Beloningssystemen, hoe werkt het?
Kinderen moeten vanaf hun geboorte van alles leren. Dat gaat niet altijd ‘zomaar vanzelf’. Soms kunnen ze daar een positief handje bij gebruiken. Daarnaast wil je soms nieuw gedrag aanleren en vervelend gebruik afleren. Soms kun je daar wel een hulpmiddel bij gebruiken, zoals een beloningssysteem. Beloningssystemen zijn er in verschillende vormen, denk aan het plakken van stickers, kleine cadeautjes, snoepjes of aandacht.
Waarvoor zijn beloningssystemen geschikt?
Beloningssystemen worden onder andere veel gebruikt tijdens de zindelijkheidstraining. Er is duidelijk wat er van een kind wordt verwacht (namelijk op de WC plassen en/of poepen) en goed gedrag wil je graag belonen. Maar het kan bijvoorbeeld ook worden toegepast bij lief gaan slapen, kamer opruimen, goed luisteren in de supermarkt, niet meer uit bed komen, speentje afbouwen, van de fles af, het avondeten opeten, aan tafel blijven zitten of kleine klusjes doen voor mama of papa. Uiteraard zijn dit slechts een paar voorbeelden, want er zijn er natuurlijk nog veel meer.
De beloningssystemen zijn erop gericht dat iedereen het fijn vindt om een compliment te krijgen en zich gewaardeerd te voelen. Het is dus niks anders dan positieve aandacht voor goed gedrag. Dit geeft een hogere kans op herhaling van dit goede (en dus gewenste) gedrag en zal zijn zelfvertrouwen doen vergroten.
Voor wie zijn beloningsystemen geschikt?
Het is handig dat een kind zo’n beetje begrijpt waar hij mee bezig is. Voor de allerkleinsten is het dus niet zo geschikt. Vanaf 3 jaar kun je hiermee aan de slag en dit blijft uitdagend en leuk tot de leeftijd van tien jaar. Gedurende deze jaren zijn ze het meest gevoelig voor beloningen. Het is een positieve manier om kinderen te stimuleren om iets te doen (of juist laten).
Hoe werkt een beloningssysteem?
Bespreek met je kind wat je van hem verlangd. Bijvoorbeeld: plassen op de WC, goed je tanden poetsen, netjes je bord leegeten, et cetera.
Kies een beloningssysteem en haal de benodigdheden hiervoor in huis. Dit kun je eventueel samen met je peuter of kleuter doen.
Bespreek de regels met je kind en spreek duidelijk af dat na een aantal stickers, er een (grotere) beloning volgt. Het aantal is een beetje afhankelijk van wat hij moet doen en zijn leeftijd.
Hang het beloningsysteem op een zichtbare plek.
Om het systeem goed te laten werken is het belangrijk dat je consequent bent en ook direct je kind beloont als iets goed is gegaan. Stel de beloning liever niet uit, maar hanteer het principe: “boter bij de vis!” Laat het systeem ook niet te lang duren, dan verliest het zijn waarde en vooral de aandacht en uitdaging van je kind. Als het te lang gaat duren kun je er beter voor kiezen mee te stoppen en op een later moment opnieuw op te pakken.
Gebruik slechts één beloningssysteem per keer en gebruik deze niet voor verschillende doeleinde. Het moet immers wel te hanteren blijven en duidelijk zijn.
Een afwisseling in materiele, en immateriële beloningen kan extra versterkend werken.
Diverse beloningssystemen
Stickertjes
Het plakken van stickers is misschien wel het meest voorkomende beloningssysteem. Je kunt hiervoor één van onze beloningskaarten voor gebruiken. Print deze uit en hang deze ergens zichtbaar op. Bijvoorbeeld aan de koelkast of in het toilet. Voor de stevigheid kun je er voor kiezen voor gebruik de kaart even te lamineren. Zo blijft hij stevig en netjes. Iedere keer als er iets goed gaat, kan er een stickertje worden geplakt. Stickers zijn er in allerlei kleuren, vormen en prijsklasse te koop. Je kunt het dus zo duur of goedkoop maken als je zelf wilt.
Cadeautjes
Je kunt kiezen voor kleine materiële cadeautjes. Bijvoorbeeld een klein poppetje, een autootje, klei, knutselspulletjes, een knuffeldiertje of een klein spelletje. Het kan van alles zijn, maar maak het niet te duur. Het systeem duurt vaak een tijdje en je wilt er natuurlijk niet financieel op leeglopen. Het moet vooral leuk blijven voor alle partijen.
Belevingen
Niet alle cadeautjes hoeven geld te kosten, kinderen kunnen ook beloond worden in “belevingen”. Denk bijvoorbeeld aan een extra voorleesverhaaltje, een film kijken, naar de speeltuin gaan, langer opblijven, iets leuks doen met mama of papa of kiezen wat er gegeten gaat worden!
Lekkernijen
Een beloning kan iets lekkers zijn. Dat kan een snoepje zijn of waterijsje, maar dat hoeft natuurlijk niet. Het kan bijvoorbeeld ook zijn dat je kind die avond mag bepalen wat er gegeten wordt, samen cupcakes bakken, of het toetje na het eten mag bedenken.
 |
 |
 |
 |
 |
Altijd goed?
Een beloningssysteem is natuurlijk niet zaligmakend. De meningen over dergelijke systeem lopen uiteen. Sommigen ouders zijn van mening dat je met dergelijke systeem de innerlijke motivatie van kinderen om goed te willen doen, verpest. Daar is natuurlijk wel iets voor te zeggen. En hoe gaat het kind er mee om zodra hij de buit binnen heeft? Valt hij dan terug in zijn oude patroon? En wat dan? En in hoeverre stimuleer je hiermee zijn competitieve gevoel om de beste te willen zijn?
Het zijn zeker aspecten waar je rekening mee moet houden. Moet je er daarom niet aan beginnen? Dat hoor je mij niet zeggen, dat kun je als ouder het beste zelf inschatten. Jij kent je kind immers het beste. Het is echter wel belangrijk dat je dit soort systemen niet te vaak gaat gebruiken en/of voor teveel verschillende toepassingen.
Hanteer jij een beloningssysteem? En zo ja, waar heb je voor gekozen? En heeft het geholpen? Ik lees het graag terug in de reacties!
Meer informatie
Wat doe je met kinderen die (te) veel aandacht vragen?
Zindelijkheidstraining. Veelal een kwestie van geduld en belonen.
Het nut van straffen, of is positief belonen toch beter?
Van fles naar beker. Leren drinken uit een beker.
Zindelijk maken is kinderspel (Welk potje kies je hiervoor?)
Je peuter van de fles af, hoe doe je dat?
Bedplassen bij kinderen: hoe ga je hiermee om?
Dwarse peuter? Tips om met hem om te gaan!
Zindelijk worden: Hoe wordt je peuter zindelijk?
Je kind zindelijk maken: 5 hacks waar je nooit aan gedacht zou hebben
Het geven van complimentjes aan je kind: do & don’ts
Reuzeleuke diploma’s
Knuffelen of laten huilen
Zindelijkheidstraining – Uitdaging of avontuur?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
© afbeelding: 123rf.com
© beloningskaarten: Oudersenzo.nl
