Baby in de zon, maar hoe bescherm je hem?

Natuurlijk moet je (hele jonge) kinderen (tot drie jaar) zo min mogelijk blootstellen aan de zon. Maar helemaal voorkomen gaat vaak niet. In de lente en zomer zijn we vaak buiten en je kindje dus ook. De zon is immers een onmisbare bron van energie en doet wonderen voor ons humeur. Toch in de zon? Zorg dan voor de juiste bescherming!

Wees extra voorzichtig

Het vochtgehalte van een babyhuidje is meestal wat hoger als bij een volwassene. Zijn zweetkliertjes zijn nog niet helemaal ontwikkeld en zijn huid is dunner. Dit maakt dat een babyhuidje kwetsbaarder en gevoeliger is voor irritaties van buitenaf dan die van een volwassene. Ook gevoeliger dus voor de zon. De huid van je kindje is slechts vijf tot tien minuten zelf in staat zich te beschermen tegen de zon. Elke ouder is verantwoordelijk voor de zonbescherming van zijn of haar kind. Vanwege de kwetsbaarheid van de kinderhuid is extra voorzichtigheid bij kinderen heel verstandig.

Zon: goed en slecht

De zon is gezond omdat we onder invloed van zonlicht vitamine D aanmaken (goed voor o.a. botopbouw), het maakt ons vrolijk en het geeft ons energie maar aan lang en vaak in de zon liggen, zitten risico’s. Dit geldt voor volwassenen maar voor baby’s en kleine kinderen zijn die risico’s nog veel groter. Teveel UV-straling op jonge leeftijd kan leiden tot een grotere kans op huidkanker op latere leeftijd. Onderzoek heeft uitgewezen dat wie in zijn kindertijd een paar keer flink verbrand is geweest, later meer kans heeft op huidkanker. Vooral de kans op melanoom, de gevaarlijkste vorm van huidkanker.

Huidkanker in Nederland

Jaarlijks wordt bij circa 73.000 mensen kanker vastgesteld. In de landelijke kankerregistratie worden, als het om huidkanker gaat, alleen de invasieve tumoren opgenomen, voornamelijk melanomen en plaveiselcelcarcinomen. Naar schatting worden er jaarlijks circa 20.000 nieuwe gevallen van huidkanker vastgesteld, die als minder kwaadaardig worden gezien, omdat zij niet zullen uitzaaien. Van de ruim 38.000 mensen die elk jaar overlijden aan kanker, gaat het om ruim 600 mensen met huidkanker.

Wat is een melanoom?

Een melanoom is een vorm van huidkanker. In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 2.850 mensen een melanoom ontdekt. Het melanoom komt op alle leeftijden voor, maar meestal bij mensen van 30-60 jaar. Melanomen komen iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Bij vrouwen ontstaat het meestal op de romp of benen, bij mannen vooral op de romp en in het hoofd/halsgebied. Tegenwoordig wordt bij de meeste mensen een melanoom in een vroeg stadium vastgesteld.

De huid

De huid bestaat uit 3 lagen:

• opperhuid (bovenste laag)
• lederhuid (middelste laag)
• onderhuids bindweefsel (onderste laag)

De basaalcellen en de plaveiselcellen zitten in de opperhuid. De basaalcellen zitten aan de onderkant, de plaveiselcellen meer aan de buitenkant. In de opperhuid zitten ook pigmentcellen (melanocyten).

Melanoom

Een melanoom is een tumor die ontstaat uit pigmentcellen in de huid. Een melanoom ontstaat uit een moedervlek of uit pigmentcellen in een ‘gave’ huid. Soms komt een melanoom voor in:

• slijmvlies van een orgaan
• slijmvlies van de oogleden
• het oog

Uitzaaiingen

Melanoomcellen groeien betrekkelijk snel en kunnen in een vroeg stadium uitzaaien via de lymfe of het bloed. Bij verspreiding via de lymfevaten kunnen uitzaaiingen ontstaan in de dichtstbijzijnde (regionale) lymfeklieren.
Bij verspreiding via het bloed kunnen elders in het lichaam uitzaaiingen ontstaan in de:

• longen
• lever
• hersenen
• op een andere plaats op de huid

Verder dan alleen smeren

Je kindje goed beschermen tegen de zon, gaat verder dan alleen insmeren met een goed zonnebrandmiddel met een (hoge) beschermingsfactor. Beter is natuurlijk je kindje helemaal uit de zon houden. Zet hem lekker in de schaduw met een hoedje of een petje.
Zorg er ook voor dat bij warm weer je kindje voldoende drinkt. Doordat zijn zweetkliertjes nog niet helemaal zijn ontwikkeld, kan de warmte afvoer ook nog niet goed geregeld worden.
Je doet er goed aan om tussen 12.00 en 15.00 uur de zon helemaal te mijden en naar binnen te gaan. De intensiteit van de zonnestralen is dan het sterkst en hier is niets tegenop gewassen. Zelfs schaduw is gedurende deze uren af te raden.

Zonnebril

De ogen van je kindje kun je het beste beschermen met een goede kinderzonnebril die UV-A en UV-B stralen tegenhoudt. (Let op het CE-keurmerk). Gebruik nooit een kinderzonnebrilletje; zij bieden geen bescherming en door de donkere glazen, worden wel zijn pupillen vergroot en dit kan schadelijk zijn voor zijn ogen. Er bestaan speciale zonnebrilletjes met UV-bescherming voor kleine kinderen met verstelbare en rekbare klittebandsluiting.

Extra bescherming kwetsbare delen

Geef de kwetsbare plekken zoals, schouders, nek, neus en oren, extra aandacht. Dit zijn de lichaamsdelen die het eerste verbranden en hebben dus extra bescherming nodig. Wees niet te zuinig met de dosering. Een dun laagje is niet voldoende. De beloofde bescherming is pas te bereiken bij royaal gebruik.

Uit onderzoek van de KWF Kankerbestrijding naar het zon- en beschermgedrag van Nederlanders blijkt dat we ons over het algemeen wel bewust zijn van de schadelijke effecten van de zon. Toch leidt dit vaak niet tot voldoende bescherming. Op het strand wordt er vaak flink gesmeerd, maar in alledaagse situaties blijken we minder alert. Kinderen achterop de fiets of spelend in de tuin, hebben ook bescherming nodig als de zon schijnt!

Welke factor in de zon?

Een blanke huid verbrandt zonder bescherming na 15 minuten. Met factor 10 kan je 150 minuten in de zon zitten (15 minuten maal factor 10 = 150 minuten). De beschermingsfactor is universeel. De factor 15 van een A-merk biedt dezelfde bescherming als factor 15 van een B-merk. KWF Kankerbestrijding adviseert om kinderen in te smeren met een anti-zonnebrandproduct met minimaal factor 20, ongeacht het huidtype. Insmeren met bijvoorbeeld factor 50 is niet nodig. Je kindje mag namelijk best een beetje straling krijgen, zo bouwt hij namelijk weerstand op.

Wanneer in de zon?

Als je je kindje goed insmeert en buiten de kritische uren (12.00 – 15.00 uur) mee naar buiten neemt, kan je kindje vanaf zo’n zes maanden in de zon, maar bouw de zonnetijd de eerste dagen langzaam op. Voor kinderen tot 15 jaar geldt extra oppassen in de zon. Smeer je kindje een half uur voor je naar buiten gaat in, zodat het voldoende kan intrekken. Eenmaal buiten, blijf je dit herhalen (hoe vaak is afhankelijk van de beschermingsfactor en externe factoren zoals bijvoorbeeld wel/niet zwemmen). Als hij in zout water* is geweest, kun je hem beter even afspoelen met wat zoet water. Opgedroogde zoutkristallen werken in de zon namelijk als brandglas. Wissel de tijd in de zon af met wat afkoeltijd in de schaduw.
* Gebruik bij water altijd een zonnecrème die waterbestendig is.

Toch verbrand

Verbranding betekent beschadiging van huidcellen. Kinderen zijn nog volop in de groei en daarom heeft de huid maar weinig tijd om beschadigde cellen te herstellen. Smeer je kindje na een dagje zon in, met een verkoelende after-sun, ook als je kindje niet is verbrand is dit aan te raden. Als hij last heeft van warmte-uitslag, kan je zijn huidje verkoelen met een natte washand. Ook de huid insmeren met komkommer of yoghurt, kan de huid verzachting bieden.

Wijde kleertjes

Droog de huid voorzichtig af met een zachte doek en trek hem lekkere wijde kleertjes aan. De pijn kun je eventueel verzachten met een kinderparacetamol. Geef de huid een paar dagen de kans om te herstellen en houd je kindje die dagen helemaal uit de zon (zelfs niet in de schaduw!).
Mocht je kindje echter blaren krijgen, uitslag krijgen, plotselinge hoge koorts of jeuk, raadpleeg dan je huisarts.
Prik nooit de blaren door, dit verhoogt de kans op infectie.

Wist je dat?

de zonkracht tussen twaalf en drie uur het sterkst is?

je in de schaduw ook kunt verbranden en je daar dus ook moet insmeren?

water en sneeuw de UV-stralen weerkaatsen waardoor je op het water of skipiste een betere bescherming nodig hebt?

UV-stralen door glas heen kunnen gaan waardoor je kindje in, bijvoorbeeld de auto, ook ingesmeerd moet worden?

wolken de UV-stralen maar deels tegenhouden en je daarom zelfs op een bewolkte dag kan verbranden

een T-shirt geen volledige bescherming biedt tegen de zon en te vergelijken is met een factor 10 zonnebrandmiddel?

een nat T-shirt nog maar dezelfde bescherming biedt als een factor 2?

er speciale UV-werende kleding bestaat en dat deze bescherming gelijk staat aan een factor 50?

zonlicht ook wordt weerkaatst door gras, zand en witte muren.
speelgoedzonnebrilletjes geen bescherming bieden tegen de zon maar dat deze brilletjes zelfs schadelijk kunnen zijn voor de oogjes van je kindje?

je het beste kleding kunt dragen van katoen omdat kunststoffen het transpiratievocht onvoldoende opnemen.

bij warm weer je kindje extra behoefte heeft aan vocht (om te drinken) en hij een extra keertje in bad heel lekker zal vinden?

wanneer het heel warm is, een handdoek over het kinderstoeltje in de auto, prettig kan zijn voor je kindje?

Meer informatie

Met warm weer komen ook de zomerkwalen weer
Heeft je baby warmte-uitslag? Zo kun je het voorkomen!
Zijn aangeboren moedervlekken onschuldige geboortevlekken?
Hittegolf: zo zorg je dat je baby niet oververhit raakt
Hoe houd je hoogzomer de babykamer lekker koel?
Zonnebril voor je baby. Waar moet je op letten?
De risico’s van een warme zomerse dag

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com