jij en je partner bepalen wat wenselijk is.

Volledig ingerichte kamers

De kamers zijn ingericht met een eigen badkamer (wastafel, toilet en douche), een koelkast (mag met eigen producten worden gevuld), telefoon, televisie, een geluidsinstallatie en een tafel met stoelen voor het bezoek of het nuttigen van de maaltijd. Uiteraard beschikt de kraamsuite ook over faciliteiten voor de baby, zoals een wiegje, babybadje en aankleedtafel.
Het verblijf is over het algemeen niet duurder dan acht uur kraamzorg thuis en wordt door veel zorgverzekeraars vergoed. Vooraf informeren is natuurlijk wel aan te raden.

Voordelen van een kraamsuite zijn

• Je krijgt rust om goed te herstellen van de bevalling, alle zorg wordt je uit handen genomen
• Mocht er iets mis zijn, dan is het ziekenhuis dicht bij en hoef je niet meer te verhuizen
• 24 uur per dag kraamzorg waardoor alle onzekerheden besproken kunnen worden
• Mogelijke complicaties worden direct gesignaleerd
• Als je in het buitenland woont en wilt toch in Nederland bevallen
• Als je klein behuisd bent

Ingrepen tijdens het bevallen

Wat is inknippen tijdens een bevalling

Inknippen mag de verloskundige zelf uitvoeren bij je thuis. Hiervoor kan worden gekozen als je kindje het benauwd heeft. Soms is de doorgang te nauw, met het risico van inscheuren. Het inscheuren is meestal richting anus en erg pijnlijk. Om dit te voorkomen wordt er aan de zijkanten een knip gezet. Meestal wordt dit gedaan op het hoogtepunt van een wee of met een kleine plaatselijke verdoving. Na de geboorte van je kindje wordt de knip gehecht. Dit is pijnlijk en vooraf zal je een plaatselijke verdoving krijgen. Na een week worden de hechtingen aan de buitenkant verwijderd. De eerste dagen kan het erg gevoelig zijn. Zorg ook voor een goede wondverzorging, een fles water om na te spoelen na het plassen (in plaats van het gebruik van toiletpapier).

Wat is een tangverlossing

Als je te uitgeput bent om verder te persen en je kindje in het laatste deel zit van het geboortekanaal, kan er worden gekozen voor de verlostang. Je hebt hiervoor wel volledige ontsluiting nodig en het hoofdje van je baby moet volledig zijn ingedaald. Voor de tang zal worden gebruikt, zal er eerst precies worden gekeken hoe je kindje ligt. Dit wordt gedaan door middel van een inwendig onderzoek.

Verdoving bij een tangverlossing
Tijdens de tangverlossing moet je met je benen in de steunen liggen. Vaak wordt er eerst een verdoving gegeven voordat de tang naar binnen wordt gebracht. Bijna in alle gevallen zal er ingeknipt worden. De tang bestaat uit twee losse delen die met de steel aan elkaar kunnen worden verbonden. Aan het uiteinde bevinden zich twee grote metalen lepels, deze zijn gevormd zodat ze precies op de wandbeenderen van de schedel van je kindje passen. Aan weerskanten van zijn hoofdje worden de lepels gelegd. Tijdens een wee zal de gynaecoloog (of verloskundige) voorzichtig trek uitoefenen om je kindje naar buiten te begeleiden.

Rode plekken
Vaak hebben kindjes die met een tang zijn geboren, rode plekken of bloeduitstortingen aan de zijkanten van het hoofd. Gelukkig trekken deze snel weer weg. Je kindje zal een vitamine K injectie krijgen, in verband met eventuele kleine bloedinkjes in zijn hoofdje. Vitamine K werkt bloedstollend.

Wat is een vacuümverlossing

Bij ongeveer 6% van de bevallingen wordt een vacuümextractie toegepast. Het hangt vaak van de voorkeur van de gynaecoloog af of er een vacuümpomp of verlostang wordt gebruikt. In tegenstelling tot de tangverlossing, is hier geen volledige ontsluiting noodzakelijk. Deze ingreep kost echter wel meer tijd dan de tangverlossing. Wanneer je kindje het benauwd heeft, zal er eerder worden gekozen voor de tang.
Een metalen of zacht plastic zuignap (in de vorm van een halve bol) wordt in de schede gebracht en op het hoofdje van je baby geplaatst. Dit kan alleen als het hoofdje al ver in het geboortekanaal zit. Dit duurt ongeveer een kwartier. Het inbrengen kan soms pijnlijk zijn en je hebt kans dat de gynaecoloog een knipje zal zetten.

Niet pijnlijk
Als de pomp op de juiste plek zit, zuigt hij een gedeelte van de lucht weg, zodat hij stevig op zijn plaats blijft zitten. In de daaropvolgende wee pers je en gelijkertijd trekt de gynaecoloog je baby langzaam naar buiten. Het is voor je baby niet zo leuk, maar absoluut niet pijnlijk. Op het hoofdje van je kindje, waar de zuignap heeft gezeten, ontstaat een bult met een rode striem van de rand van het kapje. De bult verminderd na enkele uren en na een paar dagen is er al niets meer van te zien. Je kindje zal een vitamine K injectie krijgen, in verband met eventuele kleine bloedinkjes in zijn hoofdje. Vitamine K werkt bloedstollend.

In de couveuse

In sommige ziekenhuizen wordt je kindje vierentwintig uur in de couveuse gelegd, soms mag hij vierentwintig uur niet uit zijn bedje worden genomen. Ook zijn er ziekenhuizen waar dit helemaal niet wordt gedaan.

Keizersnede

Bij een keizersnede komt de baby door middel van een operatie via de buikwand ter wereld. Dit gebeurt wanneer een bevalling via de vagina niet mogelijk is. Soms ligt dit van tevoren al vast, soms wordt dit pas tijdens de bevalling bepaald. De meeste vrouwen vinden het best spannend als ze weten dat ze een keizersnede krijgen. We lopen aan de hand van een persoonlijk verhaal de periode voor, na en tijdens de keizersnede door.

Hoe wil je bevallen?

Er zijn verschillende manieren om je kindje ter wereld te laten komen. Je mag zelf beslissen welke houding jij het prettigst bevalt. Overleg met je verloskundige over de verschillende mogelijkheden.

Roma-rad
Baarkruk
In het water

Roma-rad

Veel vrouwen ervaren de ‘verticale’ of zittende bevalling als prettig. Op de verticale manier werkt de zwaartekracht namelijk ook nog eens in je voordeel en dat kan de bevalling versnellen. Het Roma-rad is een soort buizenconstructie waarin je kunt zitten, schommelen of tegen je partner aan kun hangen. Het Roma-Rad is echter niet geschikt voor een thuisbevalling en er zijn ook maar een beperkt aantal ziekenhuizen die er een hebben. Je verloskundige of huisarts kan je waarschijnlijk wel vertellen welk ziekenhuis in de buurt er een heeft. Doordat deze bevalling vaak snel verloopt, heb je ook meer kans om in te scheuren en meer kans op bloedverlies.

Baarkruk

De baarkruk is een soort kruk waar je op kan steunen en zittend kunt persen. Je partner kan achter je staan en je rug lekker masseren. Ook hier helpt de zwaartekracht je een handje, maar de kans op inscheuren is ook weer wat groter.

In het water

Iedereen die thuis mag bevallen, mag ook in een bad bevallen. Jammer genoeg is het niet mogelijk om een waterbevalling te ondergaan bij een medische indicatie.
Het gaat hier niet om een gewoon ligbad want deze is te smal om andere houdingen aan te nemen. Ook is deze niet diep genoeg om helemaal onder water te liggen. Hierdoor zou je snel kunnen afkoelen. Natuurlijk moet je huis er wel geschikt voor zijn, want een bevallingsbad heeft een minimale doorsnede van 1.30 meter en een hoogte van 65 cm. De rand moet stevig zijn, want je moet er tegenaan kunnen leunen. Rond het bad moet iemand nog makkelijk kunnen lopen.

Ontspannen
Warm water werkt ontspannend en helpt je de pijn wat beter verdragen. De overgang van de baby van de baarmoeder naar het warme water, is voor je kindje ook heel prettig. Vaak verlopen deze bevallingen soepeler en minder stressvol. Doordat je in bad beter kunt ontspannen, wordt je bloeddruk ook verlaagd en krijgt je baby meer zuurstof.

Zuurstof via de navelstreng
Zolang je kindje onder water is, krijgt hij zuurstof via de navelstreng, maar zodra hij boven water komt en zijn mondje in aanraking komt met de lucht, dan pas komt de ademhaling op gang. Dit is een natuurlijk reflex.

Waterbad huren

Je kunt een bad huren, uiteraard zijn hier kosten aan verbonden. Je krijgt hem dan vijf weken tot je beschikking (van week 37 t/m week 42) en de kosten zijn gemiddeld 225 euro. Bij je zorgverzekeraar kun je eventueel informeren of je deze kosten vergoed krijgt. Informeer ook bij je verloskundige want niet iedereen is bereid een waterbevalling te begeleiden.

• Warm water werkt ontspannend. Hoe meer je ontspannen bent, hoe meer endorfine (de natuurlijke pijnstiller van je lichaam) er wordt aangemaakt.
• De ontsluiting verloopt doorgaans sneller
• De kans op inscheuren (of knip) is kleiner
• Een rustigere overgang van je baby
• Je kunt je makkelijker bewegen
• Je partner kan zich nuttig voelen doordat er verschillende taken zijn rondom het bad.

Pijnbestrijding tijdens de bevalling

De pijn tijdens de bevalling komt voort uit een samentrekken van de baarmoeder. Dit samentrekken zorgt ervoor dat de baarmoedermond zich opent. De pijn neemt toe naarmate de ontsluiting vordert. Er zijn verschillende vormen van pijnbestrijding mogelijk:

Massage

Het masseren kan vooral helpen bij rugweeën. Tijdens deze pijnlijk weeën kan je partner flink drukken op de plek waar je het meeste pijn hebt. (Meestal boven het stuitje). Zodra de wee voorbij is, mag het drukken weer stoppen.
Bij beenweeën kunnen de beenspieren hard gekneed worden.

Warm water

Een warm bad of een warme douche kan voor verlichting zorgen. De scherpe kantjes zullen van de pijn worden afgehaald en het aantal weeën zal iets minder worden. Door de warmte kun je ook wat meer ontspannen. Een warme kruik kan de pijn ook iets doen afnemen.

Hypnose

Hypnose tijdens een bevalling is een diepe ontspanning. Je bent hierbij sterk op jezelf geconcentreerd. Het is mogelijk om jezelf onder hypnose te brengen maar je kunt ook onder hypnose worden gebracht. Maar voorbereiding is hier wel voor noodzakelijk. Je kunt hiervoor een cursus volgen. De pijn wordt door de hypnose een stuk draaglijker en je beleeft de bevalling als een soort droom en anderzijds maak je alles juist heel bewust mee.

Lachgas

Het toedienen van lachgas mag alleen in het ziekenhuis worden gedaan. Niet ieder ziekenhuis heeft echter lachgas voor handen. Het is een goed middel om de scherpe randjes van de weeën af te halen. In buitenlandse ziekenhuizen wordt meer met lachgas gewerkt. In Nederland worden eerder morfineachtige injecties gegeven (bijvoorbeeld pethidine). Het maakt je wat rozig waardoor je een beetje kunt uitrusten. Het nadeel is dat deze stoffen ook bij je kindje komen waardoor hij ook een beetje suffig wordt.

Ruggenprik

De ruggenprik kan alleen in een ziekenhuis worden gegeven. Als je een ruggenprik wilt hebben, moet je dat goed van te voren regelen en afspreken. Er zijn twee soorten ruggenprikken:

Epiduraal
Spinaal

Bij een normale bevalling is een epiduraal zeer gangbaar. Hierbij wordt er via een katheter (dun slangetje) een verdovingsvloeistof in de ruimte tussen de ruggenwervels gespoten. De katheter wordt aangesloten op een pompje om continu de vloeistof te laten druppelen. Je voelt hierdoor de weeën minder, of zelfs helemaal niet.

Meer informatie

Wat is eigenlijk een lotusbevalling?
Inhoud van het vluchtkoffertje. Wat mag je niet vergeten?
Weeën wegpuffen, wat zijn de verschillende ademhalingstechnieken?
Iedere bevalling verloopt op zijn eigen manier!
De vijf fases van de bevalling
Waterbevalling – Bevallen in een waterbad
Weeën, welke zijn er en hoe kun je ze herkennen?
Wat niemand je vertelt over de bevalling
Thuisbevalling. Wat heb je hiervoor nodig?
Harde buiken – Wanneer komen ze en wat proberen ze je te vertellen?
APGAR score, wat betekent dit precies?
Pijnbestrijding bij de bevalling
Fotoshoot van de bevalling. Doen? Of niet doen?

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com