Een aantal dagen geleden hebben we – als voorbereiding op de komst van Sinterklaas, gevulde speculaas gemaakt, vandaag is het de beurt aan de amandelstaaf. Ook de amandelstaaf is een traditionele Sinterklaaslekkernij. Nou kan je deze natuurlijk gewoon in de supermarkt kopen of nog beter, bij de banketbakker, maar je kunt hem net zo makkelijk zelf maken. En misschien is dat nog wel het allerlekkerste.
Snel te maken
Het recept is eenvoudig en snel te maken. Je kunt er voor kiezen de spijs zelf te maken (recept volgt hieronder). Dat is ongetwijfeld nog lekkerder! In dit recept voor de amandelstaaf hebben wij er voor gekozen de spijs kant-en-klaar te kopen, waardoor het allemaal rap te maken is. De naderende feesttijd is immers al druk genoeg. Heb je iets meer tijd? Dan kun je de spijs ook zelf maken. Amandelen zijn echter niet goedkoop, dus er hangt zeker een ander kostenplaatje aan.
De Amandelstaaf
De Amandelstaaf, boterletter of banketletter, is een staaf of letter, meestal een O-, S-, M- of (op de kop) W, van bladerdeeg, gevuld met spijs. Dit product wordt in Nederland doorgaans rond Sinterklaas en Kerstmis gegeten.
Banketletters worden reeds vermeld in het boek Max Havelaar uit 1859. Chocoladeletters, die met Sinterklaas ook populair zijn, zijn van latere datum. De boterletter komt voor in het Sinterklaasliedje O, kom er eens kijken, wat er ineens in de schoen van hem zit. Inderdaad, ook: een le-etter va-an banke-et. In twee regels genoemd zelfs!
Boterletter
De term boterletter is afkomstig van de banketletter versie, waarvan het bladerdeeg gemaakt is met uitsluitend roomboter. Een boterletter gevuld met amandelspijs wordt beschouwd als de originele delicatesse. Een boter- of banketletter gemaakt met het goedkopere banketbakkersspijs, heeft een vulling van spijs gemaakt met ingrediënten als witte bonen en abrikozenpitten. Om een amandelletter te controleren op peulvruchten doet men een druppeltje jodium op de spijs. Indien de spijs bruin kleurt zit er geen zetmeel in. Zetmeel van peulvruchten en dergelijke kleurt blauw bij toevoeging van jodium
Amandelspijs
Amandelspijs of spijs is een mengsel van amandelen en suiker en wordt gebruikt in gevulde speculaas, boterletters et cetera. De amandelen variëren in kwaliteit afhankelijk van het herkomstgebied. Amandelen uit het Middellandse Zeegebied, zoals Italië en Spanje, zijn kwalitatief de beste, terwijl die uit Californië van een mindere kwaliteit zijn. De Californische amandelen smaken enigszins bitter.
Goedkopere versie
Amandelspijs is een dure grondstof om toe te passen. In gevulde koeken en ander goedkoop gebak, bijvoorbeeld de banketstaaf en de banketletter, wordt daarom in plaats van amandelspijs dikwijls zogenaamde banketbakkersspijs gebruikt, waarin de amandelen zijn vervangen door gemalen abrikozenpitten en witte bonen.
Zelf spijs maken
Wil je zeker weten dat je échte amandelspijs gebruikt? Dan kun je hem gewoon zelf maken. Meng de volgende ingrediënten:
250 gram blanke amandelen (zonder schil)
250 gram suiker
1 ei
sap en rasp van een citroen
Maal de amandelen en suiker in een keukenmachine. Voeg het ei en de citroen toe. Mix alles goed door elkaar. Wikkel het nog even in folie en laat het opstijven in de koelkast. Je spijs is nu klaar!
Ingrediënten amandelstaaf
6 vellen roomboter bladerdeeg
300 gram amandelspijs (of zelfgemaakt, zie recept hierboven)
1 ei
1 losgeklopt ei
snufje kardemom
amandelschaafsel
citroenrasp
Bereiding
Verkruimel de spijs. Voeg een ei toe en een snufje kardemom en het citroenrasp en meng alles goed door elkaar.
Wikkel de spijs in het folie en rol de spijs uit tot een dunne staaf.
Strooi wat bloem op het aanrecht en leg de plakjes bladerdeeg er boven op, met de randen over elkaar heen.
Leg het spijs op de bladerdeeg en rol deze erin.
Klop een ei los en smeer de staaf in met het ei. Check of alle naden goed dicht zitten. Bestrooi de staaf met de amandelen.
Zet de staaf 20 tot 25 minuten op 200 graden in de oven.
Eet smakelijk!
Sinterklaas is al begonnen
De staaf was hier binnen 24 uur op… iedereen vond hem lekker. De volgende keer zou ik er waarschijnlijk toch voor kiezen de spijs zelf te maken. Natuurlijk is het makkelijker te kiezen voor kant-en-klare spijs – en daar is op zich niks mis mee – maar ik wil graag het verschil een keer proeven, zodat ik kan ontdekken of het de moeite (en de kosten) waard is.
Meer informatie
Draai het recept uit van de amandelstaaf (pdf)
Gevulde speculaas kun je eenvoudig zelf maken! En het is nog super lekker ook!
De allerlekkerste en meest bijzondere chocolademelk maak je gewoon zelf
Bronvermelding
Tekst & fotografie: Marion Middendorp
