Angst is een natuurlijk mechanisme, maar teveel is nooit goed

Marion Middendorp

3 jaar geleden

Kinderen en angst, wat kun je er aan doen?

Ieder kind is wel eens bang; het is een natuurlijk mechanisme en zelfs een heel nuttige, want het beschermt ons tegen gevaar. De angst moet echter wel in normale proporties blijven. Sommige kinderen ontwikkelen een overmatige of zelfs extreme angst (angststoornis) en dan moet je serieuze stappen ondernemen. Je kunt hiervoor een afspraak maken met de huisarts of Jeugdgezondheidszorg.

Angst triggers

Dat kinderen soms bang zijn, is echter heel normaal. Kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar zijn bijvoorbeeld vaak bang voor vreemde mensen en kunnen last krijgen van verlatingsangst of scheidingsangst. Kinderen in de leeftijd van 2 tot 12 jaar kunnen een specifieke angst ontwikkelen voor bijvoorbeeld onweer of spinnen. Pubers kunnen kampen met faalangst; ze willen graag dingen goed doen en erbij horen. Zo kent iedere leeftijd dus andere angsttriggers.

Wanneer is angst een probleem?

Angst of bang zijn is in de meeste gevallen niet meer dan een natuurlijk mechanisme. Het wordt pas een probleem als:
– de angst te lang gaat duren
– de angst niet meer bij de leeftijd van je kind past
– de angst heel heftig is, zodat de angst het normale leven domineert en/of belemmert

Hoe kan angst zich uiten?

Angst is niet altijd even zichtbaar en kan zich op verschillende manieren bij je kind uiten. Bij jongere kinderen kunnen bijvoorbeeld één of meerdere van de volgende verschijnselen zichtbaar zijn:

– wederom in hun broek/bed plassen
– driftbuien en/of veel huilen
– moeilijk kunnen in-/doorslapen
– hoofdpijn
– zich als een clown gedragen

Bij oudere kinderen (vanaf 12 jaar) kunnen de volgende verschijnselen zichtbaar zijn:

– zich meer terugtrekken
– klagen over hoofd- en/of buikpijn
– spijbelen, risico’s opzoeken
– bedplassen

Tips van onze bezoekers

Enige tijd geleden vroegen wij onze bezoekers hoe zij omgaan met de angst van hun peuters en kleuters. De leukste en beste tips delen we graag met jullie. Heb jij ook nog een goede tip die er nog niet bij staat? Stuur hem gerust naar info@oudersenzo.nl. Met elkaar kunnen we de wereld voor onze peuters en kleuters een klein beetje minder spannend maken.

Niet teveel aandacht

Maak de dingen niet groter dan ze zijn en geef de angst niet teveel aandacht. Het is belangrijk je kind wel serieus te nemen, maar de meeste dingen zijn toch gewoon een kwestie van doen. Daarin kun je hem stimuleren. Probeer spannende situatie liever ook niet teveel te ontlopen. Hij moet immers ook de kans krijgen ergens aan te wennen.

Lichtje laten branden

Als je kind bang is in het donker, laat dan een klein lampje voor hem branden. Soms helpt het ook om op de gang een klein lichtje aan te houden, zodat het ook niet zo spannend is om in de nacht naar de WC te gaan. Sommige kinderen blijven in hun bad plassen, omdat ze het te spannend vinden om eruit te gaan. Een klein lichtpunt op de gang, kan ze hierbij helpen.

Praten

Praat met je kinderen over hun angst en neem hun angst serieus. Dit betekent echter niet dat je niet kunt uitleggen dat ze niet bang hoeven zijn. Is hij bijvoorbeeld bang voor onweer? Leg hem dan uit wat onweer is en wat er dan gebeurt. Je kunt ook specifieke voorleesboekjes kopen om er samen uit te lezen.

Gaat er iets spannends gebeuren, zoals een verhuizing, de eerste schooldag, naar de peuterspeelzaal, bereid je kind hier vooraf dan zo goed mogelijk op voor. Geef een eerlijk beeld van de situatie, zodat hij weet wat hij kan verwachten.

Doe het in stapjes

Soms is het beter om kleinere stapjes te maken in plaats van één hele grote. Geef je kind de ruimte om elke stap zelf te nemen en moedig hem hierin aan. Steun hem waar nodig en geef hem vooral heel veel complimenten als hij het goed doet. Laat hem blijken dat je trots op hem bent!

Complimenten doen het echt altijd goed. Kinderen groeien ervan. Iets spannends kan ook als positief worden ervaren, het geeft immers kinderen de kans om te laten zien hoe dapper ze zijn. Uiteraard geef jij ook het goede voorbeeld om dapper te zijn.

Talisman

Je kunt je kind een talisman geven, dat kan een dromenvanger zijn, maar het kan eigenlijk ieder willekeurig object zijn. Het gaat er namelijk om wat jij erbij vertelt. Als jij hem een willekeurig poppetje geeft en zegt dat deze hem zal beschermen tegen monsters in de nacht, dan doet dit poppetje dat.

Ga op monsterjacht!

Je kunt ook voor het slapen gaan actief op monsterjacht gaan. Jij verjaagt alle monsters uit zijn kamer, want jij bent dé monsterverjager! En ieder monster is bang voor jou! Zit er nog eentje op de kast? “Weg jij, kssst!” Dit hoeft natuurlijk niet alleen voor monsters op te gaan, maar ook voor spoken en geesten. Houd de deur maar open en verzoek vriendelijk alle geesten weer te vertrekken. Is er eentje dwars? Dan pak je die gewoon beet en zet hem persoonlijk uit de kamer. Met een beetje fantasie en inlevingsvermogen kom je een heel eind.

Voorkomen

Soms kun je ook een bepaalde angst voorkomen. Als je kind bijvoorbeeld een keer pijn gehad bij het poepen, omdat het bijvoorbeeld te hard was, dan kan hij een angst ontwikkelen voor poepen. Als je rekening houdt met zijn voeding, zodat hij minder snel harde ontlasting kan krijgen, dan neemt de angst hiervoor ook vanzelf weer af. Soms is voorkomen beter dan genezen.

Als angsten niet overgaan

Als de angst niet overgaat en deze je kind belemmert in zijn ontwikkeling, dan kan er sprake zijn van het ontwikkelen van een angststoornis. Schroom dan niet om er professionele hulp bij te halen, want zij kunnen de angst doorgaans goed behandelen. Je kunt hiervoor contact opnemen met je huisarts.